Class 9 Exam  >  Class 9 Notes  >  संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)  >  NCERT Textbook - भारतीवसन्तगीति: , संस्कृत कक्षा 9

NCERT Textbook - भारतीवसन्तगीति: , संस्कृत कक्षा 9 | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) PDF Download

Download, print and study this document offline
Please wait while the PDF view is loading
 Page 1


eÄ
õ
ye~
;L;ka leqnz mr flU/qjkiks ;L;keUua Ñ"V;% la cHkwoq%A
;L;kfEkna ftUofr izk.knstr~ lk uks Hkwfe% iwoZis;s n/krq AA1AA
;L;k'prÏ% izfn'k% i`fFkO;k ;L;keUua Ñ"V;% la cHkwoq%A
;k fcHkfrZ cgq/k izk.knstr~ lk uks HkwfexksZ"oI;Uus n/krq AA2AA
tua fcHkzrh cgq/k fookpla ukuk/ekZ.ka i`fFkoh ;FkkSdle~A
lgÏaa /kjk nzfo.kL; es nqgka /zqoso /suqjuiLiqQjUrh AA3AA
1- ftl (Hkwfe) esa egklkxj] ufn;k¡ vkSj tyk'k; (>hy] ljksoj vkfn) fo|eku gSa] ftlesa
vusd izdkj osQ HkksT; inkFkZ mitrs gSa rFkk Ñf"k] O;kikj vkfn djus okys yksx lkekftd
laxBu cuk dj jgrs gSa (Ñ"V;% la cHkwoq%)] ftl (Hkwfe) esa ;s lk¡l ysrs (izk.kr~) izk.kh
pyrs&fiQjrs gSa_ og ekr`Hkwfe gesa izFke HkksT; inkFkZ ([kk|&is;) iznku djs AA1AA
2- ftl Hkwfe esa pkj fn'kk,¡ rFkk mifn'kk,¡ vusd izdkj osQ HkksT; inkFkZ (iQy] 'kkd vkfn)
mitkrh gSa_ tgk¡ Ñf"k&dk;Z djus okys lkekftd laxBu cukdj jgrs gSa (Ñ"V;% la
cHkwoq%)_ tks (Hkwfe) vusd izdkj osQ izkf.k;ksa (lk¡l ysus okyksa rFkk pyus&fiQjus okys
thoksa) dks /kj.k djrh gS] og ekr`Hkwfe gesa xkS&vkfn ykHkizn i'kqvksa rFkk [kk| inkFkks± osQ
fo"k; esa lEiUu cuk ns AA2AA
3- vusd izdkj ls fofHkUu Hkk"kkvksa dks cksyus okys rFkk vusd èkeks± dks ekuus okys tu&leqnk;
dks] ,d gh ?kj esa jgus okys yksxksa osQ leku] /kj.k djus okyh rFkk dHkh u"V u gksus
nsus okyh (vuiLiqQjUrh) fLFkj&tSlh ;g i`Foh gekjs fy, /u dh lgÏksa /kjkvksa dk mlh
izdkj nksgu djs tSls dksbZ xk; fcuk fdlh ck/k osQ nw/ nsrh gks AA3AA
2024-25
Page 2


