Class 4 Exam  >  Class 4 Notes  >  Hindi for Class 4 (वीणा: New NCERT)  >  NCERT Textbook: जयपुर से पत्र

Class 4 Hindi NCERT Book Chapter 6 जयपुर से पत्र

Download, print and study this document offline
Please wait while the PDF view is loading
 Page 1


6
????? ? ? ????,
???? ??????! ????? ??? ?? ?? ?? ? ?? 
????? ?? ??? ??? ????? ???? ? ???? ??? ? ???? 
??? ????? ?? ????? ?? ?? ?? ?? ???? ???? ???? 
??? ? ???
 ?? ???? ????? ??? ? ?? ?? ??? ????? 
?? ??? ? ? ? ?? ? ????? ???? ???? ???? ?????? 
????? ?????? ? ? ??? ?? ????-???? ??? ?? ??????? 
?? ? ????? ???? ???? ?? ?? ?? ?? ???? ??? ???? ???-
????? ????-???? ????? ??? ? ??? ?? ???? ???? ??? 
??? ???? ?? ??? ? ???-????????? ??? ?? ? ?????? 
??? ????????? ??? ????? ? ? ????-????????? ? ? ????, 
??????-?????? ?? ??? ? ? ??? ??? ??? ???? 
????? ?? ????
Chapter 6.indd   62 10-03-2025   12:05:13
Page 2


6
????? ? ? ????,
???? ??????! ????? ??? ?? ?? ?? ? ?? 
????? ?? ??? ??? ????? ???? ? ???? ??? ? ???? 
??? ????? ?? ????? ?? ?? ?? ?? ???? ???? ???? 
??? ? ???
 ?? ???? ????? ??? ? ?? ?? ??? ????? 
?? ??? ? ? ? ?? ? ????? ???? ???? ???? ?????? 
????? ?????? ? ? ??? ?? ????-???? ??? ?? ??????? 
?? ? ????? ???? ???? ?? ?? ?? ?? ???? ??? ???? ???-
????? ????-???? ????? ??? ? ??? ?? ???? ???? ??? 
??? ???? ?? ??? ? ???-????????? ??? ?? ? ?????? 
??? ????????? ??? ????? ? ? ????-????????? ? ? ????, 
??????-?????? ?? ??? ? ? ??? ??? ??? ???? 
????? ?? ????
Chapter 6.indd   62 10-03-2025   12:05:13
 ????? ?? ???? ???? ???????? ?? ???? ?? 
???? ?? ????? ??? ?? ???? ?????? ?? ??? ??? ???? ??? 
?????? ????? ????? ??? ?????? ? ? ??? ?? ?? ?? 
???? ?? ??? ?? ??? ??? ?? ??? ????? ???? ? ? ??? ?? ??? 
???? ??? ??? ?? ???? ????? ?? ? ? ???????? ????? 
??? ????? ?? ?? ?? ??? ?? ??? ???-???? ????? 
????? ?? ????? ????? ? ?? ????? ? ? ??? ?????? 
??? ? ??? ???? ? ?? ?????? ?? ? ??????? 
 ?????? ?? ???? ?????? ?? ??? ??? ?? ?? ?? 
?? ??? 
      ???? ?? ?? 
       ???
Chapter 6.indd   63 10-03-2025   12:05:14
Page 3


