Class 8 Exam  >  Class 8 Notes  >  Sanskrit (Deepakam) Class 8 - New NCERT  >  NCERT Textbook: सन्निमित्ते वरं त्यागः (ख-भागः)

NCERT Textbook: सन्निमित्ते वरं त्यागः (ख-भागः) | Sanskrit (Deepakam) Class 8 - New NCERT - Class 8 PDF Download

Download, print and study this document offline
Please wait while the PDF view is loading
 Page 1


??????????? ??? ?????? (?-? ?? ??)
?????? ????
?????? ??? ?????? ? ????
????? ???? ? ?
???????? ????????? ?????
??? ? ? ?? ? ?? ????
? 
?
?? ? ??????
???? ?? ? ???? ? ? ? ?? ??????????? ??? ?? ?? ????? ?? ?? ????? ?? ????? ? ????
?? ????
? 
?????? ????? ???? ????? ? ?? ??????
? ? ????
?? ????
? ?? ??????? ??? ? ????????? ? ?? ?? ? ?? ? 
????? ????? ???
? ????? ??? ?????????? ???? ??? ?? ????
? ??? ??? ? ???? ?????? ???? ? ?????? 
? ?? ? ? ? ? ??????? ???????? ? ? ??
?? ???? ?? ?????
?
 ???? ? ???? ??? , ???
? ??? ???? ????
???? ??
? 
??? ??? ???????
? ?
?????? ? ???? ??? ? ?? ???? ??????? ????
? ????? ?
?? ???? ??? ?? ? ? ?? ???? ? 
?
???????? ????? ??? ????? ???? ? ?? ???? ????? ? ?
???????? ? ?? ?? ? ? ??
? ??? ????? ? ? ?? 
????? ???? ?? ???? ???? ??? ????? ??? ??? ?? ? ????? ??? ? ??? ?? ?? ?? ??? ???? ?
? ??????? ? 
????? ? ?
?? ????? ? ?? ???? ??
????
? ????? ?????? ? ? ??? ? ?????????
? ?? ?
? ????? ?? ? ??? ??? ??? ?? ?? 
?????????? ?? ???????? , ? ??? ?? ???? ???? ??? ?
? ? ? ????
? ?? ??? ??? ??? , ???? ??? ???? ?? ? ?? 
?
??
? ??? ??? ??? ???? ? ??
? ? ??? ?? ? ????? ? ?
??
???? ????? ??? ?????
? ???
? ? ? ??????
??
? ?? ??? 
???? ??? ?? ??? ? ?
??? ? ? ?? ? ?????? ? ??
???? ? ???? ??? ? ?? ?? ?
????
? ? ??? ??? ?
?? ????
??? ? ?????? ? ?? ???
? ?? ?? ??????? ???
? ????? ?
??? ? ?
? ??? ?? ?? ?? ??????? ? ? 
???? ????? ??? ?
????
? ? ?? ? ???? ? ? ? 
Chapter 11.indd   124 7/9/2025   7:37:18 PM
Page 2


??????????? ??? ?????? (?-? ?? ??)
?????? ????
?????? ??? ?????? ? ????
????? ???? ? ?
???????? ????????? ?????
??? ? ? ?? ? ?? ????
? 
?
?? ? ??????
???? ?? ? ???? ? ? ? ?? ??????????? ??? ?? ?? ????? ?? ?? ????? ?? ????? ? ????
?? ????
? 
?????? ????? ???? ????? ? ?? ??????
? ? ????
?? ????
? ?? ??????? ??? ? ????????? ? ?? ?? ? ?? ? 
????? ????? ???
? ????? ??? ?????????? ???? ??? ?? ????
? ??? ??? ? ???? ?????? ???? ? ?????? 
? ?? ? ? ? ? ??????? ???????? ? ? ??
?? ???? ?? ?????
?
 ???? ? ???? ??? , ???
? ??? ???? ????
???? ??
? 
??? ??? ???????
? ?
?????? ? ???? ??? ? ?? ???? ??????? ????
? ????? ?
?? ???? ??? ?? ? ? ?? ???? ? 
?
???????? ????? ??? ????? ???? ? ?? ???? ????? ? ?
???????? ? ?? ?? ? ? ??
? ??? ????? ? ? ?? 
????? ???? ?? ???? ???? ??? ????? ??? ??? ?? ? ????? ??? ? ??? ?? ?? ?? ??? ???? ?
? ??????? ? 
????? ? ?
?? ????? ? ?? ???? ??
????
? ????? ?????? ? ? ??? ? ?????????
? ?? ?
? ????? ?? ? ??? ??? ??? ?? ?? 
?????????? ?? ???????? , ? ??? ?? ???? ???? ??? ?
? ? ? ????
? ?? ??? ??? ??? , ???? ??? ???? ?? ? ?? 
?
??
? ??? ??? ??? ???? ? ??
? ? ??? ?? ? ????? ? ?
??
???? ????? ??? ?????
? ???
? ? ? ??????
??
? ?? ??? 
???? ??? ?? ??? ? ?
??? ? ? ?? ? ?????? ? ??
???? ? ???? ??? ? ?? ?? ?
????
? ? ??? ??? ?
?? ????
??? ? ?????? ? ?? ???
? ?? ?? ??????? ???
? ????? ?
??? ? ?
? ??? ?? ?? ?? ??????? ? ? 
???? ????? ??? ?
????
? ? ?? ? ???? ? ? ? 
Chapter 11.indd   124 7/9/2025   7:37:18 PM
125
???????? – (?????
?? ???? ? ?? ????? ?) ?? ??? ?? ! ????????
? ???? ? ?????????
? ?? ?
? ? ??
?
 ????? ???? 
?????? ??? ???? ? ????????? ?? ? ?????? ??
? ?????? ?? ??? ?? ????? ?? ????? ????????
??? ? ? ?? ? ??? ?? ??? 
??? ?? ???? ? ? ??
?????? ? ? ? ????? ????????? ?????? ??? ?? ?? ?? ? ??? ?????????? ??? ????? ????? ?
 