eÄ
õ
ye~
;L;ka leqnz mr flU/qjkiks ;L;keUua Ñ"V;% la cHkwoq%A
;L;kfEkna ftUofr izk.knstr~ lk uks Hkwfe% iwoZis;s n/krq AA1AA
;L;k'prÏ% izfn'k% i`fFkO;k ;L;keUua Ñ"V;% la cHkwoq%A
;k fcHkfrZ cgq/k izk.knstr~ lk uks HkwfexksZ"oI;Uus n/krq AA2AA
tua fcHkzrh cgq/k fookpla ukuk/ekZ.ka i`fFkoh ;FkkSdle~A
lgÏaa /kjk nzfo.kL; es nqgka /zqoso /suqjuiLiqQjUrh AA3AA
1- ftl (Hkwfe) esa egklkxj] ufn;k¡ vkSj tyk'k; (>hy] ljksoj vkfn) fo|eku gSa] ftlesa
vusd izdkj osQ HkksT; inkFkZ mitrs gSa rFkk Ñf"k] O;kikj vkfn djus okys yksx lkekftd
laxBu cuk dj jgrs gSa (Ñ"V;% la cHkwoq%)] ftl (Hkwfe) esa ;s lk¡l ysrs (izk.kr~) izk.kh
pyrs&fiQjrs gSa_ og ekr`Hkwfe gesa izFke HkksT; inkFkZ ([kk|&is;) iznku djs AA1AA
2- ftl Hkwfe esa pkj fn'kk,¡ rFkk mifn'kk,¡ vusd izdkj osQ HkksT; inkFkZ (iQy] 'kkd vkfn)
mitkrh gSa_ tgk¡ Ñf"k&dk;Z djus okys lkekftd laxBu cukdj jgrs gSa (Ñ"V;% la
cHkwoq%)_ tks (Hkwfe) vusd izdkj osQ izkf.k;ksa (lk¡l ysus okyksa rFkk pyus&fiQjus okys
thoksa) dks /kj.k djrh gS] og ekr`Hkwfe gesa xkS&vkfn ykHkizn i'kqvksa rFkk [kk| inkFkks± osQ
fo"k; esa lEiUu cuk ns AA2AA
3- vusd izdkj ls fofHkUu Hkk"kkvksa dks cksyus okys rFkk vusd èkeks± dks ekuus okys tu&leqnk;
dks] ,d gh ?kj esa jgus okys yksxksa osQ leku] /kj.k djus okyh rFkk dHkh u"V u gksus
nsus okyh (vuiLiqQjUrh) fLFkj&tSlh ;g i`Foh gekjs fy, /u dh lgÏksa /kjkvksa dk mlh
izdkj nksgu djs tSls dksbZ xk; fcuk fdlh ck/k osQ nw/ nsrh gks AA3AA
2024-25
2 'kseq"kh
izFke% ikB%
HkkjrholUrxhfr%
v;a ikB% vk/qfudlaLÑrdos% if.MrtkudhoYyHk'kkfL=k.k% ¶dkdyh¸ bfr xhrlaxzgkr~
lÄ~dfyrks¿fLrA izÑrs% lkSUn;Ze~ voyksD; ,o ljLoR;k% oh.kk;k% e/qj>Ä~Ñr;%
izHkforqa 'kD;Urs bfr HkkoukiqjLlja dfo% çÑrs% lkSUn;± o.kZ;u~ ljLorha oh.kkoknuk;
lEçkFkZ;rsA
fuukn; uohuke;s okf.k! oh.kke~
e`nqa xk; xhfra yfyr&uhfr&yhuke~ A
e/qj&e×tjh&fi×tjh&Hkwr&ekyk%
olUrs ylUrhg ljlk jlkyk%
dykik% yfyr&dksfdyk&dkdyhuke~ AA1AA
fuukn;---AA
ogfr eUneUna luhjs lehjs
dfyUnkRetk;kLlokuhjrhjs]
urka ifƒekyksD; e/qek/ohuke~ AA2AA
fuukn;---AA
yfyr&iYyos iknis iq"iiq×ts
ey;ek#rksPpqfEcrs e×tqoqQ×ts]
LouUrhUrfrEizs{; efyukeyhuke~ AA3AA
fuukn;---AA
yrkuka furkUra lqea 'kkfUr'khye~
pysnqPNysRdkUrlfyya lyhye~]
rokd.;Z oh.kkenhuka unhuke~ AA4AA fuukn;---AA
2024-25
Page 3


