Open App

Class 9 Exam > Class 9 Notes > संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) > Worksheet Solutions: अव्‍यय

Worksheet Solutions: अव्‍यय | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) PDF Download

Q: 1. अव्ययाणां परिभाषा किं अस्ति?

Ans. अव्ययाः तानि शब्दाः यः स्वयम् एव अर्थं प्रकटयन्ति, किन्तु तेषां सह अन्येषां शब्दानां सह संयोजनं न कर्तुं शक्यते। उदाहरणार्थ, 'न' इत्यस्मिन् शब्दे कस्यापि विशेषणस्य अभावं दर्शयति।

Q: 2. अव्ययाणां प्रकाराः के के अस्ति?

Ans. अव्ययाणां मुख्यतः त्रयः प्रकाराः सन्ति: १) उपसर्गाः, २) अव्ययात्मक विशेषणानि, ३) अव्ययात्मक क्रियापदानि। एतेषां प्रत्येकस्य विशेषताः, उपयोगः च भिन्नः अस्ति।

Q: 3. अव्ययस्य वाक्ये प्रयोगः कथं अस्ति?

Ans. अव्ययस्य प्रयोगः वाक्येषु बहु महत्वपूर्णः अस्ति। उदाहरणार्थ, यदि वाक्यं 'सुखं न अस्ति' इति अस्ति, तर्हि 'न' इत्यस्मिन् अव्ययस्य उपयोगः सुखस्य अभावं दर्शयति।

Q: 4. अव्ययाणां अध्ययनस्य लाभः कः अस्ति?

Ans. अव्ययाणां अध्ययनं भाषायाः गहनं ज्ञानं प्रदानं करोति, यद्वा वाक्येषु सटीकता वर्धयति। एषः विषयः पाठनं लेखनं च सुदृढं करोति।

Q: 5. अव्ययस्य उदाहरणानि कानि सन्ति?

Ans. 'न', 'किम', 'च', 'तत्र', 'यत्र' इत्यादयः अव्ययाणि सन्ति। एषां उदाहरणानां साहाय्येन वाक्येषु तेषां अर्थः स्पष्टः करोति।

Table of contents
अधोलिखितेषु प्रश्नेषु उचित विकल्पस्य चयनं कुरुत।
कोष्ठकात् उचितं पदं चित्वा रिक्तस्थाने लिखत।
अधोलिखितानि प्रश्नानि उत्तराणि एकपदेन लिखत।
अधोलिखितानि प्रश्नानि उत्तराणि ३–४ पङ्क्तिषु पूर्णवाक्यरूपेण लिखत।

अधोलिखितेषु प्रश्नेषु उचित विकल्पस्य चयनं कुरुत।

1. अव्ययः किमर्थं विशेषः ?
(i) लिङ्गे, वचने, कारके न विक्रियते
(ii) केवलं स्त्रीलिङ्गे भवति
(iii) केवलं पुल्लिङ्गे भवति
(iv) वचनात् परिवर्तनं भवति
उत्तरम्: (i) लिङ्गे, वचने, कारके न विक्रियते

2. निम्नेषु मध्ये कः अव्ययः ?
(i) च
(ii) बालकः
(iii) गच्छति
(iv) पुष्पम्
उत्तरम्: (i) च

3. "सर्वदा" शब्दस्य भेदः कः ?
(i) उपसर्ग
(ii) क्रियाविशेषण
(iii) चादि
(iv) विस्मयादि बोधक
उत्तरम्: (ii) क्रियाविशेषण

4. "प्र" शब्दस्य वर्गः कः ?
(i) उपसर्ग
(ii) क्रियाविशेषण
(iii) समुच्चयबोधक
(iv) चादि
उत्तरम्: (i) उपसर्ग

5. "अहो" शब्दस्य भेदः कः ?
(i) विस्मयादि बोधक
(ii) समुच्चयबोधक
(iii) उपसर्ग
(iv) क्रियाविशेषण
उत्तरम्: (i) विस्मयादि बोधक