?? ?? — ?????? ???? ???? ??? ????? ?? ?? ???? ??? ????? ? ?
??? ???? ??? ? ??
? ?? ??? ?? ????? ???? ? ? ???? ? ? ?
?????? – ?? ?? ??? ? ??? ??
? ?? ??? ?
? ???? ??? ?? ? ? ??? ?? ? ????? ????? ? ? ?????? ? ?
? ??? ??? ?? ???? ? ?
?????? – ?????? ?
? ?? ???? ????? ???? ?? ??? ? ? ?? ? ? ?
? ??? ??????? ? ? ?? ?? 
? ????? ????? ? ? ?????? ??? ??? ???? ??? ?? ? ?
(??? ? ?? ? ? ?? ? ? ???? ? ???? ??? ????
? ?? ?? ?) 
?????? – (?? ??? ??
???? ? ?? ??? ?) ??? ??? ! ?? ???, ??? ? ?? ??
? ??????? ?
??????, ? ??????? ??
 
??????? ?????? ? 
?????? – (?? ??? ?) ?? ?? ? ?? ? ? ????? ????? ? ? ?????? ??? ??? ?? ?? ?
??? ?? ???? ?? ? ??? ??? 
?
????????
??? ??? ? ? ????
? ??? ????? ? ? 
(??? ?? ?? ??? ?? ?? ?? ?????? ?? ????? ??? ? ? ? ??? ? ?? ?????? ?? ????? ?? ? ? ?? ????? ?????? ?
 
?????? ?
??????? ?? ? ????? ? ? ? ????? ? ? ? ?????? ?? ? ??????? ? ?? ??? ? ???? ????? ? ?)
Chapter 11.indd   125 7/9/2025   7:37:19 PM
Page 3


??????????? ??? ?????? (?-? ?? ??)
?????? ????
?????? ??? ?????? ? ????
????? ???? ? ?
???????? ????????? ?????
??? ? ? ?? ? ?? ????
? 
?
?? ? ??????
???? ?? ? ???? ? ? ? ?? ??????????? ??? ?? ?? ????? ?? ?? ????? ?? ????? ? ????
?? ????
? 
?????? ????? ???? ????? ? ?? ??????
? ? ????
?? ????
? ?? ??????? ??? ? ????????? ? ?? ?? ? ?? ? 
????? ????? ???
? ????? ??? ?????????? ???? ??? ?? ????
? ??? ??? ? ???? ?????? ???? ? ?????? 
? ?? ? ? ? ? ??????? ???????? ? ? ??
?? ???? ?? ?????
?
 ???? ? ???? ??? , ???
? ??? ???? ????
???? ??
? 
??? ??? ???????
? ?
?????? ? ???? ??? ? ?? ???? ??????? ????
? ????? ?
?? ???? ??? ?? ? ? ?? ???? ? 
?
???????? ????? ??? ????? ???? ? ?? ???? ????? ? ?
???????? ? ?? ?? ? ? ??
? ??? ????? ? ? ?? 
????? ???? ?? ???? ???? ??? ????? ??? ??? ?? ? ????? ??? ? ??? ?? ?? ?? ??? ???? ?
? ??????? ? 
????? ? ?
?? ????? ? ?? ???? ??
????
? ????? ?????? ? ? ??? ? ?????????
? ?? ?
? ????? ?? ? ??? ??? ??? ?? ?? 
?????????? ?? ???????? , ? ??? ?? ???? ???? ??? ?
? ? ? ????
? ?? ??? ??? ??? , ???? ??? ???? ?? ? ?? 
?
??
? ??? ??? ??? ???? ? ??
? ? ??? ?? ? ????? ? ?
??
???? ????? ??? ?????
? ???
? ? ? ??????
??
? ?? ??? 
???? ??? ?? ??? ? ?
??? ? ? ?? ? ?????? ? ??
???? ? ???? ??? ? ?? ?? ?
????
? ? ??? ??? ?
?? ????
??? ? ?????? ? ?? ???
? ?? ?? ??????? ???
? ????? ?
??? ? ?
? ??? ?? ?? ?? ??????? ? ? 
???? ????? ??? ?
????
? ? ?? ? ???? ? ? ? 
Chapter 11.indd   124 7/9/2025   7:37:18 PM
125
???????? – (?????
?? ???? ? ?? ????? ?) ?? ??? ?? ! ????????
? ???? ? ?????????
? ?? ?
? ? ??
?
 ????? ???? 
?????? ??? ???? ? ????????? ?? ? ?????? ??
? ?????? ?? ??? ?? ????? ?? ????? ????????
??? ? ? ?? ? ??? ?? ??? 
??? ?? ???? ? ? ??
?????? ? ? ? ????? ????????? ?????? ??? ?? ?? ?? ? ??? ?????????? ??? ????? ????? ?
 