eÄ
õ
ye~
;L;ka leqnz mr flU/qjkiks ;L;keUua Ñ"V;% la cHkwoq%A
;L;kfEkna ftUofr izk.knstr~ lk uks Hkwfe% iwoZis;s n/krq AA1AA
;L;k'prÏ% izfn'k% i`fFkO;k ;L;keUua Ñ"V;% la cHkwoq%A
;k fcHkfrZ cgq/k izk.knstr~ lk uks HkwfexksZ"oI;Uus n/krq AA2AA
tua fcHkzrh cgq/k fookpla ukuk/ekZ.ka i`fFkoh ;FkkSdle~A
lgÏaa /kjk nzfo.kL; es nqgka /zqoso /suqjuiLiqQjUrh AA3AA
1- ftl (Hkwfe) esa egklkxj] ufn;k¡ vkSj tyk'k; (>hy] ljksoj vkfn) fo|eku gSa] ftlesa
vusd izdkj osQ HkksT; inkFkZ mitrs gSa rFkk Ñf"k] O;kikj vkfn djus okys yksx lkekftd
laxBu cuk dj jgrs gSa (Ñ"V;% la cHkwoq%)] ftl (Hkwfe) esa ;s lk¡l ysrs (izk.kr~) izk.kh
pyrs&fiQjrs gSa_ og ekr`Hkwfe gesa izFke HkksT; inkFkZ ([kk|&is;) iznku djs AA1AA
2- ftl Hkwfe esa pkj fn'kk,¡ rFkk mifn'kk,¡ vusd izdkj osQ HkksT; inkFkZ (iQy] 'kkd vkfn)
mitkrh gSa_ tgk¡ Ñf"k&dk;Z djus okys lkekftd laxBu cukdj jgrs gSa (Ñ"V;% la
cHkwoq%)_ tks (Hkwfe) vusd izdkj osQ izkf.k;ksa (lk¡l ysus okyksa rFkk pyus&fiQjus okys
thoksa) dks /kj.k djrh gS] og ekr`Hkwfe gesa xkS&vkfn ykHkizn i'kqvksa rFkk [kk| inkFkks± osQ
fo"k; esa lEiUu cuk ns AA2AA
3- vusd izdkj ls fofHkUu Hkk"kkvksa dks cksyus okys rFkk vusd èkeks± dks ekuus okys tu&leqnk;
dks] ,d gh ?kj esa jgus okys yksxksa osQ leku] /kj.k djus okyh rFkk dHkh u"V u gksus
nsus okyh (vuiLiqQjUrh) fLFkj&tSlh ;g i`Foh gekjs fy, /u dh lgÏksa /kjkvksa dk mlh
izdkj nksgu djs tSls dksbZ xk; fcuk fdlh ck/k osQ nw/ nsrh gks AA3AA
2024-25
2 'kseq"kh
izFke% ikB%
HkkjrholUrxhfr%
v;a ikB% vk/qfudlaLÑrdos% if.MrtkudhoYyHk'kkfL=k.k% ¶dkdyh¸ bfr xhrlaxzgkr~
lÄ~dfyrks¿fLrA izÑrs% lkSUn;Ze~ voyksD; ,o ljLoR;k% oh.kk;k% e/qj>Ä~Ñr;%
izHkforqa 'kD;Urs bfr HkkoukiqjLlja dfo% çÑrs% lkSUn;± o.kZ;u~ ljLorha oh.kkoknuk;
lEçkFkZ;rsA
fuukn; uohuke;s okf.k! oh.kke~
e`nqa xk; xhfra yfyr&uhfr&yhuke~ A
e/qj&e×tjh&fi×tjh&Hkwr&ekyk%
olUrs ylUrhg ljlk jlkyk%
dykik% yfyr&dksfdyk&dkdyhuke~ AA1AA
fuukn;---AA
ogfr eUneUna luhjs lehjs
dfyUnkRetk;kLlokuhjrhjs]
urka ifƒekyksD; e/qek/ohuke~ AA2AA
fuukn;---AA
yfyr&iYyos iknis iq"iiq×ts
ey;ek#rksPpqfEcrs e×tqoqQ×ts]
LouUrhUrfrEizs{; efyukeyhuke~ AA3AA
fuukn;---AA
yrkuka furkUra lqea 'kkfUr'khye~
pysnqPNysRdkUrlfyya lyhye~]
rokd.;Z oh.kkenhuka unhuke~ AA4AA fuukn;---AA
2024-25
HkkjrholUrxhfr% 3
'kCnkFkkZ%
fuukn; furjka okn; xqaftr djks@ctkvks Play (the musical
instrument)
e`nqa pk#] e/qja dksey Melodious
yfyruhfryhuke~ lqUnjuhfrlayXuke~ lqUnj uhfr esa yhu Merged in nice
rules
e×tjh vkezoqQlqee~ vkeziq"i Blossom of
mango tree
fi×tjhHkwrekyk% ihriÄ~Dr;% ihys o.kZ ls ;qDr iafDr;k¡ Yellow rows
ylfUr 'kksHkUrs lq'kksfHkr gks jgh gSa Looking
magnificent
bg v=k ;gk¡ Here
ljlk% jliw.kkZ% e/qj Juicy
jlkyk% vkezk% vke osQ isM+ Mango trees
dykik% lewgk% lewg Groups
dkdyh dksfdykuka èofu% dks;y dh vkokt Sound of cuckoo
birds
luhjs ltys ty ls iw.kZ Full of water
lehjs ok;kS gok esa In the wind
dfyUnkRetk;k% ;equk;k% ;equk unh osQ Of the river
Yamuna
lokuhjrhjs osrl;qDrs rVs csar dh yrk ls On the shore
;qDr rV ij with bamboos
urke~ ufrizkIrke~ >qdh gqbZ The bent
e/qek/ohuke~ e/qek/ohyrkuke~ e/qj ekyrh yrkvksa dk Of Malti creepers
yfyriYyos euksgjiYyos eu dks vkdf"kZr djus On an attractive
okys iÙks leaf
iq"iiq×ts iq"ilewgs iq"iksa osQ lewg ij On the bunch of
flowers
ey;ek#rksPpqfEcrs ey;kfuylaLi`"Vs pUnu o`{k dh lqxfU/r Full of fragrance
ok;q ls Li'kZ fd;s x;s of sandal tree
e×tqoqQ×ts 'kksHkuyrkforkus lqUnj yrkvksa ls In the summer
vkPNkfnr LFkku house
2024-25
Page 4


