अभ्यास - सदाचारः | NCERT Solution | संस्कृत कक्षा 7 (Sanskrit Class 7) PDF Download

प्रश्न.1. उपयुक्तकथनानां समक्षम् ‘आम्’ अनुपयुक्तकथनानां समक्षं ‘न’ इति लिखत-

उत्तरम्-
(क) आम्
(ख) न
(ग) आम्
(घ) न
(ङ) आम्।

प्रश्न.2. एकपदेन उत्तरत-
(क) कः न प्रतीक्षते?
उत्तरम्- मृत्युः

(ख) सत्यता कदा व्यवहारे किं स्यात्?
उत्तरम्- सर्वदा

(ग) किं ब्रूयात्?
उत्तराणि: सत्यम्

(घ) केन सह कलहं कृत्वा नरः सुखी न भवेत् ?
उत्तरम्- मित्रेण

(ङ) कः महरिपुः अस्माक शरीरे तिष्ठिति?
उत्तरम्- आलस्यम्

प्रश्न.3. रेखाङ्कितपदानि आधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत-
(क) मृत्युः न प्रतीक्षते।
उत्तरम्- कः न प्रतीक्षते?

(ख) कलहं कृत्वा नरः दुःखी भवति।
उत्तरम्- किम् कृत्वा नरः दुःखी भवति?

(ग) पितरं कर्मणा सेवेत।
उत्तरम्- कम् कर्मणा सेवेत?

(घ) व्यवहारे मृदुता श्रेयसी।
उत्तरम्- व्यवहारे का श्रेयसी?

(ङ) सर्वदा व्यवहारे ऋजुता विधेया।
उत्तरम्- कदा व्यवहारे ऋजुता विधेया?

प्रश्न.4. प्रश्नमध्ये त्रीणि क्रियापदानि सन्ति। तानि प्रयुज्य सार्थक-वाक्यानि रचयत-
(क) ______
(ख) ______
(ग) ______
(घ) ______
(ङ) ______
(च) ______
(छ) ______
(ज)  ______
उत्तरम्-
(क) सत्यं प्रियं च ब्रूयात्।
(ख) सत्यं अप्रियं च न ब्रूयात् ।
(ग) अनृतं प्रियं च न ब्रूयात्।
(घ) व्यवहारे कदाचन कौटिल्यं न स्यात् ।
(ङ) व्यवहारे सर्वदा औदार्यं स्यात् ।
(च) वाचा गुरुं सेवेत।
(छ) श्रेष्ठजनं कर्मणा सेवेत।
(ज) मनसा मातरं पितरं च सेवेत।

प्रश्न.5. मञ्जूषातः अव्ययपदानि चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत-
तथा, न, कदाचन, सदा, च, अपि
(क) भक्तः ______ ईश्वरं स्मरति।
उत्तरम्- सदा

(ख) असत्यं ______ वक्तव्यम्।
उत्तरम्- न

(ग) प्रियं ______ सत्यं वदेत् ।
उत्तरम्- तथा

(घ) लता मेधा ______ विद्यालयं गच्छतः।
उत्तरम्- च

(ङ)  ______ कुशली भवान् ?
उत्तरम्- अपि

(च) महात्मागान्धी ______ अहिंसां न अत्यजत्।
उत्तरम्- कदाचन।

प्रश्न.6. चित्रं दृष्ट्वा मञ्जूषातः पदानि च प्रयुज्य वाक्यानि रचयत।

मञ्जूषा|
लिखति, कक्षायाम्, श्यामपट्टे, लिखन्ति, सः, पुस्तिकायाम्, शिक्षकः, छात्राः, उत्तराणि, प्रश्नम्, ते।
1. ______
2. ______
3. ______
4. ______
5. ______
उत्तरम्-
1. छात्राः कक्षायाम् संस्कृतं पठन्ति।
2. शिक्षक: श्यामपट्टे प्रश्नम् लिखति।
3. ते प्रत्येक प्रश्नम् ध्यानेन पठन्ति।
4. तदा ते उत्तराणि लिखन्ति।
5. एकः छात्रः अन्य-छात्रस्य पुस्तिकायां पश्यति।