Test: जननी तुल्यवत्सला - 2 - Class 10 MCQ
20 Questions MCQ Test - Test: जननी तुल्यवत्सला - 2
अधोलिखितान् नाट्यांशान् श्लोकान् च पठित्वा प्रश्नानाम् उत्तरत
कश्चित् कृषकः बलीवर्दाभ्यां क्षेत्रकर्षणं कुर्वन्नासीत्। तयोः बलीवर्दयोः एकः शरीरेण दुर्बलः जवेन गन्तुमशक्तश्चासीत्। अतः कृषकः तं दुर्बलं वृषभं तोदनेन नुद्यमानः अवर्तत। सः ऋषभः हलमूढ्वा गन्तुमशक्तः क्षेत्रे पपात। क्रुद्धः कृषीवलः तमुत्थापयितुं बहुवारम् यत्नमकरोत्। तथापि वृषः नोत्थितः।
उत्थितः’ इति क्रियापदस्य कर्तृपदम् किम्?
कश्चित् कृषकः बलीवर्दाभ्यां क्षेत्रकर्षणं कुर्वन्नासीत्। तयोः बलीवर्दयोः एकः शरीरेण दुर्बलः जवेन गन्तुमशक्तश्चासीत्। अतः कृषकः तं दुर्बलं वृषभं तोदनेन नुद्यमानः अवर्तत। सः ऋषभः हलमूढ्वा गन्तुमशक्तः क्षेत्रे पपात। क्रुद्धः कृषीवलः तमुत्थापयितुं बहुवारम् यत्नमकरोत्। तथापि वृषः नोत्थितः।
उत्थितः’ इति क्रियापदस्य कर्तृपदम् किम्?
भूमौ पतिते स्वपुत्रं दृष्ट्वा सर्वधेनूनां मातुः सुरभेः नेत्राभ्यामणि आविरासन्। सुरभेरिमामवस्था दृष्ट्वा सुराधिपः तामपृच्छत्-“अयि शुभे! किमेवं रोदिषि? उच्यताम्” इति। सा च
‘अपृच्छत्’ इति क्रियापदस्य कर्तृपदं किम्?
‘अपृच्छत्’ इति क्रियापदस्य कर्तृपदं किम्?
| 1 Crore+ students have signed up on EduRev. Have you? Download the App |
ग विनिपातो न वः कश्चिद् दृश्यते त्रिदशाधिपः।
अहं तु पुत्रं शोचामि, तेन रोदिमि कौशिक!।।
‘देवानां राजः’ इति पदस्य पर्यायपदं किम्?
अहं तु पुत्रं शोचामि, तेन रोदिमि कौशिक!।।
‘देवानां राजः’ इति पदस्य पर्यायपदं किम्?
“भो वासव! पुत्रस्य दैन्यं दृष्ट्वा अहं रोदिमि। सः दीन इति जानन्नपि कृषकः तं बहुधा पीडयति। सः कृच्छेण भारमुगृहति। इतरमिव धुरं वोढुं सः न शक्नोति। एतत् भवान् पश्यति न?” इति प्रत्यवोचत्।
“भद्रे! नूनम्। सहस्राधिकेषु पुत्रेषु सत्स्वपि तव अस्मिन्नेव एतादृशं वात्सल्यं कथम्?” इति इन्द्रेण पृष्टा सुरभिः प्रत्यवोचत्
‘सरलतया’ इति पदस्य विपरीतार्थकं पदम् किम्?
यदि पुत्रसहस्रं मे, सर्वत्र सममेव मे।
दीनस्य तु सतः शक्र! पुत्रस्याभ्यधिका कृपा॥
‘पुत्रस्य’ इति पदस्य विशेषणपदं किम्?
अधोलिखितानाम् श्लोकानाम् अन्वयेषु समुचित पदैः रिक्तपूर्ति कुरुत
विनिपातो न वः कश्चिद् दृश्यते त्रिदशाधिपः।
अहं तु पुत्रं शोचामि, तेन रोदिमि कौशिक!।
अन्वयः- व: (i) …………… कश्चित् (ii) …………….. न दृश्यते (iii) …………….. अहम् तु (iv) ………………. शोचामि तेन रोदिमि।
Find appropriate word for blank (iii)
अधोलिखिते श्लोके भावं उपयुक्तपदैः पूरयत
यदि पुत्रसहस्त्रं मे, सर्वत्र सममेव मे।
दीनस्य तु सतः शक्र! पुत्रस्याभ्यधिका कृपा॥
भावार्थ:- अस्य श्लोकस्य भावः अस्ति यत् यद्यपि प्रकृतेः मातः (i) ……………….. अपत्यानि सन्ति तथापि (ii) …………….. पुत्रे मातुः (iii) ……………. कृपा (iv) …………. भवति।
Find appropriate word for blank (ii)
अधोलिखित वाक्येषु रेखांकितपदानाम् कृते उचितम् अर्थ चित्वा लिखत
कृषक: वृषभौ नीत्वा गृहम् अगात्।
कश्चित् कृषकः बलीवर्दाभ्यां क्षेत्रकर्षणं कुर्वन्नासीत्। तयोः बलीवर्दयोः एकः शरीरेण दुर्बलः जवेन गन्तुमशक्तश्चासीत्। अतः कृषकः तं दुर्बलं वृषभं तोदनेन नुद्यमानः अवर्तत। सः ऋषभः हलमूढ्वा गन्तुमशक्तः क्षेत्रे पपात। क्रुद्धः कृषीवलः तमुत्थापयितुं बहुवारम् यत्नमकरोत्। तथापि वृषः नोत्थितः।
‘तं दुर्बलं …..।’ अत्र ‘तं’ इति सर्वनामपदं कस्मै प्रयुक्तम्?