eÄ
õ
ye~
;L;ka leqnz mr flU/qjkiks ;L;keUua Ñ"V;% la cHkwoq%A
;L;kfEkna ftUofr izk.knstr~ lk uks Hkwfe% iwoZis;s n/krq AA1AA
;L;k'prÏ% izfn'k% i`fFkO;k ;L;keUua Ñ"V;% la cHkwoq%A
;k fcHkfrZ cgq/k izk.knstr~ lk uks HkwfexksZ"oI;Uus n/krq AA2AA
tua fcHkzrh cgq/k fookpla ukuk/ekZ.ka i`fFkoh ;FkkSdle~A
lgÏaa /kjk nzfo.kL; es nqgka /zqoso /suqjuiLiqQjUrh AA3AA
1- ftl (Hkwfe) esa egklkxj] ufn;k¡ vkSj tyk'k; (>hy] ljksoj vkfn) fo|eku gSa] ftlesa
vusd izdkj osQ HkksT; inkFkZ mitrs gSa rFkk Ñf"k] O;kikj vkfn djus okys yksx lkekftd
laxBu cuk dj jgrs gSa (Ñ"V;% la cHkwoq%)] ftl (Hkwfe) esa ;s lk¡l ysrs (izk.kr~) izk.kh
pyrs&fiQjrs gSa_ og ekr`Hkwfe gesa izFke HkksT; inkFkZ ([kk|&is;) iznku djs AA1AA
2- ftl Hkwfe esa pkj fn'kk,¡ rFkk mifn'kk,¡ vusd izdkj osQ HkksT; inkFkZ (iQy] 'kkd vkfn)
mitkrh gSa_ tgk¡ Ñf"k&dk;Z djus okys lkekftd laxBu cukdj jgrs gSa (Ñ"V;% la
cHkwoq%)_ tks (Hkwfe) vusd izdkj osQ izkf.k;ksa (lk¡l ysus okyksa rFkk pyus&fiQjus okys
thoksa) dks /kj.k djrh gS] og ekr`Hkwfe gesa xkS&vkfn ykHkizn i'kqvksa rFkk [kk| inkFkks± osQ
fo"k; esa lEiUu cuk ns AA2AA
3- vusd izdkj ls fofHkUu Hkk"kkvksa dks cksyus okys rFkk vusd èkeks± dks ekuus okys tu&leqnk;
dks] ,d gh ?kj esa jgus okys yksxksa osQ leku] /kj.k djus okyh rFkk dHkh u"V u gksus
nsus okyh (vuiLiqQjUrh) fLFkj&tSlh ;g i`Foh gekjs fy, /u dh lgÏksa /kjkvksa dk mlh
izdkj nksgu djs tSls dksbZ xk; fcuk fdlh ck/k osQ nw/ nsrh gks AA3AA
2024-25
2 'kseq"kh
izFke% ikB%
HkkjrholUrxhfr%
v;a ikB% vk/qfudlaLÑrdos% if.MrtkudhoYyHk'kkfL=k.k% ¶dkdyh¸ bfr xhrlaxzgkr~
lÄ~dfyrks¿fLrA izÑrs% lkSUn;Ze~ voyksD; ,o ljLoR;k% oh.kk;k% e/qj>Ä~Ñr;%
izHkforqa 'kD;Urs bfr HkkoukiqjLlja dfo% çÑrs% lkSUn;± o.kZ;u~ ljLorha oh.kkoknuk;
lEçkFkZ;rsA
fuukn; uohuke;s okf.k! oh.kke~
e`nqa xk; xhfra yfyr&uhfr&yhuke~ A
e/qj&e×tjh&fi×tjh&Hkwr&ekyk%
olUrs ylUrhg ljlk jlkyk%
dykik% yfyr&dksfdyk&dkdyhuke~ AA1AA
fuukn;---AA
ogfr eUneUna luhjs lehjs
dfyUnkRetk;kLlokuhjrhjs]
urka ifƒekyksD; e/qek/ohuke~ AA2AA
fuukn;---AA
yfyr&iYyos iknis iq"iiq×ts
ey;ek#rksPpqfEcrs e×tqoqQ×ts]
LouUrhUrfrEizs{; efyukeyhuke~ AA3AA
fuukn;---AA
yrkuka furkUra lqea 'kkfUr'khye~
pysnqPNysRdkUrlfyya lyhye~]
rokd.;Z oh.kkenhuka unhuke~ AA4AA fuukn;---AA
2024-25
HkkjrholUrxhfr% 3