कोष्ठकात् उचितं पदं चित्वा रिक्तस्थाने लिखत।

1. आलस्यं मनुष्यस्य शरीरस्थः महान् _____________ अस्ति। (मित्र / रिपुः)
उत्तरम्: रिपुः

2. सर्वदा _____________ भाषणम् एव करणीय। (कटुः / मधुर)
उत्तरम्: मधुर

3. दिवाकरकिरणैः _____________ विस्तारिता भवति। (नलिनीदलम् / पाटलम्)
उत्तरम्: नलिनीदलम्

4. हिमालयस्य _____________ भागे भारतः स्थित अस्ति। (उत्तर / दक्षिण)
उत्तरम्: उत्तर

5. बुद्धिः _____________ शुध्यति। (सत्येन / ज्ञानेन)
उत्तरम्: ज्ञानेन

अधोलिखितानि प्रश्नानि उत्तराणि एकपदेन लिखत।

1. अव्ययस्य लक्षणं किम् ?
उत्तरम्: न लिङ्गे, वचने, कारके न विक्रियते।

2. "च" शब्दस्य भेदः कः ?
उत्तरम्: समुच्चयबोधकः।

3. "अहो" शब्दः कस्य श्रेण्याः अन्तर्गतम् ?
उत्तरम्: विस्मयादि बोधकः।

4. "प्र" कस्य प्रकारस्य अव्ययः ?
उत्तरम्: उपसर्गः।

5. क्रियाविशेषणं कस्यायोगेन भवति ?
उत्तरम्: क्रियायाः विशेषणाय।

अधोलिखितानि प्रश्नानि उत्तराणि ३–४ पङ्क्तिषु पूर्णवाक्यरूपेण लिखत।

1. अव्ययः कः भवति ?
उत्तरम्: अव्ययः सः शब्दः यः लिङ्गे, वचने, कारके न विक्रियते।
एषः शब्दः न कदापि रूपपरिवर्तनं कुर्वन्ति।
उदाहरणतया "च", "अपि", "अह" इत्यादयः अव्ययाः।
एते स्थिरानि शब्दानि वाक्ये विशेषार्थं प्रदर्शयन्ति।

2. उपसर्गः कः भवति ?
उत्तरम्: उपसर्गः अव्ययः भवति, यः धातोः पूर्वं योज्यते।
एषः क्रियायाः अर्थं विशेषयति वा परिवर्तयति।
उदाहरणतया "प्र" शब्दः "प्रयाति" इत्यादौ उपसर्गरूपेण दृश्यते।
उपसर्गः शब्दार्थं विस्तारेण व्यक्तुम् साहाय्यं करोति।

3. चादि अव्ययस्य कः प्रयोगः अस्ति ?
उत्तरम्: "चादि" अव्ययः समुच्चयबोधकः भवति।
एषः शब्दः समानार्थकानि वा सम्बन्धिनि पदानि योजयति।
उदाहरणतया – "रामः च गच्छति, श्यामः च गच्छति।"
अत्र "च" समुच्चयबोधकस्य प्रयोगं दर्शयति।

4. समुच्चयबोधकस्य प्रयोगं उदाहरणेन व्याख्यातु।
उत्तरम्: समुच्चयबोधकः शब्दः पदानि वा वाक्यानि योजयति।
उदाहरणतया – "सुराः च देवाः च वनं आगतवन्तः।"
एषः समानार्थकं वा सहायकं सम्बन्धं सूचयति।
समुच्चयबोधकः वाक्यं स्पष्टं, सुसम्बद्धं च करोति।

5. विस्मयादि बोधकस्य कार्यं किम् ?
उत्तरम्: विस्मयादि बोधकः भावानुभवम्, आश्चर्यम् वा प्रसन्नतां व्यक्तुम् प्रयोज्यते।
उदाहरणतया – "अहो! किम् रमणीयं दृश्यं।"
एषः पाठकस्य हृदयस्य भावनां उद्भावयति।
विस्मयादि बोधकः वाक्ये विशेषं प्रभावं कुर्यात्।

The document Worksheet Solutions: अव्‍यय | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) is a part of the Class 9 Course संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9).