6
????? ? ? ????,
???? ??????! ????? ??? ?? ?? ?? ? ?? 
????? ?? ??? ??? ????? ???? ? ???? ??? ? ???? 
??? ????? ?? ????? ?? ?? ?? ?? ???? ???? ???? 
??? ? ???
 ?? ???? ????? ??? ? ?? ?? ??? ????? 
?? ??? ? ? ? ?? ? ????? ???? ???? ???? ?????? 
????? ?????? ? ? ??? ?? ????-???? ??? ?? ??????? 
?? ? ????? ???? ???? ?? ?? ?? ?? ???? ??? ???? ???-
????? ????-???? ????? ??? ? ??? ?? ???? ???? ??? 
??? ???? ?? ??? ? ???-????????? ??? ?? ? ?????? 
??? ????????? ??? ????? ? ? ????-????????? ? ? ????, 
??????-?????? ?? ??? ? ? ??? ??? ??? ???? 
????? ?? ????
Chapter 6.indd   62 10-03-2025   12:05:13
 ????? ?? ???? ???? ???????? ?? ???? ?? 
???? ?? ????? ??? ?? ???? ?????? ?? ??? ??? ???? ??? 
?????? ????? ????? ??? ?????? ? ? ??? ?? ?? ?? 
???? ?? ??? ?? ??? ??? ?? ??? ????? ???? ? ? ??? ?? ??? 
???? ??? ??? ?? ???? ????? ?? ? ? ???????? ????? 
??? ????? ?? ?? ?? ??? ?? ??? ???-???? ????? 
????? ?? ????? ????? ? ?? ????? ? ? ??? ?????? 
??? ? ??? ???? ? ?? ?????? ?? ? ??????? 
 ?????? ?? ???? ?????? ?? ??? ??? ?? ?? ?? 
?? ??? 
      ???? ?? ?? 
       ???
Chapter 6.indd   63 10-03-2025   12:05:14
64
  ???? | ??? ? 4
1.	 ???? 	?
? ??? 	 ? ? ?? 	???? 	? ? ?
2.	 ??? 	 ??? ? 	 ??-??? 	 ??? 	 ??? 	 ??? ?? 	 ? ? 	 ??? ? 	 ???? 	 ?? 	 ??? 	 ?
? ?? ? 	 ?? ? 	 ? ?? 	 ?? 	 ??? ? 	
???? 	??? 	??????
3.	 ??? 	 ???? 	 ?? ?? 	 ??? ?? 	 ?? 	 ??? ? 	 ?? 	 ?? ?? 	 ?? ? ? 	 ?? 	 ??	 ??? ? 	 ???? 	 ??? ?? ?? 	 ?? 	 ? ????
4.	 ? ? ? 	 ? ? 	 ??	 ??? ? 	 ?? ?? ?? 	 ?? 	 ??? 	 ? ? ??	 ???? 	 ?? 	 ?
? ?? ? 	 ???	 ??	 ?? 	 ??? ? 	 ????
 
? ?? 	??????
?????? ? ? ??? 
???? ?
? ? ??
?????? ?? ????? ? ??? ?? ???? ????? ? ?? ? ? ????? ??? ?? ?? ? ??? ???? ? ??? 
?? ???? ???? ??? ???? ? ? ? ??? (
?
) ????? —
1.	 ?????? 	? ? 	 —
	 (?)	 ?? ?? 	? ? ? ?	?
? ? ?? 	? ? 	???	 	
	 (?)	 ??? ? 	? ? 	?
? ???	? ?? 		 	 	 	
	 (?)	 ? ? ???? 	? ? 	???	 	 	 	
	 (?)	 ??? ??? ?? 	???	??? 		 	 	
2.	 ???? 	 —
	 (?)	 ???
? ? 	?? 	?? ?? 	 ???	?? ?? 	 	 	
	 (?)	 ?? ????	 ? ? 	???	?? ?? 	??? 	?? ??		 	
	 (?)	 ?? ?? 	?? 	?? ?? 	??? 	?? ?	 ?	 	
	 (?)	 ??? 	? ? 	?? ?? 	?? ?	 ?	 	 	
??? ?? ???
Chapter 6.indd   64 10-03-2025   12:05:15
Page 4