'kCnkFkkZ%
fuukn; furjka okn; xqaftr djks@ctkvks Play (the musical
instrument)
e`nqa pk#] e/qja dksey Melodious
yfyruhfryhuke~ lqUnjuhfrlayXuke~ lqUnj uhfr esa yhu Merged in nice
rules
e×tjh vkezoqQlqee~ vkeziq"i Blossom of
mango tree
fi×tjhHkwrekyk% ihriÄ~Dr;% ihys o.kZ ls ;qDr iafDr;k¡ Yellow rows
ylfUr 'kksHkUrs lq'kksfHkr gks jgh gSa Looking
magnificent
bg v=k ;gk¡ Here
ljlk% jliw.kkZ% e/qj Juicy
jlkyk% vkezk% vke osQ isM+ Mango trees
dykik% lewgk% lewg Groups
dkdyh dksfdykuka èofu% dks;y dh vkokt Sound of cuckoo
birds
luhjs ltys ty ls iw.kZ Full of water
lehjs ok;kS gok esa In the wind
dfyUnkRetk;k% ;equk;k% ;equk unh osQ Of the river
Yamuna
lokuhjrhjs osrl;qDrs rVs csar dh yrk ls On the shore
;qDr rV ij with bamboos
urke~ ufrizkIrke~ >qdh gqbZ The bent
e/qek/ohuke~ e/qek/ohyrkuke~ e/qj ekyrh yrkvksa dk Of Malti creepers
yfyriYyos euksgjiYyos eu dks vkdf"kZr djus On an attractive
okys iÙks leaf
iq"iiq×ts iq"ilewgs iq"iksa osQ lewg ij On the bunch of
flowers
ey;ek#rksPpqfEcrs ey;kfuylaLi`"Vs pUnu o`{k dh lqxfU/r Full of fragrance
ok;q ls Li'kZ fd;s x;s of sandal tree
e×tqoqQ×ts 'kksHkuyrkforkus lqUnj yrkvksa ls In the summer
vkPNkfnr LFkku house
2024-25
4 'kseq"kh
LouUrha èofua oqQoZrhe~ èofu djrh gqbZ Creating sound
rfra ifƒe~ lewg dks The row
isz{; n`"V~ok ns[kdj Seeing
efyuke~ Ñ".ko.kkZe~ efyu The black
vyhuke~ Hkzejk.kke~ Hkzejksa osQ Of drones
lqee~ oqQlqee~ iq"i dks The flower
'kkfUr'khye~ 'kkfUr;qDre~ 'kkfUr ls ;qDr Peaceful
mPNysr~ mQèo± xPNsr~ mPNfyr gks mBs Go up
dkUrlfyye~ euksgjtye~ LoPN ty Clear water
lyhye~ ØhMklfgre~ [ksy&[ksy osQ lkFk In a playful
manner
vkd.;Z JqRok lqudj Listening
vH;kl%
1- ,dinsu mÙkja fy[kr&
(d) dfo% dka lEcks/;fr\
([k) dfo% dka oknf;rqa ok.kha izkFkZ;fr\
(x) dhn`'kha oh.kka fuuknf;rqa izkFkZ;fr\
(?k) xhfra dFka xkrqa dFk;fr\
(Ä) ljlk% jlkyk% dnk ylfUr\
2- iw.kZokD;su mÙkja fy[kr&
(d) dfo% ok.kha ¯d dFk;fr\
([k) olUrs ¯d Hkofr\
(x) lfyya ro oh.kkekd.;Z dFke~ mPPkysr~A
(?k) dfo% dL;k% rhjs e/qek/ohuka urka ifƒe~ voyksD; oh.kka oknf;rqa Hkxorha Hkkjrha
dFk;fr\
3- ^d* LrEHks inkfu] ^[k* LrEHks rs"kka i;kZ;inkfu nÙkkfuA rkfu fpRok inkuka le{ks
fy[kr&
^d* LrEHk% ^[k* LrEHk%
(d) ljLorh (1) rhjs
([k) vkeze~ (2) vyhuke~
2024-25
Page 5


