विद्यालयः NCERT Solutions | संस्कृत कक्षा 6 (Sanskrit Class 6) PDF Download

Page No - 26

Q.1. उच्चारणं कुरुत |

Ans. स्वयं प्रयास करे।

Page No - 27

Q.2. निर्देशानुसारं परिवर्तनं कुरुत-
यथा – अहं पठामि। – (बहुवचने) – वयं पठामः।
(क) अहं नृत्यामि। – (बहुवचने)– .....
(ख) त्वं पठसि। – (बहुवचने) – .....
(ग) युवां क्रीडथः। – (एकवचने) – .....
(घ) आवां  गच्छाव:। – (बहुवचने) – .....
(ङ) अस्माकं  पुस्तकानि। – (एकवचने) – .....
(च) तव गृहम्। – (द्विचने) – .....
Ans. (क) वयं नृत्यामः।
(ख) यूयं पठथ।
(ग) त्वं क्रीडसि।
(घ) वयं गच्छामः।
(ङ) मम पुस्तकम्।
(च) युवयोः गृहे।

Q.3. कोष्ठकात् उचितं शब्दं चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत–
(क) ....................... पठामि। (वयम्/अहम्)
(ख) ....................... गच्छथ:। (युवाम्/यूयम्)
(ग) एतत्....................... पुस्तकम्। (माम्/मम्)
(घ) ....................... क्रीडनकानि। (युष्मान्/युष्माकम्)
(ङ) ....................... छात्रे स्व:। (वयम्/आवाम्)
(च) एषा....................... लेखनी। (तव/त्वाम्)
Ans. (क) अहं पठामि।
(ख) युवां गच्छथः।
(ग) एतत् मम पुस्तकम्।
(घ) युष्माकं क्रीडनकानि।
(ङ) आवां छात्रे स्वः।
(च) एषा तव लेखनी।

Q.4. क्रियापदै: वाक्यानि पूरयत–
पठसि, धावाम:, गच्छाव:, क्रीडथ:, लिखामि, पश्यथ
यथा– अहं पठामि।
(क) त्वं .....
(ख) आवां .....
(ग) यूयं .....
(घ) अहं .....
(ङ) युवां .....
(च) वयं .....
Ans.
(क) त्वं पठसि।
(ख) आवां गच्छावः।
(ग) यूयं पश्यथ।
(घ) अहं लिखामि।
(ङ) युवां क्रीडथः।
(च) वयं धावामः।

Page No - 28

Q.5. उचितपदै: वाक्यनिर्माणं कुरुत–
मम, तव, आवयो:, युवयो:, अस्माकम्, युष्माकम्
यथा– एषा मम पुस्तिका।
(क) एतत् ....................... गृहम्।
(ख)  ....................... मैत्री दृढा।
(ग) एष: ....................... विद्यालय:।
(घ) एषा ....................... अध्यापिका।
(ङ) भारतम् ....................... देश:।
(च) एतानि ....................... पुस्तकानि।
Ans.
(क) एतत् मम गृहम्
(ख) आवयोः मैत्री दृढा।
(ग) एषः तव विद्यालयः।
(घ) एषा युवयोः अद्यापिका।
(ङ) भारतम् अस्माकं देशः।
(च) एतानि युष्माकं पुस्तकानि।

Q.6. एकवचनपदस्य बहुवचनपदं, बहुवचनपदस्य एकवचनपदं च लिखत–
यथा – एष: – एते
(क) स: – .....
(ख) ता: – .....
(ग) एता: – .....
(घ) त्वम् – .....
(ङ) अस्माकम् –  .....
(च) तव – .....
(छ) एतानि – .....
Ans. (क) ते
(ख) सा
(ग) एषा
(घ) यूयम्
(ङ) मम
(च) युष्माकम्
(छ) एतत्

Page No - 29

Q.7. वार्तालापे रिक्तस्थानानि पूरयत–
यथा– प्रियंवदा – शकुन्तले! त्वं किं करोषि?
शकुन्तला – प्रियंवदे! ....................... नृत्यामि, ....................... किं करोषि?
प्रियंवदा – शकुन्तले! ....................... गायामि। किं ....................... न गायसि?
शकुन्तला – प्रियंवदे! ....................... न गायामि। ....................... तु नृत्यामि।
प्रियंवदा – शकुन्तले! किं ....................... माता नृत्यति।
शकुन्तला – आम् ....................... माता अपि नृत्यति।
Ans. 
शकुन्तला – प्रियंवदे! अहं नत्यामि, त्वं किं करोषि?
प्रियंवदा – शकुन्तले! अहं गायामि। किं त्वं न गायसि?
शकुन्तला – प्रियंवदे! अहं न गायामि। अहं तु नृत्यामि।
प्रियंवदा – शकुन्तले! किं तव माता नृत्यति।
शकुन्तला – आम्, मम माता अपि नृत्याति।