?? ?? — ?????? ???? ???? ??? ????? ?? ?? ???? ??? ????? ? ?
??? ???? ??? ? ??
? ?? ??? ?? ????? ???? ? ? ???? ? ? ?
?????? – ?? ?? ??? ? ??? ??
? ?? ??? ?
? ???? ??? ?? ? ? ??? ?? ? ????? ????? ? ? ?????? ? ?
? ??? ??? ?? ???? ? ?
?????? – ?????? ?
? ?? ???? ????? ???? ?? ??? ? ? ?? ? ? ?
? ??? ??????? ? ? ?? ?? 
? ????? ????? ? ? ?????? ??? ??? ???? ??? ?? ? ?
(??? ? ?? ? ? ?? ? ? ???? ? ???? ??? ????
? ?? ?? ?) 
?????? – (?? ??? ??
???? ? ?? ??? ?) ??? ??? ! ?? ???, ??? ? ?? ??
? ??????? ?
??????, ? ??????? ??
 
??????? ?????? ? 
?????? – (?? ??? ?) ?? ?? ? ?? ? ? ????? ????? ? ? ?????? ??? ??? ?? ?? ?
??? ?? ???? ?? ? ??? ??? 
?
????????
??? ??? ? ? ????
? ??? ????? ? ? 
(??? ?? ?? ??? ?? ?? ?? ?????? ?? ????? ??? ? ? ? ??? ? ?? ?????? ?? ????? ?? ? ? ?? ????? ?????? ?
 
?????? ?
??????? ?? ? ????? ? ? ? ????? ? ? ? ?????? ?? ? ??????? ? ?? ??? ? ???? ????? ? ?)
Chapter 11.indd   125 7/9/2025   7:37:19 PM
  ????? ?? ??? ??????? ? ? —
????? ? ? ?? ?? ??? ? ? ??????? ??
?? ???? ??? ? ?
???? ? ???? ??? ? ? ?
??? ? ? ?? ?????? ? ? ?
  ????? ???????? ? ? ?? ??? ?? ?????? ???
? ???? ???? ? ?
  (????? ?? ??? ?? ??????? ?) ?? ???? ! ? ??? ??? ?? ? ! ? ???? ?? ? ??? ?? ? ? ? ????? ? ?? ??? ?? ? ? ? ?? ??? ?
? ?? ?
???? – (??? ???? ??? ??
??? ?? ??? ???? ? ? ???? ? ????? ????? ? ??
? ??????) ?? ? ! ?? ? ??? ??? ??? ?????? , 
??
? ?????? ? ??????? ??????? ? ?? ? ? ? ??? ??? ??? ?
???? – (? ?? ?? ?? ? ? ?
? ??? ???? ?) ??? ??? ! ? ?? ???? ???
? ????? ?? ?? ??? ? ?? ?? ? ????? ? ???? ?? ?? ???? ??? 
????, ??? ??? ?? ?????? ?? ??? ?? ???? ? ? ??? ????
??? ? ?????? ?? ?
??? ?? ?? ???? ?
? ??? ?? ? ? ? ???? ? ? 
? ?? ? ??? ??? ????? ? ???????? ???? ???? ? !
???? – ?? ? ! ???? ? ? ??? ?? ????? ? ? ??????? ? ??? ?? ? ??
? ?? ??? ???? ? ??
?
 ????, ??? ? ?? ? ?? ? 
??? ? ??? ??? ????? ? ?? ?
? ????
??? ??? ???? ??? ?????? ?
??? ???? ????? ? ???? ? ? ??? ?????? ??? ????? 
??? ??
? ?? ? ??
? ??? ? ?????? ???? ? ??? ???????? ?? 
?? ?? ????
? ?? ???? ?? ? ? ???? ??? ?? ??????? ??? ?
??? 
?? ??? ???? ??? ??????? ? ?
???? – (?
? ? ??? ?) ?? ?? ?? ?? 
????
??? !
?????? – ??? ! ?? ??????? ???? 
???? ? ????????????
? ??? ? 
? ??? ?? ??? ?? ?? ??????? 
?????? ?? !
??? ????
? ?? ????
? ??? 
???? ??? ?? ?? ?? ?? ??? ???? ? 
?????? ?? ?????? ???
? ????
??? ??? 
?????? ?? ?
Chapter 11.indd   126 7/9/2025   7:37:20 PM
Page 4


