Class 5 Exam  >  Class 5 Notes  >  Hindi Class 5 वीणा - New NCERT  >  NCERT Textbook: गंगा की कहानी

NCERT Textbook: गंगा की कहानी | Hindi Class 5 वीणा - New NCERT PDF Download

Download, print and study this document offline
Please wait while the PDF view is loading
 Page 1


???? ?? ????? 
???? ?? ? ?????? ?? ??? ??? ??? ??? ?? ???-? ?? 
???? ? ? ??? ??? ??? ? ????
?? ? ? ?????? ?? ???? 
??? ??? ? ? ?
????? ?? ????? ? ? ?? ???? ? ?? ?? ?? ?? 
?? ?? ???
?? ? ?? ? ???? ???
?? ?? ??? ? ? ?? ? ? ?
????? ?? 
??? ???? ??? ? ?
???? ?? ? ?? ? ????? ?? ? ??? ?????? ?? 
12
??? ???? ???? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ???? ? 
?? ?? ???? ?? ? ?? ? ???? ? ???? 
??? ??? ?? ?? ?? ??? ??? ???? ?? ??? ? ?? ? ? 
?
???? ?? ?? ?? ?? ???? ??? ?? 
?? ???? ???? ? ????? ?? ? ?? ?? ?? ,  
??
??????? ?? ????? ?? ???, ???? ?? -
?
? ?? ?? ? ?? ??? ???? ?? ???
Chapter 12.indd   143 11-06-2025   17:02:40
Page 2


???? ?? ????? 
???? ?? ? ?????? ?? ??? ??? ??? ??? ?? ???-? ?? 
???? ? ? ??? ??? ??? ? ????
?? ? ? ?????? ?? ???? 
??? ??? ? ? ?
????? ?? ????? ? ? ?? ???? ? ?? ?? ?? ?? 
?? ?? ???
?? ? ?? ? ???? ???
?? ?? ??? ? ? ?? ? ? ?
????? ?? 
??? ???? ??? ? ?
???? ?? ? ?? ? ????? ?? ? ??? ?????? ?? 
12
??? ???? ???? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ???? ? 
?? ?? ???? ?? ? ?? ? ???? ? ???? 
??? ??? ?? ?? ?? ??? ??? ???? ?? ??? ? ?? ? ? 
?
???? ?? ?? ?? ?? ???? ??? ?? 
?? ???? ???? ? ????? ?? ? ?? ?? ?? ,  
??
??????? ?? ????? ?? ???, ???? ?? -
?
? ?? ?? ? ?? ??? ???? ?? ???
Chapter 12.indd   143 11-06-2025   17:02:40
144 ????   ??? 5
 ????????? ??? ?
???? ????
??? ? 
?? ? ?? ? ??? ? ? ? ? ?????? ?? ??? ????? ??? ??? 
??? ???? ???? ?? ??? ?? ?? ???
?-?
???? ?? 
? ????? ?
? ? ? ????? ???? ? ??? ? ? ??? ???? ?? 
?? ?? ?? ???? ?? ??????? ?
?? ?? ???? ?? 
???? ??? ??? ??? ?? ? ?????? ?? ????
 ???? ? ? ?? ????? ?? ???? ?? ????? 
?? ??? ??? ????? ? ??? ?? ???? ???? ?? ???? ?? ?? ? 
?????????
??? ? ?? ??????? ? ??? ??
?? ??? ????? ?? 
??? ?? ??? ? ???? ??? ?
?? ? ?? ???? ???? 
??? ????? ?? ? ? ??? ?? ?? ? ?? ?? ??? ?? 
?? ?? ?? ?? ?
???? ?? ? ?? ? ???? ????? 
?? ? ?
??? ?? ????? ?? ??? ?? ? ?? ??? 
?????? ? ? ????
?? ???? ? ????? ?? ??? ??? ? ?? 
 
?
??? ?? -???? ?? ????
?? ? ???? ??? ?? ????
 
