1.(क) रिक्तस्थानानि पूरयत। (रिक्त स्थान को भरिए –)
(क) कृ—लट्अ स्—लङ्
स: करोति तौ ते स: आसीत् ............... .................
............. ................ .................. ............... ................. .................
.............. ............. .................... ................. ................. ...........
उत्तरम् -
(क).......... कुरुतः कुर्वन्ति। .......... तौ आस्ताम्। ते आसन्।
त्वम् करोषि, युवाम् कुरुथः, यूयम् कुरुथ। त्वम् आसीः, युवाम् आस्तम्, यूयम् आस्त।
अहम् करोमि, आवाम् कुर्वः, वयम् कुर्मः। अहम् आसम्, आवाम् आस्व, वयम् आस्म।
(ख) स्मृ—लोट् वस्—विधिलिङ्
स: स्मरतु ............ ................... स: वसेत्. .............. .................
................ ............ ................ ............. ............. .....................
.............. .............. .................... ............. .................. .................
उत्तरम् -
(ख).......... तौ स्मरताम्, ते स्मरन्तु। .......... तौ वसेताम्, ते वसेयुः।
त्वम् स्मर, युवाम् स्मरतम् यूयम् स्मरत। त्वम् वसेः, युवाम् वसेतम, यूयम् वसेत।
अहम् स्मराणि, आवाम् स्मराव, वयम् स्मराम। अहम् वसेयम्; आवाम् वसेव; वयम् वसेम।
(ग)हृ हरति अहरत् हरतु हरेत् हरिष्यति
1. घ्रा जिघ्रति ........... ................. ................ ....................
2. पाल् .................. ........... ................. .............. .......................
3. जि .................. ........... ................ .............. जेष्यति
4. क्षल् .................. ........... ................ ................ ............
5. तृ .................. ............ .................. .......... ............
उत्तरम -
हृ |
हरति |
अहरत् |
हरतु |
हरेत् |
हरिष्यति |
घ्रा |
जिघ्रति |
अजिघ्रत् |
जिघ्रतु |
जिघ्रेत् |
घ्रास्यति। |
पाल् |
पालयति |
अपालयत् |
पालयतु |
पालयेत् |
पालयिष्यति। |
जि |
जयति |
अजयत् |
जयतु |
जयेत् |
जेष्यति |
क्षल् |
क्षालयति |
अक्षालयत् |
क्षालयतु |
क्षालयेत् |
क्षालयिष्यति। |
तृ |
तरति |
अतरत् |
तरतु |
तरेत् |
तरिष्यति। |
2.कोष्ठकदत्तस्य धातो: उचित-रूपेण वाक्यानि पूरयत–(कोष्ठक में दी धातु के उचित रूप द्वारा वाक्य पूरे करें–)
1.सूर्य: पूर्वस्यां दिशायाम् उदयं............................................(गम्)।
2.ह्य: विद्यालये अवकाश:................................................(अस्)।
3.ऋषि: वाल्मीकि: रामायणम्............................................(रच्)।
4.यदि त्वं परिश्रम...................(कृ) तर्हि सफल:..................(भू)।
5.अधुना वयम् दूरदर्शनम्...................................................(दृश्)।
6.अहं त्वां श्व: दिल्ली-दर्शनाय...........................................(नी)।
उत्तरम् -
1. गच्छति,
2. आसीत्,
3. अरचयत्,
4. करिष्यसि, भविष्यसि,
5. पश्यामः,
6. नेष्यामि।
3. उदाहरणम् अनुसृत्य रिक्तस्थानानि पूरयत–(उदाहरण के अनुसार रिक्त स्थान को भरिए–)
उदाहरणम्—मोहित: मन्दं मन्दं लिखति। मन्दम् मन्दम् मा लिख।
1. बालक: मार्गे धावति। 1. मार्गे ......मा............... .........................।