All you need of Class 9 at this link: Class 9

	संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) 38 videos\|113 docs\|22 tests

संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

38 videos|113 docs|22 tests

Join Course for Free

FAQs on Worksheet Solutions: अव्‍यय - संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

1. अव्‍ययाणां परिभाषा किं अस्ति?

Ans. अव्‍ययाः तानि शब्दाः यः स्वयम् एव अर्थं प्रकटयन्ति, किन्तु तेषां सह अन्येषां शब्दानां सह संयोजनं न कर्तुं शक्यते। उदाहरणार्थ, 'न' इत्यस्मिन् शब्दे कस्यापि विशेषणस्य अभावं दर्शयति।

2. अव्‍ययाणां प्रकाराः के के अस्ति?

Ans. अव्‍ययाणां मुख्यतः त्रयः प्रकाराः सन्ति: १) उपसर्गाः, २) अव्ययात्मक विशेषणानि, ३) अव्ययात्मक क्रियापदानि। एतेषां प्रत्येकस्य विशेषताः, उपयोगः च भिन्नः अस्ति।

3. अव्‍ययस्य वाक्ये प्रयोगः कथं अस्ति?

Ans. अव्‍ययस्य प्रयोगः वाक्येषु बहु महत्वपूर्णः अस्ति। उदाहरणार्थ, यदि वाक्यं "सुखं न अस्ति" इति अस्ति, तर्हि 'न' इत्यस्मिन् अव्‍ययस्य उपयोगः सुखस्य अभावं दर्शयति।

4. अव्‍ययाणां अध्ययनस्य लाभः कः अस्ति?

Ans. अव्‍ययाणां अध्ययनं भाषायाः गहनं ज्ञानं प्रदानं करोति, यद्वा वाक्येषु सटीकता वर्धयति। एषः विषयः पाठनं लेखनं च सुदृढं करोति।

5. अव्‍ययस्य उदाहरणानि कानि सन्ति?

Ans. 'न', 'किम', 'च', 'तत्र', 'यत्र' इत्यादयः अव्‍ययाणि सन्ति। एषां उदाहरणानां साहाय्येन वाक्येषु तेषां अर्थः स्पष्टः करोति।

About this Document

Oct 24, 2025 Last updated

Related Exams

Class 10

Document Description: Worksheet Solutions: अव्‍यय for Class 9 2025 is part of संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) preparation. The notes and questions for Worksheet Solutions: अव्‍यय have been prepared according to the Class 9 exam syllabus. Information about Worksheet Solutions: अव्‍यय covers topics like अधोलिखितेषु प्रश्नेषु उचित विकल्पस्य चयनं कुरुत।, कोष्ठकात् उचितं पदं चित्वा रिक्तस्थाने लिखत।, अधोलिखितानि प्रश्नानि उत्तराणि एकपदेन लिखत।, अधोलिखितानि प्रश्नानि उत्तराणि ३–४ पङ्क्तिषु पूर्णवाक्यरूपेण लिखत। and Worksheet Solutions: अव्‍यय Example, for Class 9 2025 Exam. Find important definitions, questions, notes, meanings, examples, exercises and tests below for Worksheet Solutions: अव्‍यय.