??????????? ??? ?????? (?-? ?? ??)
?????? ????
?????? ??? ?????? ? ????
????? ???? ? ?
???????? ????????? ?????
??? ? ? ?? ? ?? ????
? 
?
?? ? ??????
???? ?? ? ???? ? ? ? ?? ??????????? ??? ?? ?? ????? ?? ?? ????? ?? ????? ? ????
?? ????
? 
?????? ????? ???? ????? ? ?? ??????
? ? ????
?? ????
? ?? ??????? ??? ? ????????? ? ?? ?? ? ?? ? 
????? ????? ???
? ????? ??? ?????????? ???? ??? ?? ????
? ??? ??? ? ???? ?????? ???? ? ?????? 
? ?? ? ? ? ? ??????? ???????? ? ? ??
?? ???? ?? ?????
?
 ???? ? ???? ??? , ???
? ??? ???? ????
???? ??
? 
??? ??? ???????
? ?
?????? ? ???? ??? ? ?? ???? ??????? ????
? ????? ?
?? ???? ??? ?? ? ? ?? ???? ? 
?
???????? ????? ??? ????? ???? ? ?? ???? ????? ? ?
???????? ? ?? ?? ? ? ??
? ??? ????? ? ? ?? 
????? ???? ?? ???? ???? ??? ????? ??? ??? ?? ? ????? ??? ? ??? ?? ?? ?? ??? ???? ?
? ??????? ? 
????? ? ?
?? ????? ? ?? ???? ??
????
? ????? ?????? ? ? ??? ? ?????????
? ?? ?
? ????? ?? ? ??? ??? ??? ?? ?? 
?????????? ?? ???????? , ? ??? ?? ???? ???? ??? ?
? ? ? ????
? ?? ??? ??? ??? , ???? ??? ???? ?? ? ?? 
?
??
? ??? ??? ??? ???? ? ??
? ? ??? ?? ? ????? ? ?
??
???? ????? ??? ?????
? ???
? ? ? ??????
??
? ?? ??? 
???? ??? ?? ??? ? ?
??? ? ? ?? ? ?????? ? ??
???? ? ???? ??? ? ?? ?? ?
????
? ? ??? ??? ?
?? ????
??? ? ?????? ? ?? ???
? ?? ?? ??????? ???
? ????? ?
??? ? ?
? ??? ?? ?? ?? ??????? ? ? 
???? ????? ??? ?
????
? ? ?? ? ???? ? ? ? 
Chapter 11.indd   124 7/9/2025   7:37:18 PM
125
???????? – (?????
?? ???? ? ?? ????? ?) ?? ??? ?? ! ????????
? ???? ? ?????????
? ?? ?
? ? ??
?
 ????? ???? 
?????? ??? ???? ? ????????? ?? ? ?????? ??
? ?????? ?? ??? ?? ????? ?? ????? ????????
??? ? ? ?? ? ??? ?? ??? 
??? ?? ???? ? ? ??
?????? ? ? ? ????? ????????? ?????? ??? ?? ?? ?? ? ??? ?????????? ??? ????? ????? ?
 
?? ?? — ?????? ???? ???? ??? ????? ?? ?? ???? ??? ????? ? ?
??? ???? ??? ? ??
? ?? ??? ?? ????? ???? ? ? ???? ? ? ?
?????? – ?? ?? ??? ? ??? ??
? ?? ??? ?
? ???? ??? ?? ? ? ??? ?? ? ????? ????? ? ? ?????? ? ?
? ??? ??? ?? ???? ? ?
?????? – ?????? ?
? ?? ???? ????? ???? ?? ??? ? ? ?? ? ? ?
? ??? ??????? ? ? ?? ?? 
? ????? ????? ? ? ?????? ??? ??? ???? ??? ?? ? ?
(??? ? ?? ? ? ?? ? ? ???? ? ???? ??? ????
? ?? ?? ?) 
?????? – (?? ??? ??
???? ? ?? ??? ?) ??? ??? ! ?? ???, ??? ? ?? ??
? ??????? ?
??????, ? ??????? ??
 
??????? ?????? ? 
?????? – (?? ??? ?) ?? ?? ? ?? ? ? ????? ????? ? ? ?????? ??? ??? ?? ?? ?
??? ?? ???? ?? ? ??? ??? 
?
????????
??? ??? ? ? ????
? ??? ????? ? ? 
(??? ?? ?? ??? ?? ?? ?? ?????? ?? ????? ??? ? ? ? ??? ? ?? ?????? ?? ????? ?? ? ? ?? ????? ?????? ?
 