2. दीपिका उच्चै: हसति। 2. उच्चै: ......................... .........................।
3. रोहित: दूरदर्शनं पश्यति। 3. दूरदर्शनम् ......................... .........................।
4. सुवीर: बहि: गच्छति। 4. बहि: ......................... .........................।
5. बालिका मलिनं जलं पिबति। 5. मलिनं जलम् ......................... .........................।
उत्तरम् -
1. .......... धव,
2. मा हस,
3. मा पश्य,
4. मा गच्छ,
5. मा पिब।
4. शुद्धं विकल्पं चिनुत–(शुद्ध विकल्प को चुनिए–)
1. छात्रा: श्लोकम् उच्चै:.....................................। (पठतु, पठ, पठन्तु)
2. हे बालका:! सायं बहि:..................................। (क्रीडथ, क्रीडत, क्रीडन्ति)
3. हे सुनीते! कक्षायाम् तूष्णीं...............................। (तिष्ठसि, स्थास्यसि, तिष्ठ)
4. हे बालिका:! कोलाहलं मा..............................। (कुरु, कुरुतम्, कुरुत)
5. अधुना सुनीता सङ्गीतशालायाम्..........................। (गच्छ, गच्छसि, गच्छतु)
उत्तरम् -
1. पठन्तु,
2. क्रीडत,
3. तिष्ठ,
4. कुरुत,
5. गच्छतु।
5. उचित विकल्प चित्वा कोष्ठकदत्तस्य धातो: विधिलिङ्रूपेण प्रत्येकं वाक्यं पूरयत–
(उचित विकल्प चुनकर कोष्ठक में दी गई धातु के विधिलिङ् रूप द्वारा प्रत्येक वाक्य को पूरा कीजिए–)
1. वयम् प्रतिदिनम् व्यायामं....................................... (कृ)। (कुर्याम्, कुर्याम, कुर्मः)
2. स्वच्छं जलं....................................................... (पा)। (पिबतु, पिब, पिबेत्)
3. त्वम् कक्षायां तूष्णीं............................................. (स्था)। (तिष्ठ, तिष्ठेयुः, तिष्ठेः)
4. यूयम् पठन-काले चलचित्रं न............................... (दृश्)। (पश्यथ, पश्येत, पश्येत्)
5. छात्रा: यथाकालं विद्यालये................................... (आ + गम्)। (आगच्छेत्, आगच्छन्ति, आगच्छेयुः)
उत्तरम् -
1. कुर्याम.
2. पिबेत्,
3. तिष्ठेः,
4. पश्येत,
5. आगच्छेयुः।
6. उचितक्रियापदेन वाक्यपूर्ति: क्रियताम्।
(उचित क्रिया-पद से वाक्य की पूर्ति कीजिए। Fill in the blanks with the appropriate verb form.)
गमिष्याम:, गच्छेयु:, गच्छत, अगच्छाम, गच्छन्ति।
1. छात्रा: प्रतिदिनं खेलितुम् क्रीडाक्षेत्रं ..............................।
2. ते क्रीडाकालांशे पंक्त्या क्रीडाक्षेत्रम् ..............................।
3. हे बालका:!, अधुना क्रीडाकालांश: यूयम् क्रीडाक्षेत्रम् ..............................।
4. ह्य: महती वृष्टि: अभवत्, वयं क्रीडितुम् न ..............................।
5. श्व: वयं खेलनाय अवश्यं ..............................।
उत्तरम् -
1. गच्छन्ति,
2. गच्छेयुः,
3. गच्छत,
4. अगच्छाम,
5. गमिष्यामः।
14 videos|80 docs|27 tests
|
1. क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि क्या होते हैं? |
2. क्रियापदानि और धातुरूपाणि के कुछ उदाहरण बताएँ। |
3. क्रियापदानि और धातुरूपाणि का उपयोग क्या है? |
4. क्रियापदानि और धातुरूपाणि के विभिन्न प्रकार क्या हैं? |
5. क्रियापदानि और धातुरूपाणि को वाक्य में कैसे पहचाना जा सकता है? |
|
Explore Courses for Class 8 exam
|