eÄ
õ
ye~
;L;ka leqnz mr flU/qjkiks ;L;keUua Ñ"V;% la cHkwoq%A
;L;kfEkna ftUofr izk.knstr~ lk uks Hkwfe% iwoZis;s n/krq AA1AA
;L;k'prÏ% izfn'k% i`fFkO;k ;L;keUua Ñ"V;% la cHkwoq%A
;k fcHkfrZ cgq/k izk.knstr~ lk uks HkwfexksZ"oI;Uus n/krq AA2AA
tua fcHkzrh cgq/k fookpla ukuk/ekZ.ka i`fFkoh ;FkkSdle~A
lgÏaa /kjk nzfo.kL; es nqgka /zqoso /suqjuiLiqQjUrh AA3AA
1- ftl (Hkwfe) esa egklkxj] ufn;k¡ vkSj tyk'k; (>hy] ljksoj vkfn) fo|eku gSa] ftlesa
vusd izdkj osQ HkksT; inkFkZ mitrs gSa rFkk Ñf"k] O;kikj vkfn djus okys yksx lkekftd
laxBu cuk dj jgrs gSa (Ñ"V;% la cHkwoq%)] ftl (Hkwfe) esa ;s lk¡l ysrs (izk.kr~) izk.kh
pyrs&fiQjrs gSa_ og ekr`Hkwfe gesa izFke HkksT; inkFkZ ([kk|&is;) iznku djs AA1AA
2- ftl Hkwfe esa pkj fn'kk,¡ rFkk mifn'kk,¡ vusd izdkj osQ HkksT; inkFkZ (iQy] 'kkd vkfn)
mitkrh gSa_ tgk¡ Ñf"k&dk;Z djus okys lkekftd laxBu cukdj jgrs gSa (Ñ"V;% la
cHkwoq%)_ tks (Hkwfe) vusd izdkj osQ izkf.k;ksa (lk¡l ysus okyksa rFkk pyus&fiQjus okys
thoksa) dks /kj.k djrh gS] og ekr`Hkwfe gesa xkS&vkfn ykHkizn i'kqvksa rFkk [kk| inkFkks± osQ
fo"k; esa lEiUu cuk ns AA2AA
3- vusd izdkj ls fofHkUu Hkk"kkvksa dks cksyus okys rFkk vusd èkeks± dks ekuus okys tu&leqnk;
dks] ,d gh ?kj esa jgus okys yksxksa osQ leku] /kj.k djus okyh rFkk dHkh u"V u gksus
nsus okyh (vuiLiqQjUrh) fLFkj&tSlh ;g i`Foh gekjs fy, /u dh lgÏksa /kjkvksa dk mlh
izdkj nksgu djs tSls dksbZ xk; fcuk fdlh ck/k osQ nw/ nsrh gks AA3AA
2024-25
2 'kseq"kh
izFke% ikB%
HkkjrholUrxhfr%
v;a ikB% vk/qfudlaLÑrdos% if.MrtkudhoYyHk'kkfL=k.k% ¶dkdyh¸ bfr xhrlaxzgkr~
lÄ~dfyrks¿fLrA izÑrs% lkSUn;Ze~ voyksD; ,o ljLoR;k% oh.kk;k% e/qj>Ä~Ñr;%
izHkforqa 'kD;Urs bfr HkkoukiqjLlja dfo% çÑrs% lkSUn;± o.kZ;u~ ljLorha oh.kkoknuk;
lEçkFkZ;rsA
fuukn; uohuke;s okf.k! oh.kke~
e`nqa xk; xhfra yfyr&uhfr&yhuke~ A
e/qj&e×tjh&fi×tjh&Hkwr&ekyk%
olUrs ylUrhg ljlk jlkyk%
dykik% yfyr&dksfdyk&dkdyhuke~ AA1AA
fuukn;---AA
ogfr eUneUna luhjs lehjs
dfyUnkRetk;kLlokuhjrhjs]
urka ifƒekyksD; e/qek/ohuke~ AA2AA
fuukn;---AA
yfyr&iYyos iknis iq"iiq×ts
ey;ek#rksPpqfEcrs e×tqoqQ×ts]
LouUrhUrfrEizs{; efyukeyhuke~ AA3AA
fuukn;---AA
yrkuka furkUra lqea 'kkfUr'khye~
pysnqPNysRdkUrlfyya lyhye~]
rokd.;Z oh.kkenhuka unhuke~ AA4AA fuukn;---AA
2024-25
HkkjrholUrxhfr% 3
'kCnkFkkZ%
fuukn; furjka okn; xqaftr djks@ctkvks Play (the musical
instrument)
e`nqa pk#] e/qja dksey Melodious
yfyruhfryhuke~ lqUnjuhfrlayXuke~ lqUnj uhfr esa yhu Merged in nice
rules
e×tjh vkezoqQlqee~ vkeziq"i Blossom of
mango tree
fi×tjhHkwrekyk% ihriÄ~Dr;% ihys o.kZ ls ;qDr iafDr;k¡ Yellow rows
ylfUr 'kksHkUrs lq'kksfHkr gks jgh gSa Looking
magnificent
bg v=k ;gk¡ Here
ljlk% jliw.kkZ% e/qj Juicy
jlkyk% vkezk% vke osQ isM+ Mango trees
dykik% lewgk% lewg Groups
dkdyh dksfdykuka èofu% dks;y dh vkokt Sound of cuckoo
birds
luhjs ltys ty ls iw.kZ Full of water
lehjs ok;kS gok esa In the wind
dfyUnkRetk;k% ;equk;k% ;equk unh osQ Of the river
Yamuna
lokuhjrhjs osrl;qDrs rVs csar dh yrk ls On the shore
;qDr rV ij with bamboos
urke~ ufrizkIrke~ >qdh gqbZ The bent