?????? ?
??????? ?? ? ????? ? ? ? ????? ? ? ? ?????? ?? ? ??????? ? ?? ??? ? ???? ????? ? ?)
Chapter 11.indd   125 7/9/2025   7:37:19 PM
  ????? ?? ??? ??????? ? ? —
????? ? ? ?? ?? ??? ? ? ??????? ??
?? ???? ??? ? ?
???? ? ???? ??? ? ? ?
??? ? ? ?? ?????? ? ? ?
  ????? ???????? ? ? ?? ??? ?? ?????? ???
? ???? ???? ? ?
  (????? ?? ??? ?? ??????? ?) ?? ???? ! ? ??? ??? ?? ? ! ? ???? ?? ? ??? ?? ? ? ? ????? ? ?? ??? ?? ? ? ? ?? ??? ?
? ?? ?
???? – (??? ???? ??? ??
??? ?? ??? ???? ? ? ???? ? ????? ????? ? ??
? ??????) ?? ? ! ?? ? ??? ??? ??? ?????? , 
??
? ?????? ? ??????? ??????? ? ?? ? ? ? ??? ??? ??? ?
???? – (? ?? ?? ?? ? ? ?
? ??? ???? ?) ??? ??? ! ? ?? ???? ???
? ????? ?? ?? ??? ? ?? ?? ? ????? ? ???? ?? ?? ???? ??? 
????, ??? ??? ?? ?????? ?? ??? ?? ???? ? ? ??? ????
??? ? ?????? ?? ?
??? ?? ?? ???? ?
? ??? ?? ? ? ? ???? ? ? 
? ?? ? ??? ??? ????? ? ???????? ???? ???? ? !
???? – ?? ? ! ???? ? ? ??? ?? ????? ? ? ??????? ? ??? ?? ? ??
? ?? ??? ???? ? ??
?
 ????, ??? ? ?? ? ?? ? 
??? ? ??? ??? ????? ? ?? ?
? ????
??? ??? ???? ??? ?????? ?
??? ???? ????? ? ???? ? ? ??? ?????? ??? ????? 
??? ??
? ?? ? ??
? ??? ? ?????? ???? ? ??? ???????? ?? 
?? ?? ????
? ?? ???? ?? ? ? ???? ??? ?? ??????? ??? ?
??? 
?? ??? ???? ??? ??????? ? ?
???? – (?
? ? ??? ?) ?? ?? ?? ?? 
????
??? !
?????? – ??? ! ?? ??????? ???? 
???? ? ????????????
? ??? ? 
? ??? ?? ??? ?? ?? ??????? 
?????? ?? !
??? ????
? ?? ????
? ??? 
???? ??? ?? ?? ?? ?? ??? ???? ? 
?????? ?? ?????? ???
? ????
??? ??? 
?????? ?? ?
Chapter 11.indd   126 7/9/2025   7:37:20 PM
??.  ????? ?????? ??
? ?????? (?-? ?? ??) 127
???? ??? ? ? ?? ???? English
??? ????? ? ? ??? ?? 
??? ??
????? ? ? ??? ? ? ?
House 
??????? ???? ? ????????? ????? 
????? ?? ??? ?? ? 
???? ? ? ???? ????? 
??? ?? 
To the lanuishing 
due to sleepiness
?
? ??? ??? ? ?
??? ?? ? ???? ? ??
Daughter 
?? ? ???? ? ? ? ? ???? ? ????? ? ? ? ??? ????? ?
Described 
??? ??? ? ?? ? ??? ?? ? ?? ? ???? ? ? ?? ?
Happily
?? ?? ??? ? ? ???
Said
???????? ??? ?????
?????? ?????
??? ?
Utilisation 
????? ????? ???? ??
? 
?? ?
???? ?? ?
??? ?? ?
??? ? ? ?? ????
Most appreciable 
??? ???? ? ??? ?? ???? ? ???? ??? ?? ??? ?
Should Sacrifice
? ?? ????????? ??
???? ??? ? ????? ?? ?? ?? ??? ???? 
???? ??
Having good cause
??? ? ?? ??? ?? ?? ? ?? ?
???? ?? 
Praiseworthy 
????? ??? ?? ??? ???? ? ?? Says 
??? ?????? ? ????? ?? ? ? ???? ????  
?? ??? ?
Should follow
??? ??? ?? (????
?
) ??? ?
?????? ?
?????
Repay
??? ??? ? ?????? ???? 
Courtyard 
? ??????? ? ??? ?
? ?? ??? ??? ???
Accept 
??
? ??????? ? ?
?
 ??????
Chapter 11.indd   127 7/9/2025   7:37:21 PM
Page 5


