Open App

Class 8 Exam > Class 8 Notes > संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) > अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8

अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) PDF Download

1. उदाहरणानुसारं रिक्तस्थानानि पूरयत–(उदाहरणानुसार रिक्त स्थान भरिए।–)

(क) वृक्ष-शब्द-प्रयोग: (ब०व०)
1.   प्रथमा - उद्याने वृक्षा: सन्ति।
2.   द्वितीया - अहम् वृक्षान् पश्यामि।
3.   तृतीया - ............... उद्यानं शोभते।
4.   चतुर्थी - मालाकार: ............... खाद्यम् आनयति।
5.   पञ्चमी - ............... पत्राणि पतन्ति।
6.   षष्ठी - ............... पत्राणि हरितानि।
7.   सप्तमी - खगा: ............... नीडान् रचयन्ति।

उत्तरम् -
1. ×
2. ×
3. वृक्षैः
4. वृक्षेभ्यः
5. वृक्षेभ्यः
6. वृक्षाणाम्
7. वृक्षेषु

(ख) लता-शब्द-प्रयोग: (ब०व०)

1. उद्याने लता: सन्ति।
2. अहम् ............... सिञ्चामि।
3.  ............... वाटिका रमणीया।
4.  स: ............... जलं यच्छति।
5.  ............... पुष्पाणि पतन्ति।
6.  ............... पुष्पाणि श्वेतानि।
7.  ............... सुन्दराणि पुष्पाणि विकसन्ति।

उत्तरम् -
1. ×
2. लताः
3. लताभिः
4. लताभ्यः
5. लताभ्यः
6. लतानाम्
7. लतासु

2. तालिकां पूरयत–(तालिका पूरी कीजिए–)

(क)

मूलशब्द:	विभक्ति:	एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्
1. कवि	प्रथमा	कवि:	...................	.....
2. मुनि	द्वितीया	..........	मुनी	.....
3. ऋषि	तृतीया	..............	ऋषिभ्याम्	.....
4. गिरि	चतुर्थी	गिरये	...................	......
5. शशि	पञ्चमी	शशे:	...................	......
6. ध्वनि	षष्ठी	..........	ध्वन्यो:	......
7. राशि	सप्तमी	राशौ	..................	.......
8. रवि	सम्बोधन	हे रवे!	...................	.......

उत्तरम् -

मूलशब्द:	विभक्ति:	एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्
1. कवि	प्रथमा	कवि:	कवी	कवयः
2. मुनि	द्वितीया	मुनिम्	मुनी	मुनीन्
3. ऋषि	तृतीया	ऋषिणा	ऋषिभ्याम्	ऋषिभिः
4. गिरि	चतुर्थी	गिरये	गिरिभ्याम्	गिरिभ्यः
5. शशि	पञ्चमी	शशे:	शशिभ्याम्	शशिभ्यः
6. ध्वनि	षष्ठी	ध्वनेः	ध्वन्यो:	ध्वनीनाम्
7. राशि	सप्तमी	राशौ	राश्योः	राशीनाम्
8. रवि	सम्बोधन	हे रवे!	हे रवी!	हे रवयः

(ख)

मूलशब्द:	विभक्ति:	एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्
1. साधु	प्रथमा	साधु:	...................	...........
2. गुरु	द्वितीया	...................	गुरू	...........
3. शिशु	तृतीया	शिशुना	...................	...........
4. भानु	चतुर्थी	...................	भानुभ्याम्	.........
5. तरु	पञ्चमी	...................	...................	........
6. प्रभु	षष्ठी	प्रभो:	...................	........
7. शिशु	सप्तमी	शिशौ	...................	.......
8. साधु	सम्बोधन	हे .	..................	........

उत्तरम् -

मूलशब्द:	विभक्ति:	एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्
1. साधु	प्रथमा	साधु:	साधू	साध्वः
2. गुरु	द्वितीया	गुरुम्	गुरू	गुरुन्
3. शिशु	तृतीया	शिशुना	शिशुभ्याम्	शिशुभिः
4. भानु	चतुर्थी	भानवे	भानुभ्याम्	भानुभ्यः
5. तरु	पञ्चमी	भानोः	भानुभ्याम्	भानुभ्यः
6. प्रभु	षष्ठी	प्रभो:	प्रभ्वोः	प्रभूणाम्
7. शिशु	सप्तमी	शिशौ	शिश्वोः	शिशुषु
8. साधु	सम्बोधन	हे शिशो!	हे शिशू!	हे शिशवः

3.   उचित-विकल्पेन रिक्तस्थानपूर्तिं कुरुत - (उचित विकल्प से रिक्त स्थान की पूर्ति कीजिए-)

