Class 5 Exam  >  Class 5 Notes  >  Hindi Class 5 वीणा - New NCERT  >  NCERT Textbook: चाँद का कुरता

NCERT Textbook: चाँद का कुरता | Hindi Class 5 वीणा - New NCERT PDF Download

Download, print and study this document offline
Please wait while the PDF view is loading
 Page 1


???? ?? ? ? ???
3
?? ?? ???? ???? ?? ? ? ?, ???? ?? ?? ????,
“????? ?? ???, ?
??? ?? ?? ???? ?? ??
??????
 ??-?? ???? ??? ??? ??, ??? ? ?? ???? ? ??,
 ???
? ?-???
? ??? ?? ?? ??? ???? ? ?
??? ???? ? ???
????? ?? ??? ?? ?? ???? ?? ??? ? ??,
? ?? ??? ?? ?? ?? ?
? ??? ?? ??? ??? ? ???”
?? ?? ?? ?
?? ??? ??? ???? ??, “??? ???? ?!
?
? ?? ???? ?????, ???? ?? ?
???? ???
? -?????
Chapter 3.indd   22 11-06-2025   16:47:40
Page 2


???? ?? ? ? ???
3
?? ?? ???? ???? ?? ? ? ?, ???? ?? ?? ????,
“????? ?? ???, ?
??? ?? ?? ???? ?? ??
??????
 ??-?? ???? ??? ??? ??, ??? ? ?? ???? ? ??,
 ???
? ?-???
? ??? ?? ?? ??? ???? ? ?
??? ???? ? ???
????? ?? ??? ?? ?? ???? ?? ??? ? ??,
? ?? ??? ?? ?? ?? ?
? ??? ?? ??? ??? ? ???”
?? ?? ?? ?
?? ??? ??? ???? ??, “??? ???? ?!
?
? ?? ???? ?????, ???? ?? ?
???? ???
? -?????
Chapter 3.indd   22 11-06-2025   16:47:40
23 ???? ?? ?
? ???
???? ?? ?? ??? ??? ??, ?? ? ?? ?? ???? ? ??,
?? ??? ??? ??? ???? ?
???? ???? ???? ? ???
 ??? ?? ?
??
??-?? ??? ?, ??? ?? ?
? ? ????,
       ??? ?? ?? ?? ? ?? ???? ? ? ?? ?? ?? ?? ? ?????
????-????? ??? ?? ?? ?? ? ??? ?? ???? ??,
???? ?? ?? ?? ?? ????? ?? ? ? ???? ? ??? ???
 ?? ?
? ?? ?? ???, ??? ???? ?? ? ??? ?? ????,
 ?? ??? ?? ??
????? ?? ?? ??? ??? ??? ???”
	 	 	 	 	 	 			 – 	 ??????? 	 ??
? ? 	‘ ? ????’
Chapter 3.indd   23 11-06-2025   16:47:41
Page 3