भूमौ पतिते स्वपुत्रं दृष्ट्वा सर्वधेनूनां मातुः सुरभेः नेत्राभ्यामणि आविरासन्। सुरभेरिमामवस्था दृष्ट्वा सुराधिपः तामपृच्छत्-“अयि शुभे! किमेवं रोदिषि? उच्यताम्” इति। सा च
‘अवस्था’ इति पदस्य विशेषणपदं किम्?
ग विनिपातो न वः कश्चिद् दृश्यते त्रिदशाधिपः।
अहं तु पुत्रं शोचामि, तेन रोदिमि कौशिक!।।
इदम् श्लोकं का कथयति?
“भो वासव! पुत्रस्य दैन्यं दृष्ट्वा अहं रोदिमि। सः दीन इति जानन्नपि कृषकः तं बहुधा पीडयति। सः कृच्छेण भारमुगृहति। इतरमिव धुरं वोढुं सः न शक्नोति। एतत् भवान् पश्यति न?” इति प्रत्यवोचत्।
“भद्रे! नूनम्। सहस्राधिकेषु पुत्रेषु सत्स्वपि तव अस्मिन्नेव एतादृशं वात्सल्यं कथम्?” इति इन्द्रेण पृष्टा सुरभिः प्रत्यवोचत्
‘पीडयति’ इति क्रियापदस्य कर्तृपदं किम्?
यदि पुत्रसहस्रं मे, सर्वत्र सममेव मे।
दीनस्य तु सतः शक्र! पुत्रस्याभ्यधिका कृपा॥
‘भिन्नं’ इति पदस्य विलोमपदं किम?
अधोलिखितानाम् श्लोकानाम् अन्वयेषु समुचित पदैः रिक्तपूर्ति कुरुत
विनिपातो न वः कश्चिद् दृश्यते त्रिदशाधिपः।
अहं तु पुत्रं शोचामि, तेन रोदिमि कौशिक!।
अन्वयः- व: (i) …………… कश्चित् (ii) …………….. न दृश्यते (iii) …………….. अहम् तु (iv) ………………. शोचामि तेन रोदिमि।
Find appropriate word for blank (ii)
अधोलिखिते श्लोके भावं उपयुक्तपदैः पूरयत
यदि पुत्रसहस्त्रं मे, सर्वत्र सममेव मे।
दीनस्य तु सतः शक्र! पुत्रस्याभ्यधिका कृपा॥
भावार्थ:- अस्य श्लोकस्य भावः अस्ति यत् यद्यपि प्रकृतेः मातः (i) ……………….. अपत्यानि सन्ति तथापि (ii) …………….. पुत्रे मातुः (iii) ……………. कृपा (iv) …………. भवति।
Find appropriate word for blank (i)
अधोलिखित वाक्येषु रेखांकितपदानाम् कृते उचितम् अर्थ चित्वा लिखत
सुरभेः नेत्राभ्याम् अश्रूणि आविरासन्।
अधोलिखितानाम् श्लोकानाम् अन्वयेषु समुचित पदैः रिक्तपूर्ति कुरुत
यदि पुत्रसहस्र मे, सर्वत्र सममेव मे।
दीनस्य तु सतः शक्र! पुत्रस्याभ्यधिका कृपा।।
अन्वयः-यदि (i) …………….. पुत्रसहस्रं, सर्वत्र मे (ii) …………… एव। (iii) …………….. दीनस्य (iv) …………….. सतः तु अभ्यधिका कृपा।
Find appropriate word for blank (ii)
अपत्येषु च सर्वेषु जननी तुल्यवत्सला।
पुत्रे दीने तु सा माता कृपार्द्रहृदया भवेत्।।
अन्वयः- सर्वेषु (i) ……………… जननी तुल्यवत्सला। दीने (ii) ………………. तु (iii) ……………… माता (iv) …………… कृपा भवेत्।
Find appropriate word for blank (i)
अधोलिखिते श्लोके भावं उपयुक्तपदैः पूरयत
यदि पुत्रसहस्त्रं मे, सर्वत्र सममेव मे।
दीनस्य तु सतः शक्र! पुत्रस्याभ्यधिका कृपा॥
भावार्थ:- अस्य श्लोकस्य भावः अस्ति यत् यद्यपि प्रकृतेः मातः (i) ……………….. अपत्यानि सन्ति तथापि (ii) …………….. पुत्रे मातुः (iii) ……………. कृपा (iv) …………. भवति।
Find appropriate word for blank (iv)
अधोलिखितानाम् श्लोकानाम् अन्वयेषु समुचित पदैः रिक्तपूर्ति कुरुत
यदि पुत्रसहस्र मे, सर्वत्र सममेव मे।
दीनस्य तु सतः शक्र! पुत्रस्याभ्यधिका कृपा।।
अन्वयः-यदि (i) …………….. पुत्रसहस्रं, सर्वत्र मे (ii) …………… एव। (iii) …………….. दीनस्य (iv) …………….. सतः तु अभ्यधिका कृपा।
Find appropriate word for blank (iv)
Top Courses for Class 10
Important Questions for जननी तुल्यवत्सला - 2
जननी तुल्यवत्सला - 2 MCQs with Answers
Online Tests for जननी तुल्यवत्सला - 2
|
© EduRev
|
Education Revolution
|
Follow Us
|