(क)
1.   वर्षासु ............... जलवेगेन वहन्ति।   (नद्या:, नद्य:, नदय:)
2.   अद्यत्वे ............... जलम् मलिनम्।   (नदिनाम्, नदीणाम्, नदीनाम्)
3.   ............... बलेन शशक: सिंहम् अमारयत्।   (बुद्धिस्य, बुद्धि:, बुद्धे:)
4.   ............... अन्धकार: भवति।   (रात्रे, रात्रिम्, रात्रौ)
5.   एतस्मिन् पुस्तके ............... सञ्चय: अस्ति।   (सूक्तिनाम्, सूक्त्य:, सूक्तीनाम्)
6.   अहम् ............... उपहारम् अयच्छम्।   (सखाय, सख्यै, सख्याय)
7.   रेलयानम् ............... गच्छति।   (तीव्रगतिना, तीव्रगतिम्, तीव्रगत्या)

उत्तरम् -
1. नद्यः,
2. नदीनाम्,
3. बुद्धे,
4. रात्रौ,
5. सूक्तीनाम्,
6. सख्यै,
7. तीव्रगत्या।

(ख)
1. वन्दे ...............।   (मातारम्, मातरम्, मात्रम्)
2.   भगिनी ............... सह गच्छति।   (भ्रातु:, भ्रातरम्, भ्रात्रा)
3.   जना: ............... अपृच्छन्।   (नेतरम्, नेतारम्, नेतृम्)
4.   अद्य मम ............... जन्मदिनम्।   (भ्राता, भ्रातृृणाम्, भ्रातु:)
5.   दानवीर: कर्ण: महान् ................ आसीत्।   (दाता, दातृ, दाता:)

उत्तरम् -
1. मातरम्,
2. भ्रात्रा,
3. नेतारम्,
4. भ्रातुः,
5. दाता।

4.
भवत् शब्दस्य उचितेन रूपेण रिक्तस्थानानि पूरयत - (‘भवत्’ शब्द के उचित रूप से रिक्त स्थान को भरिए - )
1.   ............... कुत्र गच्छति?(भवान्, भवन्तौ, भवन्त:)
2.   ............... माम् अनुगृह्णन्तु।   (भवान्, भवन्तम्, भवन्त:)
3.   अहम् ............... अभिवादये।   (भवत:, भवन्तम्, भवानम्)
4.   सुदीप: ............... सह गन्तुम् सज्ज:।   (भवत:, भवानेन, भवता)
5.   ............... किम् रोचते?(भवन्तम्, भवते, भवान्)
6.   ............... आशीर्वचनै: अहम् सफल:।   (भवताम्, भवतानाम्, भवते)
7.   ............... मम पूर्ण: विश्वास:।   (भवते, भवति, भवत:)

उत्तरम् -
1. भवान्,
2. भवन्तः,
3. भवन्तम्,
4. भवता,
5. भवते,
6. भवताम्,
7. भवति।

5.
1. सः ................. पुष्पमालाम् अर्पयति। (मुन्ये, मुनाय, मुनये)
2. ................. नमः। (गुरवे, गुर्वे, गुरुवे)
3. वाहनानि मार्गे ................. चलन्ति। (तीव्रगतिना, तीव्रगत्या, तीव्रगतया)
4. लक्ष्मणः ................. स्निह्यति। (भ्रातरी, भ्रातरे, भ्रातरि)
5. ................. पुष्पाणि विकसन्ति। (लताषु, लतासू, लतासु)

उत्तरम् -
1. मुनये,
2. गुरवे,
3. तीव्रगत्या,
4. भ्रातरि,
5. लतासु

The document अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) is a part of the Class 8 Course संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8).

All you need of Class 8 at this link: Class 8

	संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) 14 videos\|80 docs\|27 tests

संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

14 videos|80 docs|27 tests

Join Course for Free

Top Courses for Class 8

View all

FAQs on अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 - संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

1. शब्दरूपाणि के क्या होते हैं?

उत्तर: शब्दरूपाणि वाक्य में प्रयुक्त शब्दों के विभिन्न रूप होते हैं जो व्याकरण के नियमों के अनुसार प्रयोग किए जाते हैं। ये रूप शब्दों के व्यक्ति, वचन, कारक, लिंग, विभक्ति, आदि के अनुसार बदलते हैं।

2. अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् क्या होता है?

उत्तर: अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् वाक्य में प्रयुक्त व्याकरण के नियमों के अनुसार प्रयोग किए जाने वाले व्याकरण रूप होते हैं। इन रूपों का प्रयोग भाषा के सही उपयोग के लिए किया जाता है।

3. व्याकरण क्यों महत्वपूर्ण है?

उत्तर: व्याकरण भाषा का एक महत्वपूर्ण अंग है जो हमें सही वाक्य रचना, शब्दों के सही रूपों का प्रयोग और संगठन करने के बारे में सिखाता है। यह हमें भाषा की ठीक से समझ, संवाद और समाधान करने में मदद करता है।

4. शब्दरूपाणि के कितने प्रकार होते हैं?

उत्तर: शब्दरूपाणि तीन प्रकार के होते हैं - प्रथम पुरुष, मध्यम पुरुष और अंतिम पुरुष। प्रथम पुरुष में शब्द एकवचन, द्विवचन और बहुवचन में प्रयुक्त होता है। मध्यम पुरुष में शब्द एकवचन और बहुवचन में प्रयुक्त होता है और अंतिम पुरुष में शब्द केवल एकवचन में प्रयुक्त होता है।

5. व्याकरण के क्या उदाहरण हैं?