????
?? ???? ?? ??? ????? ??? ??? ? ??? ??? 
???? ??? ?, ??? ? ?? ?? ?? ?? ??????? ???? 
?? ???????? ?? ??? ?? ?
???? ??? ?? ??? ???
 ????
?? ?? ???? ??? ????????? 
? ????? ?? ???? ??? ? ??
??? ?? ???? ?
??? ???? ??? 
?? ?
??? ?? ? ?? ???? ??? ??? ???? ???? ?
?? ? ?? 
???? ???? ??? ?? ???? ??? ??? ? ? ????-???? 
?? ????? ??? ??? ????
?
? ??????
???? ? ?
Chapter 12.indd   144 11-06-2025   17:02:42
Page 3


???? ?? ????? 
???? ?? ? ?????? ?? ??? ??? ??? ??? ?? ???-? ?? 
???? ? ? ??? ??? ??? ? ????
?? ? ? ?????? ?? ???? 
??? ??? ? ? ?
????? ?? ????? ? ? ?? ???? ? ?? ?? ?? ?? 
?? ?? ???
?? ? ?? ? ???? ???
?? ?? ??? ? ? ?? ? ? ?
????? ?? 
??? ???? ??? ? ?
???? ?? ? ?? ? ????? ?? ? ??? ?????? ?? 
12
??? ???? ???? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ???? ? 
?? ?? ???? ?? ? ?? ? ???? ? ???? 
??? ??? ?? ?? ?? ??? ??? ???? ?? ??? ? ?? ? ? 
?
???? ?? ?? ?? ?? ???? ??? ?? 
?? ???? ???? ? ????? ?? ? ?? ?? ?? ,  
??
??????? ?? ????? ?? ???, ???? ?? -
?
? ?? ?? ? ?? ??? ???? ?? ???
Chapter 12.indd   143 11-06-2025   17:02:40
144 ????   ??? 5
 ????????? ??? ?
???? ????
??? ? 
?? ? ?? ? ??? ? ? ? ? ?????? ?? ??? ????? ??? ??? 
??? ???? ???? ?? ??? ?? ?? ???
?-?
???? ?? 
? ????? ?
? ? ? ????? ???? ? ??? ? ? ??? ???? ?? 
?? ?? ?? ???? ?? ??????? ?
?? ?? ???? ?? 
???? ??? ??? ??? ?? ? ?????? ?? ????
 ???? ? ? ?? ????? ?? ???? ?? ????? 
?? ??? ??? ????? ? ??? ?? ???? ???? ?? ???? ?? ?? ? 
?????????
??? ? ?? ??????? ? ??? ??
?? ??? ????? ?? 
??? ?? ??? ? ???? ??? ?
?? ? ?? ???? ???? 
??? ????? ?? ? ? ??? ?? ?? ? ?? ?? ??? ?? 
?? ?? ?? ?? ?
???? ?? ? ?? ? ???? ????? 
?? ? ?
??? ?? ????? ?? ??? ?? ? ?? ??? 
?????? ? ? ????
?? ???? ? ????? ?? ??? ??? ? ?? 
 
?
??? ?? -???? ?? ????
?? ? ???? ??? ?? ????
 
????
?? ???? ?? ??? ????? ??? ??? ? ??? ??? 
???? ??? ?, ??? ? ?? ?? ?? ?? ??????? ???? 
?? ???????? ?? ??? ?? ?
???? ??? ?? ??? ???
 ????
?? ?? ???? ??? ????????? 
? ????? ?? ???? ??? ? ??
??? ?? ???? ?
??? ???? ??? 
?? ?
??? ?? ? ?? ???? ??? ??? ???? ???? ?
?? ? ?? 
???? ???? ??? ?? ???? ??? ??? ? ? ????-???? 
?? ????? ??? ??? ????
?
? ??????
???? ? ?
Chapter 12.indd   144 11-06-2025   17:02:42
145 ?
??? ?? ?????
 ??? ??? ??? ???? ?? ???? ??? ? ????, ? ?? ? 
???? ??? ???? ??? ??? ? ?? ???????? ? ????? ?? ???? 
?? ??? ?? ?
? ??? ??? ??? ?? ??? ?? ? ??? 
?? ? ? ??? ?? ???
 ???????? ?? ??? ????? ?? ??? ?? ? ????? 
?? ??? ?? ??? ??? ??? ?? ??? ??? ?? ???? ???  
? ????? ?? ???? ??? ? ?? ????, ?????
?? ??? 
 
