Open App

Class 8 Exam > Class 8 Notes > संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) > अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8

अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) PDF Download

1.(क) रिक्तस्थानानि पूरयत। (रिक्त स्थान को भरिए –)
(क) कृ—लट्अ स्—लङ्
स: करोति तौ ते स: आसीत् ............... .................
............. ................ .................. ............... ................. .................
.............. ............. .................... ................. ................. ...........

उत्तरम् -
(क).......... कुरुतः कुर्वन्ति। .......... तौ आस्ताम्। ते आसन्।
त्वम् करोषि, युवाम् कुरुथः, यूयम् कुरुथ। त्वम् आसीः, युवाम् आस्तम्, यूयम् आस्त।
अहम् करोमि, आवाम् कुर्वः, वयम् कुर्मः। अहम् आसम्, आवाम् आस्व, वयम् आस्म।

(ख) स्मृ—लोट् वस्—विधिलिङ्
स: स्मरतु ............ ................... स: वसेत्. .............. .................
................ ............ ................ ............. ............. .....................
.............. .............. .................... ............. .................. .................
उत्तरम् -
(ख).......... तौ स्मरताम्,   ते स्मरन्तु। .......... तौ वसेताम्,   ते वसेयुः।
त्वम् स्मर, युवाम् स्मरतम् यूयम् स्मरत। त्वम् वसेः, युवाम् वसेतम,   यूयम् वसेत।
अहम् स्मराणि, आवाम् स्मराव, वयम् स्मराम।   अहम् वसेयम्;   आवाम् वसेव; वयम् वसेम।

(ग)हृ हरति अहरत् हरतु हरेत् हरिष्यति
1. घ्रा जिघ्रति    ........... ................. ................ ....................
2. पाल् .................. ........... ................. .............. .......................
3. जि   .................. ........... ................ .............. जेष्यति
4. क्षल् .................. ........... ................ ................ ............
5. तृ ..................    ............ .................. .......... ............

उत्तरम -

हृ	हरति	अहरत्	हरतु	हरेत्	हरिष्यति
घ्रा	जिघ्रति	अजिघ्रत्	जिघ्रतु	जिघ्रेत्	घ्रास्यति।
पाल्	पालयति	अपालयत्	पालयतु	पालयेत्	पालयिष्यति।
जि	जयति	अजयत्	जयतु	जयेत्	जेष्यति
क्षल्	क्षालयति	अक्षालयत्	क्षालयतु	क्षालयेत्	क्षालयिष्यति।
तृ	तरति	अतरत्	तरतु	तरेत्	तरिष्यति।

2.कोष्ठकदत्तस्य धातो: उचित-रूपेण वाक्यानि पूरयत–(कोष्ठक में दी धातु के उचित रूप द्वारा वाक्य पूरे करें–)
1.सूर्य: पूर्वस्यां दिशायाम् उदयं............................................(गम्)।
2.ह्य: विद्यालये अवकाश:................................................(अस्)।
3.ऋषि: वाल्मीकि: रामायणम्............................................(रच्)।
4.यदि त्वं परिश्रम...................(कृ) तर्हि सफल:..................(भू)।
5.अधुना वयम् दूरदर्शनम्...................................................(दृश्)।
6.अहं त्वां श्व: दिल्ली-दर्शनाय...........................................(नी)।

उत्तरम् -

1. गच्छति,
2. आसीत्,
3. अरचयत्,
4. करिष्यसि, भविष्यसि,
5. पश्यामः,
6. नेष्यामि।

3. उदाहरणम् अनुसृत्य रिक्तस्थानानि पूरयत–(उदाहरण के अनुसार रिक्त स्थान को भरिए–)
उदाहरणम्—मोहित: मन्दं मन्दं लिखति। मन्दम् मन्दम् मा लिख।
   1.   बालक: मार्गे धावति।                      1.   मार्गे ......मा...............   .........................।
   2.   दीपिका उच्चै: हसति।   2.   उच्चै:   .........................   .........................।
   3.   रोहित: दूरदर्शनं पश्यति।      3.   दूरदर्शनम् .........................   .........................।
   4.   सुवीर: बहि: गच्छति।      4.   बहि: .........................    .........................।
   5.   बालिका मलिनं जलं पिबति।   5.   मलिनं जलम्   .........................    .........................।

उत्तरम् -
1. .......... धव,
2. मा हस,
3. मा पश्य,
4. मा गच्छ,
5. मा पिब।

4.   शुद्धं विकल्पं चिनुत–(शुद्ध विकल्प को चुनिए–)
   1.   छात्रा: श्लोकम् उच्चै:.....................................।    (पठतु, पठ, पठन्तु)
   2.   हे बालका:! सायं बहि:..................................।    (क्रीडथ, क्रीडत, क्रीडन्ति)
   3.   हे सुनीते! कक्षायाम् तूष्णीं...............................।    (तिष्ठसि, स्थास्यसि, तिष्ठ)
   4.   हे बालिका:! कोलाहलं मा..............................।    (कुरु, कुरुतम्, कुरुत)
   5.   अधुना सुनीता सङ्गीतशालायाम्..........................।    (गच्छ, गच्छसि, गच्छतु)

