PAGE NO. 85
Q.1. बालगीतं साभिनयं सस्वरं गायत।
Ans. इसे विद्यार्थी स्वयं अभिनय करके गाएँ।
Q.2. पद्यांशान् योजयत-
मातुल! किरसि | सितपरिधानम् ............................। |
तारकखचितं | श्रावय गीतिम् .............................। |
त्वरितमेहि मां | चन्द्रिकावितानम् ...........................। |
अतिशयविस्तृत | कथं न स्नेहम् ............................। |
धवलं तव | नीलाकाशः ............................। |
Ans.
मातुल! किरसि | कथं न स्नेहम् |
तारकखचितं | चन्द्रिकावितानम् |
त्वरितमेहि मां | श्रावय गीतिम् |
अतिशयविस्तृत | नीलाकाशः |
धवलं तव | सितपरिधानम् |
Q.3. पद्यांशेषु रिक्तस्थानानि पूरयत-
(क) प्रिय मातुल! .................... प्रीतिम्।
Ans. प्रिय मातुल! वर्धय मे प्रीतिम्।
(ख) कथं प्रयास्यसि ....................।
Ans. कथं प्रयास्यसि मातुलचंद्र।
(ग) .................... क्वचिदवकाशः।
Ans. नैव दृश्यते क्वचिदवकाशः।
(घ) .................... दास्यसि मातुलचन्द्र!।
Ans. मह्यम् दास्यसि मातुलचन्द्र!
(ङ) कथमायासि न .................... गेहम्।
Ans. कथमायासि न भो! मम गेहम्।
Q.4. प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत-
(क) अस्मिन् पाठे कः मातुलः?
Ans. अस्मिन् पाठे चन्द्रः मातुलः।
(ख) नीलाकाशः कीदृशः अस्ति?
Ans. नीलाकाशः अतिश्यविस्तृतः अस्ति।
(ग) मातुलचन्द्रः किं न किरति?
Ans. मातुलचन्द्रः स्नेहम् न किरति।
(घ) किं श्रावयितुं शिशुः चन्द्रं कथयति?
Ans. गीतिं श्रावयितुं शिशुः चन्द्रं कथयति।
(ङ) चन्द्रस्य सितपरिधानं कथम् अस्ति?
Ans. चन्द्रस्य सितपरिधानं तारकखचितं अस्ति।
PAGE NO. 86
Q.5. उदाहरणानुसारं निम्नलिखितपदानि सम्बोधने परिवर्तयत-
(i) यथा- चन्द्रः - चन्द्र!
(क) शिष्यः - __________
(ख) गोपालः - __________
Ans.
यथा- चन्द्रः - चन्द्र!
(क) शिष्यः - शिष्य!
(ख) गोपालः - गोपाल!
(ii) यथा- बालिका - बालिके!
(क) प्रियंवदा - __________
(ख) लता - __________
Ans.
यथा- बालिका - बालिके!
(क) प्रियंवदा - प्रियंवदे!
(ख) लता - लते!
(iii) यथा- फलम् - फल!
(क) मित्रम् - __________
(ख) पुस्तकम् - __________
Ans.
यथा- फलम् - फल!
(क) मित्रम् - मित्र!
(ख) पुस्तकम् - पुस्तक!
(iv) यथा- रविः - रवे!
(क) मुनि: - __________
(ख) कविः - __________
Ans.
यथा- रविः - रवे!
(क) मुनि: - मुने!
(ख) कविः - कवे!
(iv) यथा- साधुः - साधो!
(क) भानुः - __________
(ख) पशुः - __________
Ans.
यथा- साधुः - साधो!
(क) भानुः - भानो!
(ख) पशुः - पशो!
(v) यथा- नदी - नदि!
(क) देवी - __________
(ख) मानिनी - __________
Ans.
यथा- नदी - नदि!
(क) देवी - देवि!
(ख) मानिनी - मानिनि!
PAGE NO. 87
Q.7. मञ्जूषात: उपयुक्तानाम् अव्ययपदानां प्रयोगेण रिक्तस्थानानि पूरयत-
कुतः कदा कुत्र कथं किम् |
(क) जगन्नाथपुरी ................... अस्ति?
Ans. जगन्नाथपुरी कुत्र अस्ति?
(ख) त्वं .................... पुरीं गमिष्यसि?
Ans. त्वं कदा पुरीं गमिष्यसि?
(ग) गङ्गानदी .................... प्रवहति?
Ans. गङ्गानदी कुतः प्रवहति?
(घ) तव स्वास्थ्यं .................... अस्ति?
Ans. तव स्वास्थ्यं कथम् अस्ति?
(ङ) वर्षाकाले मयूराः .................... कुर्वन्ति?
Ans. वर्षाकाले मयूराः किम् कुर्वन्ति?
Q.7. तत्समशब्दान् लिखत-
(i) मामा - _______
(ii) मोर - _______
(iii) तारा - _______
(iv) कोयल - _______
(v) कबूतर - _______
Ans.
(i) मामा - मातुल।
(ii) मोर - मयूरः
(iii) तारा - तारकम्
(iv) कोयल - कोकिलः
(v) कबूतर - कपोतः
1. मातुलचन्द्र से क्या समझ लेते हैं? |
2. मातुलचन्द्र क्या-क्या विषयों पर विस्तार से बताती है? |
3. मातुलचन्द्र कैसे इस्तेमाल की जा सकती है? |
4. मातुलचन्द्र क्या कम्प्यूटर विज्ञान के विषय पर भी जानकारी प्रदान करती है? |
5. मातुलचन्द्र की महत्त्वपूर्ण बातें क्या हैं? |
|
Explore Courses for Class 6 exam
|