???????
????? ?? ??? ?? ??? ? ?? ? ??? ? ?
???? ??? 
 
?????? ??? ?? ????
 ? ??? ? ?
???? ??? ??? ?? ?? ?????? ?? 
??? ?? ???? ?? ???? ??
???? ??? ?? ?? ?? 
??? ?? ??? ??? ? ???? ??? ??
? ?? ? ? ??? 
??? ?
? ???? ???? ??????? (??? ??) ?? 
?? ??? ?? ??? ??? ? ?
??? ???? ?? ??? ? ?? ? ???? 
?
?? ??? ??? ?
???? ?? ??? ?? ??? ??
???? ?? ?? ? 
 
??? ?? ????
 ?
??? ??????? ?? ? ???? ?? ?? ????? ???? ?
????? ?? ?? ?? ??? ? ??? ???? ???? ?? ???? 
?????? ??? ? ??? ??? ??
? ?
? ?
??? ?
? ? ?? ?? ??? ?? ? ??????-? ?????? ???? ?????? ?
?? 
?????? ?? ???? ??? ???????? ?? ? ???? ?? ?
??? ??? ?? ? ??? ?? ?? ?
? ??? ?? ? ??? ???
 ?? ?? ? ?
??? ?? ?? ??? ?? ????? ? ?? ?? ?? ?? ?? ????? ?? ? ??? ??? ??? ? ??? 
?? ?? ?
???? ???? ? ? ?????? ??
?? ?? ?? ???? ?
??? ?? ??? ?? ???? ?? ?? ? ?? ?? ???? ?? 
???? ??? ??? ?? ?? ????? ? ?? ????? ???? ?
????? ?? ?? ?? ??? ? ??? ? ??? ???
?????? ?? Chapter 12.indd   145 11-06-2025   17:02:44
Page 4


???? ?? ????? 
???? ?? ? ?????? ?? ??? ??? ??? ??? ?? ???-? ?? 
???? ? ? ??? ??? ??? ? ????
?? ? ? ?????? ?? ???? 
??? ??? ? ? ?
????? ?? ????? ? ? ?? ???? ? ?? ?? ?? ?? 
?? ?? ???
?? ? ?? ? ???? ???
?? ?? ??? ? ? ?? ? ? ?
????? ?? 
??? ???? ??? ? ?
???? ?? ? ?? ? ????? ?? ? ??? ?????? ?? 
12
??? ???? ???? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ???? ? 
?? ?? ???? ?? ? ?? ? ???? ? ???? 
??? ??? ?? ?? ?? ??? ??? ???? ?? ??? ? ?? ? ? 
?
???? ?? ?? ?? ?? ???? ??? ?? 
?? ???? ???? ? ????? ?? ? ?? ?? ?? ,  
??
??????? ?? ????? ?? ???, ???? ?? -
?
? ?? ?? ? ?? ??? ???? ?? ???
Chapter 12.indd   143 11-06-2025   17:02:40
144 ????   ??? 5
 ????????? ??? ?
???? ????
??? ? 
?? ? ?? ? ??? ? ? ? ? ?????? ?? ??? ????? ??? ??? 
??? ???? ???? ?? ??? ?? ?? ???
?-?
???? ?? 
? ????? ?
? ? ? ????? ???? ? ??? ? ? ??? ???? ?? 
?? ?? ?? ???? ?? ??????? ?
?? ?? ???? ?? 
???? ??? ??? ??? ?? ? ?????? ?? ????
 ???? ? ? ?? ????? ?? ???? ?? ????? 
?? ??? ??? ????? ? ??? ?? ???? ???? ?? ???? ?? ?? ? 
?????????
??? ? ?? ??????? ? ??? ??
?? ??? ????? ?? 
??? ?? ??? ? ???? ??? ?
?? ? ?? ???? ???? 
??? ????? ?? ? ? ??? ?? ?? ? ?? ?? ??? ?? 
?? ?? ?? ?? ?
???? ?? ? ?? ? ???? ????? 
?? ? ?
??? ?? ????? ?? ??? ?? ? ?? ??? 
?????? ? ? ????
?? ???? ? ????? ?? ??? ??? ? ?? 
 