6
????? ? ? ????,
???? ??????! ????? ??? ?? ?? ?? ? ?? 
????? ?? ??? ??? ????? ???? ? ???? ??? ? ???? 
??? ????? ?? ????? ?? ?? ?? ?? ???? ???? ???? 
??? ? ???
 ?? ???? ????? ??? ? ?? ?? ??? ????? 
?? ??? ? ? ? ?? ? ????? ???? ???? ???? ?????? 
????? ?????? ? ? ??? ?? ????-???? ??? ?? ??????? 
?? ? ????? ???? ???? ?? ?? ?? ?? ???? ??? ???? ???-
????? ????-???? ????? ??? ? ??? ?? ???? ???? ??? 
??? ???? ?? ??? ? ???-????????? ??? ?? ? ?????? 
??? ????????? ??? ????? ? ? ????-????????? ? ? ????, 
??????-?????? ?? ??? ? ? ??? ??? ??? ???? 
????? ?? ????
Chapter 6.indd   62 10-03-2025   12:05:13
 ????? ?? ???? ???? ???????? ?? ???? ?? 
???? ?? ????? ??? ?? ???? ?????? ?? ??? ??? ???? ??? 
?????? ????? ????? ??? ?????? ? ? ??? ?? ?? ?? 
???? ?? ??? ?? ??? ??? ?? ??? ????? ???? ? ? ??? ?? ??? 
???? ??? ??? ?? ???? ????? ?? ? ? ???????? ????? 
??? ????? ?? ?? ?? ??? ?? ??? ???-???? ????? 
????? ?? ????? ????? ? ?? ????? ? ? ??? ?????? 
??? ? ??? ???? ? ?? ?????? ?? ? ??????? 
 ?????? ?? ???? ?????? ?? ??? ??? ?? ?? ?? 
?? ??? 
      ???? ?? ?? 
       ???
Chapter 6.indd   63 10-03-2025   12:05:14
64
  ???? | ??? ? 4
1.	 ???? 	?
? ??? 	 ? ? ?? 	???? 	? ? ?
2.	 ??? 	 ??? ? 	 ??-??? 	 ??? 	 ??? 	 ??? ?? 	 ? ? 	 ??? ? 	 ???? 	 ?? 	 ??? 	 ?
? ?? ? 	 ?? ? 	 ? ?? 	 ?? 	 ??? ? 	
???? 	??? 	??????
3.	 ??? 	 ???? 	 ?? ?? 	 ??? ?? 	 ?? 	 ??? ? 	 ?? 	 ?? ?? 	 ?? ? ? 	 ?? 	 ??	 ??? ? 	 ???? 	 ??? ?? ?? 	 ?? 	 ? ????
4.	 ? ? ? 	 ? ? 	 ??	 ??? ? 	 ?? ?? ?? 	 ?? 	 ??? 	 ? ? ??	 ???? 	 ?? 	 ?
? ?? ? 	 ???	 ??	 ?? 	 ??? ? 	 ????
 
? ?? 	??????
?????? ? ? ??? 
???? ?
? ? ??
?????? ?? ????? ? ??? ?? ???? ????? ? ?? ? ? ????? ??? ?? ?? ? ??? ???? ? ??? 
?? ???? ???? ??? ???? ? ? ? ??? (
?
) ????? —
1.	 ?????? 	? ? 	 —
	 (?)	 ?? ?? 	? ? ? ?	?
? ? ?? 	? ? 	???	 	
	 (?)	 ??? ? 	? ? 	?
? ???	? ?? 		 	 	 	
	 (?)	 ? ? ???? 	? ? 	???	 	 	 	
	 (?)	 ??? ??? ?? 	???	??? 		 	 	
2.	 ???? 	 —
	 (?)	 ???
? ? 	?? 	?? ?? 	 ???	?? ?? 	 	 	
	 (?)	 ?? ????	 ? ? 	???	?? ?? 	??? 	?? ??		 	
	 (?)	 ?? ?? 	?? 	?? ?? 	??? 	?? ?	 ?	 	
	 (?)	 ??? 	? ? 	?? ?? 	?? ?	 ?	 	 	
??? ?? ???
Chapter 6.indd   64 10-03-2025   12:05:15
65
???
?? ?? ????
3.	 ?? ? ????? ? 	 ? ?? 	 ?? 	?? ?? 	??? 	(?????) 	 ???? 	 ??? 	 ????? 	 —
	 (?)	 ?????? 	? ? ?? ? 	? ? 	?? ? 	 ???? 	 ????	
	 (?)	 ?????? 	 ? ? 	 ????? 	? ? 	?? ? 	 ??? 	 ????	
	 (?)	 ?? ? ? 	? ? 	?? ? 	?? ??
? ? 	????	 	 	
	 (?)	 ???? 	?? ?? ? 	?? 	 ????	 	 	 	
???? ???
??? 	 ? ? 	 ???? 	 ?? 	 ?? 	 ?
? ? 	 ??? ? 	 ? ??? 	 ??? 	 ? ? ?	 ??? 	 ???? 	 ?? 	
??? ? 	 ?? 	 ??? ? 	 ? ?? 	 ??	 ????? ? ?? 	 ? ? 	 ????? 	 ???? 	 ??? 	 ? ? 	
??
? ??? 	???? ?	 —	
 “ ????? 	 ??? 	 ?? 	 ?? 	 ??
? ?? 	 ???
? ? 	 ?? ? ? ? 	 ???	
????? 	 ??????	 ?? ? ? 	 ??? ?	 ???? 	 ???????? 	 ? ? 	
????? 	?? ? ? 	???? 	 ???? 	 ??? ? 	???? 	 ??? ?	 ? ? ?”
??????	 ? ?? 	??? 	? ??-???	? ? ? 	????	??	 ??? 	? ? 	??? ? 	???? 	
? ?? 	?? ?? 	 —	
	 (?)	 ????? 	 ??? 	 ?? 	?? 	??
? ?? 	 ???
? ? 	?? ? ? ? 	???
	 (?)	 ????? 	 ??????	 ?? ? ? 	 ??? ?	????
	 (?)	 ???????? 	? ? 	????? 	?? ? ? 	???? 	 ????
	 (?)	 ??? ? 	???? 	 ??? ?	? ? ?
Chapter 6.indd   65 10-03-2025   12:05:16
Page 5