उत्तर: व्याकरण के उदाहरण शब्दरूपाणि, संज्ञा, सर्वनाम, क्रिया, कारक, संधि, समास, अलंकार, वाक्य, और भाषा के अन्य नियमों का प्रयोग करके दिए जा सकते हैं। इनका प्रयोग सही वाक्य रचना और भाषा के सही उपयोग के लिए किया जाता है।

Related Exams

Class 8

About this Document

	4.81/5 Rating
	Dec 26, 2024 Last updated

Document Description: अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 for Class 8 2024 is part of संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) preparation. The notes and questions for अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 have been prepared according to the Class 8 exam syllabus. Information about अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 covers topics like and अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 Example, for Class 8 2024 Exam. Find important definitions, questions, notes, meanings, examples, exercises and tests below for अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8.

Introduction of अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 in English is available as part of our संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) for Class 8 & अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 in Hindi for संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) course. Download more important topics related with notes, lectures and mock test series for Class 8 Exam by signing up for free. Class 8: अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

Description

Full syllabus notes, lecture & questions for अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) - Class 8 | Plus excerises question with solution to help you revise complete syllabus for संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) | Best notes, free PDF download

Information about अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8

In this doc you can find the meaning of अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 defined & explained in the simplest way possible. Besides explaining types of अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 theory, EduRev gives you an ample number of questions to practice अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 tests, examples and also practice Class 8 tests

	संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) 14 videos\|80 docs\|27 tests

संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

14 videos|80 docs|27 tests

Join Course for Free

Download as PDF

Explore Courses for Class 8 exam

Top Courses for Class 8

Explore Courses

Signup for Free!

Signup to see your scores go up within 7 days! Learn & Practice with 1000+ FREE Notes, Videos & Tests.

Start learning for Free

10M+ students study on EduRev

Summary

mock tests for examination

Important questions

practice quizzes

ppt

Exam

Extra Questions

अनुप्रयुक्त-व्याकरणम्

अभ्यास - शब्दरूपाणि

shortcuts and tricks

कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

अनुप्रयुक्त-व्याकरणम्

Sample Paper

pdf

video lectures

past year papers

Previous Year Questions with Solutions

कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

अभ्यास - शब्दरूपाणि

कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

Free

Semester Notes

Objective type Questions

MCQs

Viva Questions

अभ्यास - शब्दरूपाणि

study material

;

Additional Information about अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 for Class 8 Preparation

अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 Free PDF Download

The अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 is an invaluable resource that delves deep into the core of the Class 8 exam. These study notes are curated by experts and cover all the essential topics and concepts, making your preparation more efficient and effective. With the help of these notes, you can grasp complex subjects quickly, revise important points easily, and reinforce your understanding of key concepts. The study notes are presented in a concise and easy-to-understand manner, allowing you to optimize your learning process. Whether you're looking for best-recommended books, sample papers, study material, or toppers' notes, this PDF has got you covered. Download the अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 now and kickstart your journey towards success in the Class 8 exam.

Importance of अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8

The importance of अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 cannot be overstated, especially for Class 8 aspirants. This document holds the key to success in the Class 8 exam. It offers a detailed understanding of the concept, providing invaluable insights into the topic. By knowing the concepts well in advance, students can plan their preparation effectively. Utilize this indispensable guide for a well-rounded preparation and achieve your desired results.

अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 Notes

अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 Notes offer in-depth insights into the specific topic to help you master it with ease. This comprehensive document covers all aspects related to अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8. It includes detailed information about the exam syllabus, recommended books, and study materials for a well-rounded preparation. Practice papers and question papers enable you to assess your progress effectively. Additionally, the paper analysis provides valuable tips for tackling the exam strategically. Access to Toppers' notes gives you an edge in understanding complex concepts. Whether you're a beginner or aiming for advanced proficiency, अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 Notes on EduRev are your ultimate resource for success.

अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 Class 8 Questions

The "अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 Class 8 Questions" guide is a valuable resource for all aspiring students preparing for the Class 8 exam. It focuses on providing a wide range of practice questions to help students gauge their understanding of the exam topics. These questions cover the entire syllabus, ensuring comprehensive preparation. The guide includes previous years' question papers for students to familiarize themselves with the exam's format and difficulty level. Additionally, it offers subject-specific question banks, allowing students to focus on weak areas and improve their performance.

Study अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 on the App

Students of Class 8 can study अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 alongwith tests & analysis from the EduRev app, which will help them while preparing for their exam. Apart from the अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8, students can also utilize the EduRev App for other study materials such as previous year question papers, syllabus, important questions, etc. The EduRev App will make your learning easier as you can access it from anywhere you want. The content of अभ्यास - शब्दरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 is prepared as per the latest Class 8 syllabus.

Education Revolution

Signup to see your scores go up within 7 days!

Access 1000+ FREE Docs, Videos and Tests

Continue with Google

Takes less than 10 seconds to signup