?
??? ?? -???? ?? ????
?? ? ???? ??? ?? ????
 
????
?? ???? ?? ??? ????? ??? ??? ? ??? ??? 
???? ??? ?, ??? ? ?? ?? ?? ?? ??????? ???? 
?? ???????? ?? ??? ?? ?
???? ??? ?? ??? ???
 ????
?? ?? ???? ??? ????????? 
? ????? ?? ???? ??? ? ??
??? ?? ???? ?
??? ???? ??? 
?? ?
??? ?? ? ?? ???? ??? ??? ???? ???? ?
?? ? ?? 
???? ???? ??? ?? ???? ??? ??? ? ? ????-???? 
?? ????? ??? ??? ????
?
? ??????
???? ? ?
Chapter 12.indd   144 11-06-2025   17:02:42
145 ?
??? ?? ?????
 ??? ??? ??? ???? ?? ???? ??? ? ????, ? ?? ? 
???? ??? ???? ??? ??? ? ?? ???????? ? ????? ?? ???? 
?? ??? ?? ?
? ??? ??? ??? ?? ??? ?? ? ??? 
?? ? ? ??? ?? ???
 ???????? ?? ??? ????? ?? ??? ?? ? ????? 
?? ??? ?? ??? ??? ??? ?? ??? ??? ?? ???? ???  
? ????? ?? ???? ??? ? ?? ????, ?????
?? ??? 
 
???????
????? ?? ??? ?? ??? ? ?? ? ??? ? ?
???? ??? 
 
?????? ??? ?? ????
 ? ??? ? ?
???? ??? ??? ?? ?? ?????? ?? 
??? ?? ???? ?? ???? ??
???? ??? ?? ?? ?? 
??? ?? ??? ??? ? ???? ??? ??
? ?? ? ? ??? 
??? ?
? ???? ???? ??????? (??? ??) ?? 
?? ??? ?? ??? ??? ? ?
??? ???? ?? ??? ? ?? ? ???? 
?
?? ??? ??? ?
???? ?? ??? ?? ??? ??
???? ?? ?? ? 
 
??? ?? ????
 ?
??? ??????? ?? ? ???? ?? ?? ????? ???? ?
????? ?? ?? ?? ??? ? ??? ???? ???? ?? ???? 
?????? ??? ? ??? ??? ??
? ?
? ?
??? ?
? ? ?? ?? ??? ?? ? ??????-? ?????? ???? ?????? ?
?? 
?????? ?? ???? ??? ???????? ?? ? ???? ?? ?
??? ??? ?? ? ??? ?? ?? ?
? ??? ?? ? ??? ???
 ?? ?? ? ?
??? ?? ?? ??? ?? ????? ? ?? ?? ?? ?? ?? ????? ?? ? ??? ??? ??? ? ??? 
?? ?? ?
???? ???? ? ? ?????? ??
?? ?? ?? ???? ?
??? ?? ??? ?? ???? ?? ?? ? ?? ?? ???? ?? 
???? ??? ??? ?? ?? ????? ? ?? ????? ???? ?
????? ?? ?? ?? ??? ? ??? ? ??? ???
?????? ?? Chapter 12.indd   145 11-06-2025   17:02:44
146 ????   ??? 5
1. ? ?? ? ? ??? ?? ???? ?? ? ???? ?? ????? ????? ?? ??? ?? ?? ?? ?? ?? ??? ????? —
2. ??? ? ?? ??? ???? ? ? ? ??-??? ???-? ?? ?? ?? /? ????? ? ?? ?? ??/???? 
3. ??? ? ?? ??? ??? ?? ? ??? ?? ??? ???
4. ?? ? ????? ? ? ?? ?? ????
? ??? ??? ? ?? ?? ? ?????? ??? ??? ? ???? ?? ???? ? ?? ??? ?
 