उत्तरम् -
1. पठन्तु,
2. क्रीडत,
3. तिष्ठ,
4. कुरुत,
5. गच्छतु।

5. उचित विकल्प चित्वा कोष्ठकदत्तस्य धातो: विधिलिङ्रूपेण प्रत्येकं वाक्यं पूरयत–
(उचित विकल्प चुनकर कोष्ठक में दी गई धातु के विधिलिङ् रूप द्वारा प्रत्येक वाक्य को पूरा कीजिए–)
   1.   वयम् प्रतिदिनम् व्यायामं....................................... (कृ)। (कुर्याम्, कुर्याम, कुर्मः)
   2.   स्वच्छं जलं....................................................... (पा)। (पिबतु, पिब, पिबेत्)
   3.   त्वम् कक्षायां तूष्णीं............................................. (स्था)। (तिष्ठ, तिष्ठेयुः, तिष्ठेः)
   4.   यूयम् पठन-काले चलचित्रं न............................... (दृश्)। (पश्यथ, पश्येत, पश्येत्)
   5.   छात्रा: यथाकालं विद्यालये................................... (आ + गम्)। (आगच्छेत्, आगच्छन्ति, आगच्छेयुः)
उत्तरम् -
1. कुर्याम.
2. पिबेत्,
3. तिष्ठेः,
4. पश्येत,
5. आगच्छेयुः।

6. उचितक्रियापदेन वाक्यपूर्ति: क्रियताम्।
   (उचित क्रिया-पद से वाक्य की पूर्ति कीजिए। Fill in the blanks with the appropriate verb form.)
   गमिष्याम:, गच्छेयु:, गच्छत, अगच्छाम, गच्छन्ति।
   1.   छात्रा: प्रतिदिनं खेलितुम् क्रीडाक्षेत्रं ..............................।
   2.   ते क्रीडाकालांशे पंक्त्या क्रीडाक्षेत्रम् ..............................।
   3.   हे बालका:!, अधुना क्रीडाकालांश: यूयम् क्रीडाक्षेत्रम् ..............................।
   4.   ह्य: महती वृष्टि: अभवत्, वयं क्रीडितुम् न ..............................।
   5.   श्व: वयं खेलनाय अवश्यं ..............................।
उत्तरम् -
1. गच्छन्ति,
2. गच्छेयुः,
3. गच्छत,
4. अगच्छाम,
5. गमिष्यामः।

The document अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) is a part of the Class 8 Course संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8).

All you need of Class 8 at this link: Class 8

	संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) 14 videos\|80 docs\|27 tests

संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

14 videos|80 docs|27 tests

Join Course for Free

Top Courses for Class 8

View all

FAQs on अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 - संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

1. क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि क्या होते हैं?

उत्तर: क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि वाक्यों में विधि करने वाले शब्द होते हैं। क्रियापदानि क्रिया की विभक्ति करने वाले शब्द होते हैं, जबकि धातुरूपाणि क्रिया के रूपों को दर्शाने वाले शब्द होते हैं।

2. क्रियापदानि और धातुरूपाणि के कुछ उदाहरण बताएँ।

उत्तर: क्रियापदानि के उदाहरण - खेलें, चलें, खाएँ, पढ़ें, गाएँ। धातुरूपाणि के उदाहरण - खेलना, चलना, खाना, पढ़ना, गाना।

3. क्रियापदानि और धातुरूपाणि का उपयोग क्या है?

उत्तर: क्रियापदानि क्रिया की विभक्ति करने वाले शब्द होते हैं, जो वाक्य के विभिन्न अंशों को व्यक्त करने में मदद करते हैं। धातुरूपाणि क्रिया के रूपों को दर्शाने वाले शब्द होते हैं, जो वाक्य में क्रिया के प्रकट होने को बताते हैं।

4. क्रियापदानि और धातुरूपाणि के विभिन्न प्रकार क्या हैं?

उत्तर: क्रियापदानि के विभिन्न प्रकार हो सकते हैं जैसे - निर्दिष्ट क्रियापदानि (उदाहरण - खेलें, चलें), स्वाधीन क्रियापदानि (उदाहरण - खाएँ, लिखें), आदेशात्मक क्रियापदानि (उदाहरण - जाओ, आओ) आदि। धातुरूपाणि के विभिन्न प्रकार हो सकते हैं जैसे - प्रथम पुरुष, द्वितीय पुरुष, तृतीय पुरुष, एकवचन, बहुवचन, लिंग आदि।

5. क्रियापदानि और धातुरूपाणि को वाक्य में कैसे पहचाना जा सकता है?