??????????? ??? ?????? (?-? ?? ??)
?????? ????
?????? ??? ?????? ? ????
????? ???? ? ?
???????? ????????? ?????
??? ? ? ?? ? ?? ????
? 
?
?? ? ??????
???? ?? ? ???? ? ? ? ?? ??????????? ??? ?? ?? ????? ?? ?? ????? ?? ????? ? ????
?? ????
? 
?????? ????? ???? ????? ? ?? ??????
? ? ????
?? ????
? ?? ??????? ??? ? ????????? ? ?? ?? ? ?? ? 
????? ????? ???
? ????? ??? ?????????? ???? ??? ?? ????
? ??? ??? ? ???? ?????? ???? ? ?????? 
? ?? ? ? ? ? ??????? ???????? ? ? ??
?? ???? ?? ?????
?
 ???? ? ???? ??? , ???
? ??? ???? ????
???? ??
? 
??? ??? ???????
? ?
?????? ? ???? ??? ? ?? ???? ??????? ????
? ????? ?
?? ???? ??? ?? ? ? ?? ???? ? 
?
???????? ????? ??? ????? ???? ? ?? ???? ????? ? ?
???????? ? ?? ?? ? ? ??
? ??? ????? ? ? ?? 
????? ???? ?? ???? ???? ??? ????? ??? ??? ?? ? ????? ??? ? ??? ?? ?? ?? ??? ???? ?
? ??????? ? 
????? ? ?
?? ????? ? ?? ???? ??
????
? ????? ?????? ? ? ??? ? ?????????
? ?? ?
? ????? ?? ? ??? ??? ??? ?? ?? 
?????????? ?? ???????? , ? ??? ?? ???? ???? ??? ?
? ? ? ????
? ?? ??? ??? ??? , ???? ??? ???? ?? ? ?? 
?
??
? ??? ??? ??? ???? ? ??
? ? ??? ?? ? ????? ? ?
??
???? ????? ??? ?????
? ???
? ? ? ??????
??
? ?? ??? 
???? ??? ?? ??? ? ?
??? ? ? ?? ? ?????? ? ??
???? ? ???? ??? ? ?? ?? ?
????
? ? ??? ??? ?
?? ????
??? ? ?????? ? ?? ???
? ?? ?? ??????? ???
? ????? ?
??? ? ?
? ??? ?? ?? ?? ??????? ? ? 
???? ????? ??? ?
????
? ? ?? ? ???? ? ? ? 
Chapter 11.indd   124 7/9/2025   7:37:18 PM
125
???????? – (?????
?? ???? ? ?? ????? ?) ?? ??? ?? ! ????????
? ???? ? ?????????
? ?? ?
? ? ??
?
 ????? ???? 
?????? ??? ???? ? ????????? ?? ? ?????? ??
? ?????? ?? ??? ?? ????? ?? ????? ????????
??? ? ? ?? ? ??? ?? ??? 
??? ?? ???? ? ? ??
?????? ? ? ? ????? ????????? ?????? ??? ?? ?? ?? ? ??? ?????????? ??? ????? ????? ?
 
?? ?? — ?????? ???? ???? ??? ????? ?? ?? ???? ??? ????? ? ?
??? ???? ??? ? ??
? ?? ??? ?? ????? ???? ? ? ???? ? ? ?
?????? – ?? ?? ??? ? ??? ??
? ?? ??? ?
? ???? ??? ?? ? ? ??? ?? ? ????? ????? ? ? ?????? ? ?
? ??? ??? ?? ???? ? ?
?????? – ?????? ?
? ?? ???? ????? ???? ?? ??? ? ? ?? ? ? ?
? ??? ??????? ? ? ?? ?? 
? ????? ????? ? ? ?????? ??? ??? ???? ??? ?? ? ?
(??? ? ?? ? ? ?? ? ? ???? ? ???? ??? ????
? ?? ?? ?) 
?????? – (?? ??? ??
???? ? ?? ??? ?) ??? ??? ! ?? ???, ??? ? ?? ??
? ??????? ?
??????, ? ??????? ??
 
??????? ?????? ? 
?????? – (?? ??? ?) ?? ?? ? ?? ? ? ????? ????? ? ? ?????? ??? ??? ?? ?? ?
??? ?? ???? ?? ? ??? ??? 
?
????????
??? ??? ? ? ????
? ??? ????? ? ? 
(??? ?? ?? ??? ?? ?? ?? ?????? ?? ????? ??? ? ? ? ??? ? ?? ?????? ?? ????? ?? ? ? ?? ????? ?????? ?
 