??? ? ???? ?? ?? ?? 
?????? ? ? ??? 
Chapter 12.indd   146 11-06-2025   17:02:45
Page 5


???? ?? ????? 
???? ?? ? ?????? ?? ??? ??? ??? ??? ?? ???-? ?? 
???? ? ? ??? ??? ??? ? ????
?? ? ? ?????? ?? ???? 
??? ??? ? ? ?
????? ?? ????? ? ? ?? ???? ? ?? ?? ?? ?? 
?? ?? ???
?? ? ?? ? ???? ???
?? ?? ??? ? ? ?? ? ? ?
????? ?? 
??? ???? ??? ? ?
???? ?? ? ?? ? ????? ?? ? ??? ?????? ?? 
12
??? ???? ???? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ???? ? 
?? ?? ???? ?? ? ?? ? ???? ? ???? 
??? ??? ?? ?? ?? ??? ??? ???? ?? ??? ? ?? ? ? 
?
???? ?? ?? ?? ?? ???? ??? ?? 
?? ???? ???? ? ????? ?? ? ?? ?? ?? ,  
??
??????? ?? ????? ?? ???, ???? ?? -
?
? ?? ?? ? ?? ??? ???? ?? ???
Chapter 12.indd   143 11-06-2025   17:02:40
144 ????   ??? 5
 ????????? ??? ?
???? ????
??? ? 
?? ? ?? ? ??? ? ? ? ? ?????? ?? ??? ????? ??? ??? 
??? ???? ???? ?? ??? ?? ?? ???
?-?
???? ?? 
? ????? ?
? ? ? ????? ???? ? ??? ? ? ??? ???? ?? 
?? ?? ?? ???? ?? ??????? ?
?? ?? ???? ?? 
???? ??? ??? ??? ?? ? ?????? ?? ????
 ???? ? ? ?? ????? ?? ???? ?? ????? 
?? ??? ??? ????? ? ??? ?? ???? ???? ?? ???? ?? ?? ? 
?????????
??? ? ?? ??????? ? ??? ??
?? ??? ????? ?? 
??? ?? ??? ? ???? ??? ?
?? ? ?? ???? ???? 
??? ????? ?? ? ? ??? ?? ?? ? ?? ?? ??? ?? 
?? ?? ?? ?? ?
???? ?? ? ?? ? ???? ????? 
?? ? ?
??? ?? ????? ?? ??? ?? ? ?? ??? 
?????? ? ? ????
?? ???? ? ????? ?? ??? ??? ? ?? 
 
?
??? ?? -???? ?? ????
?? ? ???? ??? ?? ????
 
????
?? ???? ?? ??? ????? ??? ??? ? ??? ??? 
???? ??? ?, ??? ? ?? ?? ?? ?? ??????? ???? 
?? ???????? ?? ??? ?? ?
???? ??? ?? ??? ???
 ????
?? ?? ???? ??? ????????? 
? ????? ?? ???? ??? ? ??
??? ?? ???? ?
??? ???? ??? 
?? ?
??? ?? ? ?? ???? ??? ??? ???? ???? ?
?? ? ?? 
???? ???? ??? ?? ???? ??? ??? ? ? ????-???? 
?? ????? ??? ??? ????
?
? ??????
???? ? ?
Chapter 12.indd   144 11-06-2025   17:02:42
145 ?
??? ?? ?????
 ??? ??? ??? ???? ?? ???? ??? ? ????, ? ?? ? 
???? ??? ???? ??? ??? ? ?? ???????? ? ????? ?? ???? 
?? ??? ?? ?
? ??? ??? ??? ?? ??? ?? ? ??? 
?? ? ? ??? ?? ???
 ???????? ?? ??? ????? ?? ??? ?? ? ????? 
?? ??? ?? ??? ??? ??? ?? ??? ??? ?? ???? ???  
? ????? ?? ???? ??? ? ?? ????, ?????
?? ??? 
 