???? ?? ? ? ???
3
?? ?? ???? ???? ?? ? ? ?, ???? ?? ?? ????,
“????? ?? ???, ?
??? ?? ?? ???? ?? ??
??????
 ??-?? ???? ??? ??? ??, ??? ? ?? ???? ? ??,
 ???
? ?-???
? ??? ?? ?? ??? ???? ? ?
??? ???? ? ???
????? ?? ??? ?? ?? ???? ?? ??? ? ??,
? ?? ??? ?? ?? ?? ?
? ??? ?? ??? ??? ? ???”
?? ?? ?? ?
?? ??? ??? ???? ??, “??? ???? ?!
?
? ?? ???? ?????, ???? ?? ?
???? ???
? -?????
Chapter 3.indd   22 11-06-2025   16:47:40
23 ???? ?? ?
? ???
???? ?? ?? ??? ??? ??, ?? ? ?? ?? ???? ? ??,
?? ??? ??? ??? ???? ?
???? ???? ???? ? ???
 ??? ?? ?
??
??-?? ??? ?, ??? ?? ?
? ? ????,
       ??? ?? ?? ?? ? ?? ???? ? ? ?? ?? ?? ?? ? ?????
????-????? ??? ?? ?? ?? ? ??? ?? ???? ??,
???? ?? ?? ?? ?? ????? ?? ? ? ???? ? ??? ???
 ?? ?
? ?? ?? ???, ??? ???? ?? ? ??? ?? ????,
 ?? ??? ?? ??
????? ?? ?? ??? ??? ??? ???”
	 	 	 	 	 	 			 – 	 ??????? 	 ??
? ? 	‘ ? ????’
Chapter 3.indd   23 11-06-2025   16:47:41
24 ????   ??? 5
1. ???? ???? ??-?? ?? ?? ?
???? ? ? ??? ? ??? ?? ?? ? ???? 
2. ???? ?? ?
?? ???? ?? ?? ?? ? ?? ??
????? ?? ?? ??? ??? ?
??? ??? ???? ???? ??? ?? 
?? ?? ????????
3. ???? ???? ??? ? ??-??? ????? ??? ???? ? ??? ????
4. ?? ?? ???? ? ?????? ? ? ??? ?? ?? ?? ????? ? ???? ??? ?? ?? ?-?? ? ????? ?? 
???? ???? ????
?????? ? ? ??? 
???? ??? ?? ????? ??? ??? ??? ?????? ???? ????? ?? ?? ? ??? ?????? ??? ?? ???? ???? 
??? ?????? ?? ? ???? ?? ????? ( ) ????? —
1. ???? ?? ??? ??? ??
????? ? ??? ???? ? ? ?? ??? ???
 (?) ???? ? ? ??? ???? ?? ?? ?? ?? ?? ??
????? ? ???     
 (?) ???? ? ? ???? ?? ???? ????-? ?? ?? ???? ? ??    
 (?) ???? ???? ???? ?? ??????? ???? ???? ? ??     
 (?) ???? ?? ??? ??? ??? ??? ???? ?? ???? ??????? ????? ? ??  
2. ? ???? ? ?? ???? ? ? ????? ???? ?? ?? ??? ???? ? ? ?? ? ?? ? ??? ?? ?? ?????? ?? ?? 
??? ???
 (?) ?? ?
??
?? -?? ??? ?  (?) ?? ?
? ? ????  
 (?) ?? ?? ?? ? ?? ?   (?) ?? ?? ?? ? ????  
?? ??? ?? Chapter 3.indd   24 11-06-2025   16:47:42
Page 4