उत्तर: क्रियापदानि वाक्य में क्रिया की विभक्ति करने वाले शब्द होते हैं और धातुरूपाणि वाक्य में क्रिया के रूपों को दर्शाने वाले शब्द होते हैं। वाक्य में क्रियापदानि को उस क्रिया के रूप में पहचाना जा सकता है जिससे वाक्य में क्रिया का व्याप्ति करना हो और धातुरूपाणि को उस क्रिया के रूप में पहचाना जा सकता है जो वाक्य में क्रिया के प्रकट होने को बताता है।

Related Exams

Class 8

About this Document

	4.83/5 Rating
	Nov 05, 2024 Last updated

Document Description: अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 for Class 8 2024 is part of संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) preparation. The notes and questions for अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 have been prepared according to the Class 8 exam syllabus. Information about अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 covers topics like and अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 Example, for Class 8 2024 Exam. Find important definitions, questions, notes, meanings, examples, exercises and tests below for अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8.

Introduction of अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 in English is available as part of our संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) for Class 8 & अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 in Hindi for संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) course. Download more important topics related with notes, lectures and mock test series for Class 8 Exam by signing up for free. Class 8: अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

Description

Full syllabus notes, lecture & questions for अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) - Class 8 | Plus excerises question with solution to help you revise complete syllabus for संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) | Best notes, free PDF download

Information about अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8

In this doc you can find the meaning of अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 defined & explained in the simplest way possible. Besides explaining types of अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 theory, EduRev gives you an ample number of questions to practice अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 tests, examples and also practice Class 8 tests

	संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) 14 videos\|80 docs\|27 tests

संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

14 videos|80 docs|27 tests

Join Course for Free

Download as PDF

Explore Courses for Class 8 exam

Top Courses for Class 8

Explore Courses

Signup for Free!

Signup to see your scores go up within 7 days! Learn & Practice with 1000+ FREE Notes, Videos & Tests.

Start learning for Free

10M+ students study on EduRev

study material

Summary

video lectures

mock tests for examination

ppt

कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

Previous Year Questions with Solutions

Objective type Questions

अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि

shortcuts and tricks

Exam

अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि

Important questions

practice quizzes

Free

अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि

pdf

Sample Paper

अनुप्रयुक्त-व्याकरणम्

कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

Semester Notes

अनुप्रयुक्त-व्याकरणम्

कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

Viva Questions

past year papers

MCQs

Extra Questions

अनुप्रयुक्त-व्याकरणम्

;

Additional Information about अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 for Class 8 Preparation

अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 Free PDF Download

The अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 is an invaluable resource that delves deep into the core of the Class 8 exam. These study notes are curated by experts and cover all the essential topics and concepts, making your preparation more efficient and effective. With the help of these notes, you can grasp complex subjects quickly, revise important points easily, and reinforce your understanding of key concepts. The study notes are presented in a concise and easy-to-understand manner, allowing you to optimize your learning process. Whether you're looking for best-recommended books, sample papers, study material, or toppers' notes, this PDF has got you covered. Download the अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 now and kickstart your journey towards success in the Class 8 exam.

Importance of अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8

The importance of अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 cannot be overstated, especially for Class 8 aspirants. This document holds the key to success in the Class 8 exam. It offers a detailed understanding of the concept, providing invaluable insights into the topic. By knowing the concepts well in advance, students can plan their preparation effectively. Utilize this indispensable guide for a well-rounded preparation and achieve your desired results.

अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 Notes

अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 Notes offer in-depth insights into the specific topic to help you master it with ease. This comprehensive document covers all aspects related to अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8. It includes detailed information about the exam syllabus, recommended books, and study materials for a well-rounded preparation. Practice papers and question papers enable you to assess your progress effectively. Additionally, the paper analysis provides valuable tips for tackling the exam strategically. Access to Toppers' notes gives you an edge in understanding complex concepts. Whether you're a beginner or aiming for advanced proficiency, अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 Notes on EduRev are your ultimate resource for success.

अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 Class 8 Questions

The "अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 Class 8 Questions" guide is a valuable resource for all aspiring students preparing for the Class 8 exam. It focuses on providing a wide range of practice questions to help students gauge their understanding of the exam topics. These questions cover the entire syllabus, ensuring comprehensive preparation. The guide includes previous years' question papers for students to familiarize themselves with the exam's format and difficulty level. Additionally, it offers subject-specific question banks, allowing students to focus on weak areas and improve their performance.

Study अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 on the App

Students of Class 8 can study अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 alongwith tests & analysis from the EduRev app, which will help them while preparing for their exam. Apart from the अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8, students can also utilize the EduRev App for other study materials such as previous year question papers, syllabus, important questions, etc. The EduRev App will make your learning easier as you can access it from anywhere you want. The content of अभ्यास - क्रियापदानि तथा धातुरूपाणि, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् , कक्षा - 8 is prepared as per the latest Class 8 syllabus.

Education Revolution

Signup to see your scores go up within 7 days!

Access 1000+ FREE Docs, Videos and Tests

Continue with Google

Takes less than 10 seconds to signup