e/qek/ohuke~ e/qek/ohyrkuke~ e/qj ekyrh yrkvksa dk Of Malti creepers
yfyriYyos euksgjiYyos eu dks vkdf"kZr djus On an attractive
okys iÙks leaf
iq"iiq×ts iq"ilewgs iq"iksa osQ lewg ij On the bunch of
flowers
ey;ek#rksPpqfEcrs ey;kfuylaLi`"Vs pUnu o`{k dh lqxfU/r Full of fragrance
ok;q ls Li'kZ fd;s x;s of sandal tree
e×tqoqQ×ts 'kksHkuyrkforkus lqUnj yrkvksa ls In the summer
vkPNkfnr LFkku house
2024-25
4 'kseq"kh
LouUrha èofua oqQoZrhe~ èofu djrh gqbZ Creating sound
rfra ifƒe~ lewg dks The row
isz{; n`"V~ok ns[kdj Seeing
efyuke~ Ñ".ko.kkZe~ efyu The black
vyhuke~ Hkzejk.kke~ Hkzejksa osQ Of drones
lqee~ oqQlqee~ iq"i dks The flower
'kkfUr'khye~ 'kkfUr;qDre~ 'kkfUr ls ;qDr Peaceful
mPNysr~ mQèo± xPNsr~ mPNfyr gks mBs Go up
dkUrlfyye~ euksgjtye~ LoPN ty Clear water
lyhye~ ØhMklfgre~ [ksy&[ksy osQ lkFk In a playful
manner
vkd.;Z JqRok lqudj Listening
vH;kl%
1- ,dinsu mÙkja fy[kr&
(d) dfo% dka lEcks/;fr\
([k) dfo% dka oknf;rqa ok.kha izkFkZ;fr\
(x) dhn`'kha oh.kka fuuknf;rqa izkFkZ;fr\
(?k) xhfra dFka xkrqa dFk;fr\
(Ä) ljlk% jlkyk% dnk ylfUr\
2- iw.kZokD;su mÙkja fy[kr&
(d) dfo% ok.kha ¯d dFk;fr\
([k) olUrs ¯d Hkofr\
(x) lfyya ro oh.kkekd.;Z dFke~ mPPkysr~A
(?k) dfo% dL;k% rhjs e/qek/ohuka urka ifƒe~ voyksD; oh.kka oknf;rqa Hkxorha Hkkjrha
dFk;fr\
3- ^d* LrEHks inkfu] ^[k* LrEHks rs"kka i;kZ;inkfu nÙkkfuA rkfu fpRok inkuka le{ks
fy[kr&
^d* LrEHk% ^[k* LrEHk%
(d) ljLorh (1) rhjs
([k) vkeze~ (2) vyhuke~
2024-25
HkkjrholUrxhfr% 5
(x) iou% (3) lehj%
(?k) rVs (4) ok.kh
(Ä) Hkzejk.kke~ (5) jlky%
4- v/ksfyf[krkfu inkfu iz;qT; laLÑrHkk"k;k okD;jpuka oqQ#r&
(d) fuukn; ([k) eUneUne~
(x) ek#r% (?k) lfyye~
(Ä) lqeu%
5- izFke'yksdL; vk'k;a fgUnhHkk"k;k vkÄ~XyHkk"k;k ok fy[kr&
6- v/ksfyf[krinkuka foykseinkfu fy[kr&
(d) dBksje~ &
-----------------------
([k) dVq &
-----------------------
(x) 'kh?kze~ &
-----------------------
(?k) izkphue~ &
-----------------------
(Ä) uhjl% &
-----------------------
ifj;kstukdk;Ze~
ikBs¿fLeu~ oh.kk;k% ppkZ vfLrA vU;s"kka i×pok|;U=kk.kka fp=ka jpf;Rok ladyÕ; ok rs"kka
ukekfu fy[krA
;ksX;rkfoLrkj%
;g xhr vk/qfud laLÑr&lkfgR; osQ iz[;kr dfo ia- tkudh oYyHk 'kkL=kh dh jpuk
^dkdyh* uked xhrlaxzg ls ladfyr gSA blesa ljLorh dh oUnuk djrs gq, dkeuk dh xbZ
gS fd gs ljLorh! ,slh oh.kk ctkvks] ftlls e/qj e×tfj;ksa ls ihr iafDrokys vke osQ o`{k]
dks;y dk owQtu] ok;q dk /hjs&/hjs cguk] vejkb;ksa esa dkys Hkzejksa dk xq×tkj vkSj ufn;ksa dk
(yhyk osQ lkFk cgrk gqvk) ty] olUr Írq esa eksgd gks mBsA Lok/hurk laxzke dh i`"BHkwfe
esa fy[kh x;h ;g xhfrdk ,d uohu psruk dk vkokgu djrh gS rFkk ,sls oh.kkLoj dh
ifjdYiuk djrh gS tks Lok/hurk izkfIr osQ fy, tuleqnk; dks izsfjr djsA
vUo; vkSj fgUnh HkkokFkZ
v;s okf.k! uohuka oh.kka fuukn;A yfyruhfryhuka xhfra e`nqa xk;A
gs ok.kh! uohu oh.kk dks ctkvks] lqUnj uhfr;ksa ls ifjiw.kZ xhr dk e/qj xku djksA
bg olUrs e/qje×tjhfi×tjhHkwrekyk% ljlk% jlkyk% ylfUrA yfyr&
dksfdykdkdyhuka dykik% (foylfUr)A v;s okf.k! uohuka oh.kka fuukn;A
2024-25
Read More
20 videos|46 docs|20 tests