???????
????? ?? ??? ?? ??? ? ?? ? ??? ? ?
???? ??? 
 
?????? ??? ?? ????
 ? ??? ? ?
???? ??? ??? ?? ?? ?????? ?? 
??? ?? ???? ?? ???? ??
???? ??? ?? ?? ?? 
??? ?? ??? ??? ? ???? ??? ??
? ?? ? ? ??? 
??? ?
? ???? ???? ??????? (??? ??) ?? 
?? ??? ?? ??? ??? ? ?
??? ???? ?? ??? ? ?? ? ???? 
?
?? ??? ??? ?
???? ?? ??? ?? ??? ??
???? ?? ?? ? 
 
??? ?? ????
 ?
??? ??????? ?? ? ???? ?? ?? ????? ???? ?
????? ?? ?? ?? ??? ? ??? ???? ???? ?? ???? 
?????? ??? ? ??? ??? ??
? ?
? ?
??? ?
? ? ?? ?? ??? ?? ? ??????-? ?????? ???? ?????? ?
?? 
?????? ?? ???? ??? ???????? ?? ? ???? ?? ?
??? ??? ?? ? ??? ?? ?? ?
? ??? ?? ? ??? ???
 ?? ?? ? ?
??? ?? ?? ??? ?? ????? ? ?? ?? ?? ?? ?? ????? ?? ? ??? ??? ??? ? ??? 
?? ?? ?
???? ???? ? ? ?????? ??
?? ?? ?? ???? ?
??? ?? ??? ?? ???? ?? ?? ? ?? ?? ???? ?? 
???? ??? ??? ?? ?? ????? ? ?? ????? ???? ?
????? ?? ?? ?? ??? ? ??? ? ??? ???
?????? ?? Chapter 12.indd   145 11-06-2025   17:02:44
146 ????   ??? 5
1. ? ?? ? ? ??? ?? ???? ?? ? ???? ?? ????? ????? ?? ??? ?? ?? ?? ?? ?? ??? ????? —
2. ??? ? ?? ??? ???? ? ? ? ??-??? ???-? ?? ?? ?? /? ????? ? ?? ?? ??/???? 
3. ??? ? ?? ??? ??? ?? ? ??? ?? ??? ???
4. ?? ? ????? ? ? ?? ?? ????
? ??? ??? ? ?? ?? ? ?????? ??? ??? ? ???? ?? ???? ? ?? ??? ?
 
??? ? ???? ?? ?? ?? 
?????? ? ? ??? 
Chapter 12.indd   146 11-06-2025   17:02:45
147 ?
??? ?? ?????
1.	 ??? ???? ?? 	 ??? ?? 	 ? ?? 	 ? ? 	 ????	 ????? 	 ?? 	 ?? 	 ?? 	 ?
? ? ? 	 ?? 	 ? ? ??	 ( )	 ? ? ????	 ?? 	 ? ? 	
???? 	???? ?	???	 ????	 ??	??? ? 	 ? ?? 	 —
 (?) “???? ?? ? ?????? ?? ??? ??? ??? ???” ?? ???? ??? ‘????’ ?? ? ?? ??? ?? ? 
??? ??? 
  (i) ???
??  (ii) ?
??? ?? ??  
  (iii) ? ????  (iv) ??? 
 (?) “?? ?? ? ?
??? ?? ?? ??? ?? ????? ? ?? ?? ?? ?? ?? ????? ?? ? ??? ??? ???” ??? ? 
?? ? ?? ???? ???? ?? ??? ? ??? ?? ???
  (i) ?
??? ??? ????
? ?? ?? ?? 
  (ii) ?
??? ? ? ????? ? ?
?? ?? ??  
  (iii) ?
??? ?? ?? ? ???? ?? ?? ?? 
  (iv) ?
??? ?? ?????
? ?? ?? 
 (?) ?? ????
? ?? ?? ? ?????? ?? ???? ???
  (i)  ???????? ?? ????? ?? ??? ? ????? ? ?? ???? ???? ????  
?? ?? ?? ? ?? 
  (ii) ???????? ? ? ?
??? ?? 
  (iii) ?? ?? ??? ????? ? ?? ???? ? ??? ? ?? 
  (iv) ??? ???? ??? ????
? ???? ? ?? 
??? ?? Chapter 12.indd   147 11-06-2025   17:02:45
Read More
5 videos|157 docs|12 tests