???? ?? ? ? ???
3
?? ?? ???? ???? ?? ? ? ?, ???? ?? ?? ????,
“????? ?? ???, ?
??? ?? ?? ???? ?? ??
??????
 ??-?? ???? ??? ??? ??, ??? ? ?? ???? ? ??,
 ???
? ?-???
? ??? ?? ?? ??? ???? ? ?
??? ???? ? ???
????? ?? ??? ?? ?? ???? ?? ??? ? ??,
? ?? ??? ?? ?? ?? ?
? ??? ?? ??? ??? ? ???”
?? ?? ?? ?
?? ??? ??? ???? ??, “??? ???? ?!
?
? ?? ???? ?????, ???? ?? ?
???? ???
? -?????
Chapter 3.indd   22 11-06-2025   16:47:40
23 ???? ?? ?
? ???
???? ?? ?? ??? ??? ??, ?? ? ?? ?? ???? ? ??,
?? ??? ??? ??? ???? ?
???? ???? ???? ? ???
 ??? ?? ?
??
??-?? ??? ?, ??? ?? ?
? ? ????,
       ??? ?? ?? ?? ? ?? ???? ? ? ?? ?? ?? ?? ? ?????
????-????? ??? ?? ?? ?? ? ??? ?? ???? ??,
???? ?? ?? ?? ?? ????? ?? ? ? ???? ? ??? ???
 ?? ?
? ?? ?? ???, ??? ???? ?? ? ??? ?? ????,
 ?? ??? ?? ??
????? ?? ?? ??? ??? ??? ???”
	 	 	 	 	 	 			 – 	 ??????? 	 ??
? ? 	‘ ? ????’
Chapter 3.indd   23 11-06-2025   16:47:41
24 ????   ??? 5
1. ???? ???? ??-?? ?? ?? ?
???? ? ? ??? ? ??? ?? ?? ? ???? 
2. ???? ?? ?
?? ???? ?? ?? ?? ? ?? ??
????? ?? ?? ??? ??? ?
??? ??? ???? ???? ??? ?? 
?? ?? ????????
3. ???? ???? ??? ? ??-??? ????? ??? ???? ? ??? ????
4. ?? ?? ???? ? ?????? ? ? ??? ?? ?? ?? ????? ? ???? ??? ?? ?? ?-?? ? ????? ?? 
???? ???? ????
?????? ? ? ??? 
???? ??? ?? ????? ??? ??? ??? ?????? ???? ????? ?? ?? ? ??? ?????? ??? ?? ???? ???? 
??? ?????? ?? ? ???? ?? ????? ( ) ????? —
1. ???? ?? ??? ??? ??
????? ? ??? ???? ? ? ?? ??? ???
 (?) ???? ? ? ??? ???? ?? ?? ?? ?? ?? ??
????? ? ???     
 (?) ???? ? ? ???? ?? ???? ????-? ?? ?? ???? ? ??    
 (?) ???? ???? ???? ?? ??????? ???? ???? ? ??     
 (?) ???? ?? ??? ??? ??? ??? ???? ?? ???? ??????? ????? ? ??  
2. ? ???? ? ?? ???? ? ? ????? ???? ?? ?? ??? ???? ? ? ?? ? ?? ? ??? ?? ?? ?????? ?? ?? 
??? ???
 (?) ?? ?
??
?? -?? ??? ?  (?) ?? ?
? ? ????  
 (?) ?? ?? ?? ? ?? ?   (?) ?? ?? ?? ? ????  
?? ??? ?? Chapter 3.indd   24 11-06-2025   16:47:42
25 ???? ?? ?
? ???
3. ? ???? ??? ?
?? ? ? ???? ?? ?? ??? ??? ? ? ? ?? ? ?? ?-?? ? ??? ?? ?? ?????? ?? ?? ??? ???
 (?) ?? ?? ???? ??
?????  (?) ??-?? ???? ???  
 (?) ???
? ?-???
? ??? ???? ?   (?) ???? ?? ?
? ???  
1. ? ???? ?? ?? ? ?
???? ??? ?? ??? ???? ?? ?? ???? ?? ?? ?? ? ? ? ?? ??
? ? ?? ??? ???? 
???? ??? 
2. ?? ?? ?? ???? ? ? ?? ? ????, ??? ?? ?? ? ? ??
????? ? ? ? ?? ???? ?? ???-?? ?? ?? ?? ?? 
???? ??? 
3. ???? ? ? ???? ??? ???? ?? ? ?? ? ????? ???? ? ?? 
4. ???? ?? ? ???? ? ?? ?
??? ??? ? ?? ??? ?? ??? ???
?? ???? ?? ?? ????? ??
? ?????? ???? ??? ?? ??? ?? ??????? ?? ?-??? ??? ? ?? 
???? ???? ? ?? ??-??? ?? ??
??? ??? ? ??? ???? ?? ????
???? ? ?? ??? ??
??????? ?? ? ?? ? ?? ?? ?
??? ??? ??? ??? ? ??? ???? ????? ?? ?
? ?? ?? ???? ???? ? ?? ??? ????
? ?? ?? ?
?? ??? ????? ?? ??? ? ?? ?? ???? ????  
? ?? ?? ?
? ? ????, ??? ? ?????? ?? ?? ?? ? ???? ?? ?????? ????
? ?? ?? ??? ?? ???? ???? 
? ?? ??? ??? ? ?? ???? ?????? ??? ? ??? ???  
? ?? ??? ? ?? ?? ????? ? ? ?? ? ???? ????
??? ???? ? ? ???? ?
??????? ? ?? ??? ? ??
Chapter 3.indd   25 11-06-2025   16:47:43
Page 5