?????? ?
??????? ?? ? ????? ? ? ? ????? ? ? ? ?????? ?? ? ??????? ? ?? ??? ? ???? ????? ? ?)
Chapter 11.indd   125 7/9/2025   7:37:19 PM
  ????? ?? ??? ??????? ? ? —
????? ? ? ?? ?? ??? ? ? ??????? ??
?? ???? ??? ? ?
???? ? ???? ??? ? ? ?
??? ? ? ?? ?????? ? ? ?
  ????? ???????? ? ? ?? ??? ?? ?????? ???
? ???? ???? ? ?
  (????? ?? ??? ?? ??????? ?) ?? ???? ! ? ??? ??? ?? ? ! ? ???? ?? ? ??? ?? ? ? ? ????? ? ?? ??? ?? ? ? ? ?? ??? ?
? ?? ?
???? – (??? ???? ??? ??
??? ?? ??? ???? ? ? ???? ? ????? ????? ? ??
? ??????) ?? ? ! ?? ? ??? ??? ??? ?????? , 
??
? ?????? ? ??????? ??????? ? ?? ? ? ? ??? ??? ??? ?
???? – (? ?? ?? ?? ? ? ?
? ??? ???? ?) ??? ??? ! ? ?? ???? ???
? ????? ?? ?? ??? ? ?? ?? ? ????? ? ???? ?? ?? ???? ??? 
????, ??? ??? ?? ?????? ?? ??? ?? ???? ? ? ??? ????
??? ? ?????? ?? ?
??? ?? ?? ???? ?
? ??? ?? ? ? ? ???? ? ? 
? ?? ? ??? ??? ????? ? ???????? ???? ???? ? !
???? – ?? ? ! ???? ? ? ??? ?? ????? ? ? ??????? ? ??? ?? ? ??
? ?? ??? ???? ? ??
?
 ????, ??? ? ?? ? ?? ? 
??? ? ??? ??? ????? ? ?? ?
? ????
??? ??? ???? ??? ?????? ?
??? ???? ????? ? ???? ? ? ??? ?????? ??? ????? 
??? ??
? ?? ? ??
? ??? ? ?????? ???? ? ??? ???????? ?? 
?? ?? ????
? ?? ???? ?? ? ? ???? ??? ?? ??????? ??? ?
??? 
?? ??? ???? ??? ??????? ? ?
???? – (?
? ? ??? ?) ?? ?? ?? ?? 
????
??? !
?????? – ??? ! ?? ??????? ???? 
???? ? ????????????
? ??? ? 
? ??? ?? ??? ?? ?? ??????? 
?????? ?? !
??? ????
? ?? ????
? ??? 
???? ??? ?? ?? ?? ?? ??? ???? ? 
?????? ?? ?????? ???
? ????
??? ??? 
?????? ?? ?
Chapter 11.indd   126 7/9/2025   7:37:20 PM
??.  ????? ?????? ??
? ?????? (?-? ?? ??) 127
???? ??? ? ? ?? ???? English
??? ????? ? ? ??? ?? 
??? ??
????? ? ? ??? ? ? ?
House 
??????? ???? ? ????????? ????? 
????? ?? ??? ?? ? 
???? ? ? ???? ????? 
??? ?? 
To the lanuishing 
due to sleepiness
?
? ??? ??? ? ?
??? ?? ? ???? ? ??
Daughter 
?? ? ???? ? ? ? ? ???? ? ????? ? ? ? ??? ????? ?
Described 
??? ??? ? ?? ? ??? ?? ? ?? ? ???? ? ? ?? ?
Happily
?? ?? ??? ? ? ???
Said
???????? ??? ?????
?????? ?????
??? ?
Utilisation 
????? ????? ???? ??
? 
?? ?
???? ?? ?
??? ?? ?
??? ? ? ?? ????
Most appreciable 
??? ???? ? ??? ?? ???? ? ???? ??? ?? ??? ?
Should Sacrifice
? ?? ????????? ??
???? ??? ? ????? ?? ?? ?? ??? ???? 
???? ??
Having good cause
??? ? ?? ??? ?? ?? ? ?? ?
???? ?? 
Praiseworthy 
????? ??? ?? ??? ???? ? ?? Says 
??? ?????? ? ????? ?? ? ? ???? ????  
?? ??? ?
Should follow
??? ??? ?? (????
?
) ??? ?
?????? ?
?????
Repay
??? ??? ? ?????? ???? 
Courtyard 
? ??????? ? ??? ?
? ?? ??? ??? ???
Accept 
??
? ??????? ? ?
?
 ??????
Chapter 11.indd   127 7/9/2025   7:37:21 PM
?? ?????    ????? ?
128
???? ??? ? ? ?? ???? English
??? ????? ? ? ??? ?? 
??? ??
???? ???? ? ? ??? ? ? ???? ????
Purpose
??????????? ??????? ?? ????? ? ? ?? ?
Lifted upward
?? ??? ???? ?
?? ?? ? ?? ??????-????? 
??? ?????? ?? ? 
?? ?????? ??? ?? ?? ???? ? 
?? ?? ??? 
By the one who has 
become manifest 
??????? ? ?? ?????-????? ? ????? ?? ???
Downfall of the 
empire 
??? ?? ????? ? ??? ? ?
????? 
???????? ?? ? 
??? ? ?
?? ?? 
?????? ?? ?? 
By the excellence of 
purity 
??? ? ???? ? ?????? ??? ? ?????? ?? 
With affection
?????? ? ????? ??? ????
After saying
?? ????? ? ??????? ? ??????
Palace
?
????? ???? ????
King   
???? ?? ? ? ??? ??? ?
??? ?? ? ????????? ? ? ?
?. ? ? ????????? ?  ?. ? ? ???????? ?  ?. ????????? ? ? 
? ? ???? ???? ?
? ? ?????? ?? ? ?? ???? ? ? ? ???????? ??? ?? ??? ? ????? ?? ??? ??????? ???
? ? ? ???????
???? ? ? ?? ??? ? 
?? ???? ? ??????? ?????? ?
????? ???
? ? ? ? ???????? ??
?????? ?? ??? ? ?? ???? ? ? ? ????? ? ????? 
? ?? ? ???? ???? ?? ?? ???? ? ????? ?? ??? ? 
Chapter 11.indd   128 7/9/2025   7:37:22 PM
Read More
12 videos|104 docs|13 tests