Introduction of Worksheet Solutions: अव्‍यय in English is available as part of our संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) for Class 9 & Worksheet Solutions: अव्‍यय in Hindi for संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) course. Download more important topics related with notes, lectures and mock test series for Class 9 Exam by signing up for free. Class 9: Worksheet Solutions: अव्‍यय | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

Description

Full syllabus notes, lecture & questions for Worksheet Solutions: अव्‍यय | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) - Class 9 | Plus excerises question with solution to help you revise complete syllabus for संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) | Best notes, free PDF download

Information about Worksheet Solutions: अव्‍यय

In this doc you can find the meaning of Worksheet Solutions: अव्‍यय defined & explained in the simplest way possible. Besides explaining types of Worksheet Solutions: अव्‍यय theory, EduRev gives you an ample number of questions to practice Worksheet Solutions: अव्‍यय tests, examples and also practice Class 9 tests

	संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) 38 videos\|113 docs\|22 tests

संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

38 videos|113 docs|22 tests

Join Course for Free

Download as PDF

Explore Courses for Class 9 exam

Viva Questions

past year papers

Extra Questions

Important questions

Semester Notes

pdf

Free

Worksheet Solutions: अव्‍यय | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

mock tests for examination

study material

ppt

Objective type Questions

MCQs

Worksheet Solutions: अव्‍यय | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

Sample Paper

Previous Year Questions with Solutions

Exam

Summary

video lectures

shortcuts and tricks

Worksheet Solutions: अव्‍यय | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

practice quizzes

;

Additional Information about Worksheet Solutions: अव्‍यय for Class 9 Preparation

Worksheet Solutions: अव्‍यय Free PDF Download

The Worksheet Solutions: अव्‍यय is an invaluable resource that delves deep into the core of the Class 9 exam. These study notes are curated by experts and cover all the essential topics and concepts, making your preparation more efficient and effective. With the help of these notes, you can grasp complex subjects quickly, revise important points easily, and reinforce your understanding of key concepts. The study notes are presented in a concise and easy-to-understand manner, allowing you to optimize your learning process. Whether you're looking for best-recommended books, sample papers, study material, or toppers' notes, this PDF has got you covered. Download the Worksheet Solutions: अव्‍यय now and kickstart your journey towards success in the Class 9 exam.

Importance of Worksheet Solutions: अव्‍यय

The importance of Worksheet Solutions: अव्‍यय cannot be overstated, especially for Class 9 aspirants. This document holds the key to success in the Class 9 exam. It offers a detailed understanding of the concept, providing invaluable insights into the topic. By knowing the concepts well in advance, students can plan their preparation effectively. Utilize this indispensable guide for a well-rounded preparation and achieve your desired results.

Worksheet Solutions: अव्‍यय Notes

Worksheet Solutions: अव्‍यय Notes offer in-depth insights into the specific topic to help you master it with ease. This comprehensive document covers all aspects related to Worksheet Solutions: अव्‍यय. It includes detailed information about the exam syllabus, recommended books, and study materials for a well-rounded preparation. Practice papers and question papers enable you to assess your progress effectively. Additionally, the paper analysis provides valuable tips for tackling the exam strategically. Access to Toppers' notes gives you an edge in understanding complex concepts. Whether you're a beginner or aiming for advanced proficiency, Worksheet Solutions: अव्‍यय Notes on EduRev are your ultimate resource for success.

Worksheet Solutions: अव्‍यय Class 9 Questions

The "Worksheet Solutions: अव्‍यय Class 9 Questions" guide is a valuable resource for all aspiring students preparing for the Class 9 exam. It focuses on providing a wide range of practice questions to help students gauge their understanding of the exam topics. These questions cover the entire syllabus, ensuring comprehensive preparation. The guide includes previous years' question papers for students to familiarize themselves with the exam's format and difficulty level. Additionally, it offers subject-specific question banks, allowing students to focus on weak areas and improve their performance.

Study Worksheet Solutions: अव्‍यय on the App

Students of Class 9 can study Worksheet Solutions: अव्‍यय alongwith tests & analysis from the EduRev app, which will help them while preparing for their exam. Apart from the Worksheet Solutions: अव्‍यय, students can also utilize the EduRev App for other study materials such as previous year question papers, syllabus, important questions, etc. The EduRev App will make your learning easier as you can access it from anywhere you want. The content of Worksheet Solutions: अव्‍यय is prepared as per the latest Class 9 syllabus.

Education Revolution