Top Courses for Class 9

FAQs on NCERT Textbook - भारतीवसन्तगीति: , संस्कृत कक्षा 9 - संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

1. भारतीवसन्तगीति क्या है?
उत्तर: भारतीवसन्तगीति एक पाठ्यपुस्तक है जो संस्कृत कक्षा 9 के छात्रों के लिए है। इस पुस्तक में विभिन्न संगीत के बारे में ज्ञान दिया जाता है और इसका उपयोग संगीत के अध्ययन में किया जाता है।
2. भारतीवसन्तगीति के लिए संस्कृत कक्षा 9 के छात्रों के लिए कितने चार पाठ्यक्रम हैं?
उत्तर: भारतीवसन्तगीति के लिए संस्कृत कक्षा 9 के छात्रों के लिए 5 पाठ्यक्रम हैं। इन पाठ्यक्रमों में छात्रों को संगीत के विभिन्न पहलुओं के बारे में अधिक ज्ञान प्राप्त करने का मौका मिलता है।
3. भारतीवसन्तगीति के पाठ्यक्रमों में कौन-कौन से विषय शामिल हैं?
उत्तर: भारतीवसन्तगीति के पाठ्यक्रमों में निम्नलिखित विषय शामिल हैं: 1. संगीत की परिभाषा और महत्व 2. गायन के प्रकार और तत्व 3. ताल के प्रकार और तत्व 4. संगीत के ढंग और प्रदर्शन 5. संगीत में राग और रागों के प्रकार
4. भारतीवसन्तगीति में किन-किन संगीत के पहलुओं पर विशेष ध्यान दिया जाता है?
उत्तर: भारतीवसन्तगीति में निम्नलिखित संगीत के पहलुओं पर विशेष ध्यान दिया जाता है: 1. ध्वनि और स्वर 2. ताल और लय 3. राग और मेल 4. गायन और वादन 5. संगीत के भेद और ढंग
5. भारतीवसन्तगीति के छात्रों के लिए क्या प्रमुख लाभ हैं?
उत्तर: भारतीवसन्तगीति के छात्रों के लिए प्रमुख लाभ हैं: 1. संगीत की समझ और अध्ययन की क्षमता का विकास 2. संगीत के महत्वपूर्ण तत्वों की जानकारी 3. संगीत के विभिन्न पहलुओं की समझ 4. राग और रागों के प्रकार की समझ 5. गायन और वादन के द्वारा संगीत में अभिरुचि का विकास
20 videos|46 docs|20 tests
Download as PDF
Explore Courses for Class 9 exam

Top Courses for Class 9

Signup for Free!
Signup to see your scores go up within 7 days! Learn & Practice with 1000+ FREE Notes, Videos & Tests.
10M+ students study on EduRev
Related Searches

Sample Paper

,

Viva Questions

,

pdf

,

Summary

,

study material

,

Free

,

Objective type Questions

,

Important questions

,

mock tests for examination

,

Extra Questions

,

MCQs

,

NCERT Textbook - भारतीवसन्तगीति:

,

Previous Year Questions with Solutions

,

Semester Notes

,

Exam

,

practice quizzes

,

past year papers

,

NCERT Textbook - भारतीवसन्तगीति:

,

NCERT Textbook - भारतीवसन्तगीति:

,

संस्कृत कक्षा 9 | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

,

shortcuts and tricks

,

video lectures

,

ppt

,

संस्कृत कक्षा 9 | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

,

संस्कृत कक्षा 9 | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

;