FAQs on NCERT Textbook: सन्निमित्ते वरं त्यागः (ख-भागः) - Sanskrit (Deepakam) Class 8 - New NCERT - Class 8

1. "सन्निमित्ते वरं त्यागः" या लेखात कोणत्या मुख्य विचारांची चर्चा करण्यात आलेली आहे?
Ans. "सन्निमित्ते वरं त्यागः" या लेखात मुख्यतः त्यागाचे महत्व आणि त्याचे विविध पैलू यांवर चर्चा करण्यात आलेली आहे. लेखकाने त्यागाचे अर्थ, त्याचे उपयोग आणि त्यागामुळे मिळणारे लाभ यांबद्दल सुसंगत विचार मांडले आहेत. त्यागामुळे व्यक्तीला आत्म-साक्षात्कार होतो आणि जीवनातील विविध समस्यांवर मात करण्याची क्षमता वाढते.
2. लेखात त्यागाच्या कोणत्या विशेष प्रकारांचा उल्लेख करण्यात आला आहे?
Ans. लेखात त्यागाचे विविध प्रकार आहेत, जसे की व्यक्तिगत, सामाजिक, आणि नैतिक त्याग. व्यक्तिगत त्याग म्हणजे आपले स्वार्थ सोडून इतरांसाठी काहीतरी करण्याची तयारी. सामाजिक त्याग म्हणजे समाजाच्या भल्यासाठी काही गोष्टींना तिलांजली देणे, आणि नैतिक त्याग म्हणजे आपल्या सिद्धांतांसाठी किंवा विश्वासांसाठी काही गोष्टींचा त्याग करणे.
3. त्यागाचे फायदे कोणते आहेत, याबद्दल लेखात काय सांगितले आहे?
Ans. लेखात त्यागाचे अनेक फायदे सांगितले आहेत. त्यागामुळे व्यक्तीला आंतरिक शांती मिळते, आत्मविश्वास वाढतो, आणि सामाजिक संबंध मजबूत होतात. त्यागामुळे व्यक्तीला शारीरिक आणि मानसिक स्वास्थ्य सुधारण्यास मदत होते. यामुळे व्यक्ती अधिक सकारात्मक विचार करू शकतो आणि जीवनात अधिक संतोष अनुभवतो.
4. लेखात कुठल्या ऐतिहासिक व्यक्तींचा उल्लेख करण्यात आला आहे ज्यांनी त्याग केला आहे?
Ans. लेखात महात्मा गांधी, बौद्ध धर्माचे संस्थापक सिद्धार्थ गौतम, आणि अन्य ऐतिहासिक व्यक्तींचा उल्लेख आहे ज्यांनी आपल्या जीवनात महत्त्वाच्या क्षणी त्याग केला. त्यांनी त्यांच्या तत्त्वज्ञानाद्वारे समाजात सकारात्मक बदल घडवून आणले आणि त्यांच्या कार्यामुळे अनेकांना प्रेरणा मिळाली.
5. "सन्निमित्ते वरं त्यागः" या लेखात त्यागाचे शिक्षणाचे महत्व कसे दर्शविण्यात आले आहे?
Ans. लेखात त्यागाचे शिक्षणाचे महत्व स्पष्टपणे दर्शविले आहे. त्यागामुळे विद्यार्थ्यांना समर्पण, सहानुभूती, आणि सामाजिक जबाबदारी याबद्दल शिकण्याची संधी मिळते. शिक्षणाच्या प्रक्रियेत त्याग समाविष्ट केल्यास, विद्यार्थी अधिक संवेदनशील आणि सामाजिकदृष्ट्या जागरूक बनतात, ज्यामुळे ते भविष्यात चांगले नागरिक बनू शकतात.
Related Searches

Previous Year Questions with Solutions

,

Sample Paper

,

NCERT Textbook: सन्निमित्ते वरं त्यागः (ख-भागः) | Sanskrit (Deepakam) Class 8 - New NCERT - Class 8

,

pdf

,

study material

,

NCERT Textbook: सन्निमित्ते वरं त्यागः (ख-भागः) | Sanskrit (Deepakam) Class 8 - New NCERT - Class 8

,

shortcuts and tricks

,

past year papers

,

mock tests for examination

,

video lectures

,

Objective type Questions

,

Exam

,

practice quizzes

,

Summary

,

Extra Questions

,

Viva Questions

,

Free

,

ppt

,

Semester Notes

,

MCQs

,

Important questions

,

NCERT Textbook: सन्निमित्ते वरं त्यागः (ख-भागः) | Sanskrit (Deepakam) Class 8 - New NCERT - Class 8

;