6
????? ? ? ????,
???? ??????! ????? ??? ?? ?? ?? ? ?? 
????? ?? ??? ??? ????? ???? ? ???? ??? ? ???? 
??? ????? ?? ????? ?? ?? ?? ?? ???? ???? ???? 
??? ? ???
 ?? ???? ????? ??? ? ?? ?? ??? ????? 
?? ??? ? ? ? ?? ? ????? ???? ???? ???? ?????? 
????? ?????? ? ? ??? ?? ????-???? ??? ?? ??????? 
?? ? ????? ???? ???? ?? ?? ?? ?? ???? ??? ???? ???-
????? ????-???? ????? ??? ? ??? ?? ???? ???? ??? 
??? ???? ?? ??? ? ???-????????? ??? ?? ? ?????? 
??? ????????? ??? ????? ? ? ????-????????? ? ? ????, 
??????-?????? ?? ??? ? ? ??? ??? ??? ???? 
????? ?? ????
Chapter 6.indd   62 10-03-2025   12:05:13
 ????? ?? ???? ???? ???????? ?? ???? ?? 
???? ?? ????? ??? ?? ???? ?????? ?? ??? ??? ???? ??? 
?????? ????? ????? ??? ?????? ? ? ??? ?? ?? ?? 
???? ?? ??? ?? ??? ??? ?? ??? ????? ???? ? ? ??? ?? ??? 
???? ??? ??? ?? ???? ????? ?? ? ? ???????? ????? 
??? ????? ?? ?? ?? ??? ?? ??? ???-???? ????? 
????? ?? ????? ????? ? ?? ????? ? ? ??? ?????? 
??? ? ??? ???? ? ?? ?????? ?? ? ??????? 
 ?????? ?? ???? ?????? ?? ??? ??? ?? ?? ?? 
?? ??? 
      ???? ?? ?? 
       ???
Chapter 6.indd   63 10-03-2025   12:05:14
64
  ???? | ??? ? 4
1.	 ???? 	?
? ??? 	 ? ? ?? 	???? 	? ? ?
2.	 ??? 	 ??? ? 	 ??-??? 	 ??? 	 ??? 	 ??? ?? 	 ? ? 	 ??? ? 	 ???? 	 ?? 	 ??? 	 ?
? ?? ? 	 ?? ? 	 ? ?? 	 ?? 	 ??? ? 	
???? 	??? 	??????
3.	 ??? 	 ???? 	 ?? ?? 	 ??? ?? 	 ?? 	 ??? ? 	 ?? 	 ?? ?? 	 ?? ? ? 	 ?? 	 ??	 ??? ? 	 ???? 	 ??? ?? ?? 	 ?? 	 ? ????
4.	 ? ? ? 	 ? ? 	 ??	 ??? ? 	 ?? ?? ?? 	 ?? 	 ??? 	 ? ? ??	 ???? 	 ?? 	 ?
? ?? ? 	 ???	 ??	 ?? 	 ??? ? 	 ????
 
