सुभाषितानि NCERT Solutions | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) PDF Download

प्रश्न 1. पाठे दत्तानां पद्यानां सस्वरवाचनं कुरुत।
उत्तर: स्वयमेव गायत।

प्रश्न 2. श्लोकांशेषु रिक्तस्थानानि पूरयत-
(क) समुद्रमासाद्य ________ ।
उत्तर: समुद्रमासाद्य भवन्त्यपेया:।

(ख) ________ वच: मधुरसूक्तरसं सृजन्ति।
उत्तर: श्रुत्वा वच: मधुरसूक्तरसं सृजन्ति।

(ग) तद्भागधेयं ________ पशूनाम्।
उत्तर: तद्भागधेयं परमं पशूनाम्।

(घ) विद्याफलं ________ कृपणस्य सौख्यम्।
उत्तर: विद्याफलं व्यसनिनः कृपणस्य सौख्यम्।

(ङ) पौरुषं विहाय य: ________ अवलम्बते।
उत्तर: पौरुषं विहाय य: हि दैवमेव अवलम्बते।

(च) चिन्तनीया हि विपदाम् ________ प्रतिक्रियाः।
उत्तर: चिन्तनीया हि विपदाम् आदावेव प्रतिक्रिया:।

प्रश्न 3. प्रश्नानाम् उत्तराणि एकपदेन लिखत-
(क) व्यसनिनः किं नश्यति?
उत्तर: विद्याफलं।

(ख) कस्य यश: नश्यति?
उत्तर: लुब्धस्य।

(ग) मधुमक्षिका किं जनयति?
उत्तर: माधुर्यम्।

(घ) मधुरसूक्तरसं के सृजन्ति?
उत्तर: सन्त:।

(ङ) अर्थिन: केभ्यः विमुखा न यान्ति?
उत्तर: महीरुहाः।

प्रश्न 4. अधोलिखित-तद्भव-शब्दानां कृते पाठात् चित्वा संस्कृतपदानि लिखत-
यथा- कंजूस    कृपणः
(i) कड़वा ________
(ii) पूँछ    ________
(iii) लोभी ________
(iv) मधुमक्खी ________
(v) तिनका  ________
उत्तर:
(i) कड़वा -   कटुकम्
(ii) पूँछ  -  पुच्छ:
(iii) लोभी  -  लुब्ध:
(iv) मधुमक्खी  -  मधुमक्षिका
(v) तिनका  -  तृणम्

प्रश्न 5. अधोलिखितेषु वाक्येषु कर्तृपदं क्रियापदं च चित्वा लिखत-
वाक्यानि: सन्त: मधुरसूक्तरसं सृजन्ति।    
कर्ता: सन्त:   
क्रिया: सृजन्ति
उत्तर:
(क) निर्गुणं प्राप्य भवन्ति दोषा:।
कर्ता: दोषा:
क्रिया: भवन्ति

(ख) गुणज्ञेषु गुणाः भवन्ति।
कर्ता: गुणाः
क्रिया: भवन्ति\

(ग) मधुमक्षिका माधुर्यं जनयेत्।
कर्ता: मधुमक्षिका
क्रिया: जनयेत् 

(घ) पिशुनस्य मैत्री यशः नाशयति। 
कर्ता: मैत्री
क्रिया: नाशयति

(ङ) नद्य: समुद्रमासाद्य अपेयाः भवन्ति।
कर्ता: नद्य:
क्रिया: भवन्ति

प्रश्न 6. रेखाङ्कितानि पदानि आधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत-
(क) गुणाः गुणज्ञेषु गुणाः भवन्ति।
उत्तरं – के गुणज्ञेषु गुणाः भवन्ति।

(ख) नद्य: सुस्वादुतोयाः भवन्ति।
उत्तर: का: सुस्वादुतोयाः भवन्ति।

(ग) लुब्धस्य यश: नश्यति।
उत्तर: कस्य यश: नश्यति।

(घ) मधुमक्षिका माधुर्यमेव जनयति।
उत्तर: का संग्रहेषु त्यक्तलज्जः सुखी भवेत्?

(ङ) तस्य मूर्ध्नि तिष्ठन्ति वायसाः।
उत्तर:  तस्य कुत्र/कस्मिन् तिष्ठन्ति वायसाः

प्रश्न 7. उदाहरणानुसारं पदानि पृथक् कुरुते-
यथा-समुद्रमासाद्य    समुद्रम् + आसाद्य
उत्तर:
(i) माधुर्यमेव -  माधुर्यम् + एव
(ii) अल्पमेव - अल्पम् + एव
(iii) सर्वमेव - सर्वम् + एव
(iv) दैवमेव - दैवम् + एव
(v) महात्मनामुक्तिः -   महात्मनाम् + उक्तिः
(vi) विपदामादावेव - विपदाम् + आदावेव