FAQs on NCERT Textbook: गंगा की कहानी - Hindi Class 5 वीणा - New NCERT

1. गंगा नदी का महत्व क्या है ?
Ans. गंगा नदी भारतीय संस्कृति में एक महत्वपूर्ण स्थान रखती है। इसे जीवनदायिनी माना जाता है और यह कई धार्मिक अनुष्ठानों का हिस्सा है। गंगा का जल पवित्र माना जाता है और इसका उपयोग पूजा-पाठ और स्नान के लिए किया जाता है। इसके अलावा, गंगा का पानी कृषि, उद्योग और घरेलू उपयोग के लिए भी महत्वपूर्ण है।
2. गंगा नदी का उद्गम स्थल कहाँ है ?
Ans. गंगा नदी का उद्गम स्थल उत्तराखंड राज्य में स्थित गंगोत्री ग्लेशियर है। यह हिमालय पर्वतमाला में स्थित है और यहाँ से गंगा नदी का प्रवाह शुरू होता है। इसके बाद यह कई राज्यों से होकर बहती है और अंत में बंगाल की खाड़ी में गिरती है।
3. गंगा नदी का पर्यावरण पर क्या प्रभाव है ?
Ans. गंगा नदी का पर्यावरण पर महत्वपूर्ण प्रभाव है। यह न केवल जलवायु को संतुलित रखती है, बल्कि इसके किनारे बसे जीव-जंतु और वनस्पतियों को भी जीवन प्रदान करती है। हालाँकि, प्रदूषण और अव्यवस्थित जल निकासी के कारण गंगा का पर्यावरणीय संतुलन प्रभावित हो रहा है, जो एक गंभीर चिंता का विषय है।
4. गंगा किनारे कौन-कौन से प्रमुख शहर हैं ?
Ans. गंगा नदी के किनारे कई प्रमुख शहर स्थित हैं, जिनमें हरिद्वार, ऋषिकेश, वाराणसी, पटना और कानपूर शामिल हैं। ये शहर धार्मिक, सांस्कृतिक और ऐतिहासिक दृष्टि से महत्वपूर्ण हैं और यहाँ हर साल लाखों पर्यटक आते हैं।
5. गंगा नदी को प्रदूषण से बचाने के लिए क्या कदम उठाए जा रहे हैं ?
Ans. गंगा नदी के प्रदूषण को नियंत्रित करने के लिए कई कदम उठाए जा रहे हैं। सरकार ने "नमामि गंगे" योजना शुरू की है, जिसके तहत नदी के किनारे सफाई, जल शोधन संयंत्रों की स्थापना और जन जागरूकता कार्यक्रमों का आयोजन किया जा रहा है। इसके अलावा, औद्योगिक प्रदूषण को कम करने के लिए सख्त नियम लागू किए जा रहे हैं।
Related Searches

Extra Questions

,

Important questions

,

Viva Questions

,

Sample Paper

,

Exam

,

Semester Notes

,

NCERT Textbook: गंगा की कहानी | Hindi Class 5 वीणा - New NCERT

,

ppt

,

Free

,

mock tests for examination

,

Previous Year Questions with Solutions

,

past year papers

,

MCQs

,

Objective type Questions

,

NCERT Textbook: गंगा की कहानी | Hindi Class 5 वीणा - New NCERT

,

study material

,

Summary

,

NCERT Textbook: गंगा की कहानी | Hindi Class 5 वीणा - New NCERT

,

shortcuts and tricks

,

video lectures

,

pdf

,

practice quizzes

;