? ?? 	??????
?????? ? ? ??? 
???? ?
? ? ??
?????? ?? ????? ? ??? ?? ???? ????? ? ?? ? ? ????? ??? ?? ?? ? ??? ???? ? ??? 
?? ???? ???? ??? ???? ? ? ? ??? (
?
) ????? —
1.	 ?????? 	? ? 	 —
	 (?)	 ?? ?? 	? ? ? ?	?
? ? ?? 	? ? 	???	 	
	 (?)	 ??? ? 	? ? 	?
? ???	? ?? 		 	 	 	
	 (?)	 ? ? ???? 	? ? 	???	 	 	 	
	 (?)	 ??? ??? ?? 	???	??? 		 	 	
2.	 ???? 	 —
	 (?)	 ???
? ? 	?? 	?? ?? 	 ???	?? ?? 	 	 	
	 (?)	 ?? ????	 ? ? 	???	?? ?? 	??? 	?? ??		 	
	 (?)	 ?? ?? 	?? 	?? ?? 	??? 	?? ?	 ?	 	
	 (?)	 ??? 	? ? 	?? ?? 	?? ?	 ?	 	 	
??? ?? ???
Chapter 6.indd   64 10-03-2025   12:05:15
65
???
?? ?? ????
3.	 ?? ? ????? ? 	 ? ?? 	 ?? 	?? ?? 	??? 	(?????) 	 ???? 	 ??? 	 ????? 	 —
	 (?)	 ?????? 	? ? ?? ? 	? ? 	?? ? 	 ???? 	 ????	
	 (?)	 ?????? 	 ? ? 	 ????? 	? ? 	?? ? 	 ??? 	 ????	
	 (?)	 ?? ? ? 	? ? 	?? ? 	?? ??
? ? 	????	 	 	
	 (?)	 ???? 	?? ?? ? 	?? 	 ????	 	 	 	
???? ???
??? 	 ? ? 	 ???? 	 ?? 	 ?? 	 ?
? ? 	 ??? ? 	 ? ??? 	 ??? 	 ? ? ?	 ??? 	 ???? 	 ?? 	
??? ? 	 ?? 	 ??? ? 	 ? ?? 	 ??	 ????? ? ?? 	 ? ? 	 ????? 	 ???? 	 ??? 	 ? ? 	
??
? ??? 	???? ?	 —	
 “ ????? 	 ??? 	 ?? 	 ?? 	 ??
? ?? 	 ???
? ? 	 ?? ? ? ? 	 ???	
????? 	 ??????	 ?? ? ? 	 ??? ?	 ???? 	 ???????? 	 ? ? 	
????? 	?? ? ? 	???? 	 ???? 	 ??? ? 	???? 	 ??? ?	 ? ? ?”
??????	 ? ?? 	??? 	? ??-???	? ? ? 	????	??	 ??? 	? ? 	??? ? 	???? 	
? ?? 	?? ?? 	 —	
	 (?)	 ????? 	 ??? 	 ?? 	?? 	??
? ?? 	 ???
? ? 	?? ? ? ? 	???
	 (?)	 ????? 	 ??????	 ?? ? ? 	 ??? ?	????
	 (?)	 ???????? 	? ? 	????? 	?? ? ? 	???? 	 ????
	 (?)	 ??? ? 	???? 	 ??? ?	? ? ?
Chapter 6.indd   65 10-03-2025   12:05:16
1.	 ??? 	 ? ? 	 ???
? ? 	 ? ?? 	 ? ??-? ??	? ? ???
2.	 ??? ? 	???-?
? ??????? 	 ?? 	?? ?? ??? 	? ? ?? 	 ??????
3.	 ??? ? 	?? ? ? 	 ? ? 	?
? ? ??	 ?? 	 ?? ? ? 	 ???	 ?? 	 ?
? ???? 	? ? ?? 	??? 	 ? ? ?
????? ?? ?????
??
???? ?? ??? ???
1.	 ????	 ???? ? 	 ? ? 	 ??? ? 	 ? ?? 	 ??
? ??? 	 ????? 	??	 ?? 	 ???	 ?? 	 ? ? ?? 	 ??????
	 (?)	 ?
? ??-?
? ?? 	 	 	 	 	 (?)	 ??? ??? ?? 	??? 	
	 (?)	 ?????? 	 	 	 	 	 (?)	 ?? ????
2.	 ??
? ??? 	????? 	 ????? 	??	 ? ? ??
? ? 	 ?? 	????? 	 ?? 	 ??? 	???? 	 ???
 
???? 	 ? ? ?
 
??? 	 ? ? 	 ???
? ? 	 ? ?? 	 ? ??-???? 	 ?
? ??? 	 ????? 	 ???,	 ?? 	 ??
? ?? 	 ? ? 	 ??? ? 	 ? ?? 	
???? ? 	? ?? ?
	 ? ??-???? 	 ?
? ??? 	 ?? 	 ???
? ?? ? ? 	 ???? ??? ?? 	 ??
? ?? 	 ? ? ?	 ??? ?? 	 ??? 	 ?
? ? ?	
??
? ?? 	??? ? 	? ?? 	 —
? ?? 	:	 ??	 ? ???, 	 ?
? ? ?, 	 ?? ? 	 ??	 ??
? ? 	 ?? 	 ? ?? 	 ?? 	 ?? ?? 	 ? ? ?	 ??? 	 ?? 	 ?????? 	
? ? 	 ?? ??	 ????? 	 ????? 	 ???? 	 ? ? 	 ?? ??? 	 ???? 	 ????	 ? ?	 ???? 	 ? ? ?	
??? 	? ?? ?? 	??? ? 	 ????	 ?? 	?? 	 ?? 	 ???	? ? ?? 	 ? ? ?
???-???
Chapter 6.indd   66 10-03-2025   12:05:17
Read More
45 videos|239 docs|32 tests

FAQs on Class 4 Hindi NCERT Book Chapter 6 जयपुर से पत्र

1. जयपुर से पत्र किस विषय पर है?
Ans. जयपुर से पत्र एक कहानी है जिसमें एक बच्चा अपने दोस्त को जयपुर के बारे में लिखता है। इस पत्र में जयपुर की खूबसूरती, संस्कृति और वहाँ के खास स्थानों का वर्णन किया गया है।
2. इस पत्र में जयपुर के कौन-कौन से प्रसिद्ध स्थानों का जिक्र है?
Ans. इस पत्र में जयपुर के कई प्रसिद्ध स्थानों का जिक्र किया गया है, जैसे हवा महल, आमेर किला, जंतर-मंतर और चोखी ढाणी। लेखक इन स्थानों की विशेषताओं और उनके ऐतिहासिक महत्व के बारे में बताता है।
3. पत्र लिखने का उद्देश्य क्या है?
Ans. पत्र लिखने का उद्देश्य अपने दोस्त को जयपुर की यात्रा के अनुभव साझा करना और वहाँ की संस्कृति और परंपराओं के बारे में जानकारी देना है। लेखक चाहता है कि उसका दोस्त भी जयपुर आए और इन सभी चीजों का आनंद उठाए।
4. पत्र का लेखन शैली कैसी है?
Ans. पत्र की लेखन शैली सरल और संवादात्मक है। लेखक ने अपने दोस्त के साथ बातचीत की तरह लिखते हुए विचारों को प्रस्तुत किया है, जिससे पाठक को खुशी और उत्साह का अनुभव होता है।
5. जयपुर के बारे में पत्र में कौन सी भावनाएं व्यक्त की गई हैं?
Ans. पत्र में लेखक ने जयपुर के प्रति प्रेम और गर्व की भावनाएं व्यक्त की हैं। वह अपने शहर की सुंदरता और सांस्कृतिक धरोहर पर गर्व महसूस करता है और चाहता है कि उसका दोस्त भी इसे देखे और अनुभव करे।
Related Searches

Previous Year Questions with Solutions

,

shortcuts and tricks

,

Free

,

Exam

,

Sample Paper

,

past year papers

,

video lectures

,

mock tests for examination

,

Extra Questions

,

Summary

,

study material

,

Class 4 Hindi NCERT Book Chapter 6 जयपुर से पत्र

,

practice quizzes

,

MCQs

,

Class 4 Hindi NCERT Book Chapter 6 जयपुर से पत्र

,

pdf

,

ppt

,

Semester Notes

,

Important questions

,

Viva Questions

,

Objective type Questions

,

Class 4 Hindi NCERT Book Chapter 6 जयपुर से पत्र

;