???? ?? ? ? ???
3
?? ?? ???? ???? ?? ? ? ?, ???? ?? ?? ????,
“????? ?? ???, ?
??? ?? ?? ???? ?? ??
??????
 ??-?? ???? ??? ??? ??, ??? ? ?? ???? ? ??,
 ???
? ?-???
? ??? ?? ?? ??? ???? ? ?
??? ???? ? ???
????? ?? ??? ?? ?? ???? ?? ??? ? ??,
? ?? ??? ?? ?? ?? ?
? ??? ?? ??? ??? ? ???”
?? ?? ?? ?
?? ??? ??? ???? ??, “??? ???? ?!
?
? ?? ???? ?????, ???? ?? ?
???? ???
? -?????
Chapter 3.indd   22 11-06-2025   16:47:40
23 ???? ?? ?
? ???
???? ?? ?? ??? ??? ??, ?? ? ?? ?? ???? ? ??,
?? ??? ??? ??? ???? ?
???? ???? ???? ? ???
 ??? ?? ?
??
??-?? ??? ?, ??? ?? ?
? ? ????,
       ??? ?? ?? ?? ? ?? ???? ? ? ?? ?? ?? ?? ? ?????
????-????? ??? ?? ?? ?? ? ??? ?? ???? ??,
???? ?? ?? ?? ?? ????? ?? ? ? ???? ? ??? ???
 ?? ?
? ?? ?? ???, ??? ???? ?? ? ??? ?? ????,
 ?? ??? ?? ??
????? ?? ?? ??? ??? ??? ???”
	 	 	 	 	 	 			 – 	 ??????? 	 ??
? ? 	‘ ? ????’
Chapter 3.indd   23 11-06-2025   16:47:41
24 ????   ??? 5
1. ???? ???? ??-?? ?? ?? ?
???? ? ? ??? ? ??? ?? ?? ? ???? 
2. ???? ?? ?
?? ???? ?? ?? ?? ? ?? ??
????? ?? ?? ??? ??? ?
??? ??? ???? ???? ??? ?? 
?? ?? ????????
3. ???? ???? ??? ? ??-??? ????? ??? ???? ? ??? ????
4. ?? ?? ???? ? ?????? ? ? ??? ?? ?? ?? ????? ? ???? ??? ?? ?? ?-?? ? ????? ?? 
???? ???? ????
?????? ? ? ??? 
???? ??? ?? ????? ??? ??? ??? ?????? ???? ????? ?? ?? ? ??? ?????? ??? ?? ???? ???? 
??? ?????? ?? ? ???? ?? ????? ( ) ????? —
1. ???? ?? ??? ??? ??
????? ? ??? ???? ? ? ?? ??? ???
 (?) ???? ? ? ??? ???? ?? ?? ?? ?? ?? ??
????? ? ???     
 (?) ???? ? ? ???? ?? ???? ????-? ?? ?? ???? ? ??    
 (?) ???? ???? ???? ?? ??????? ???? ???? ? ??     
 (?) ???? ?? ??? ??? ??? ??? ???? ?? ???? ??????? ????? ? ??  
2. ? ???? ? ?? ???? ? ? ????? ???? ?? ?? ??? ???? ? ? ?? ? ?? ? ??? ?? ?? ?????? ?? ?? 
??? ???
 (?) ?? ?
??
?? -?? ??? ?  (?) ?? ?
? ? ????  
 (?) ?? ?? ?? ? ?? ?   (?) ?? ?? ?? ? ????  
?? ??? ?? Chapter 3.indd   24 11-06-2025   16:47:42
25 ???? ?? ?
? ???
3. ? ???? ??? ?
?? ? ? ???? ?? ?? ??? ??? ? ? ? ?? ? ?? ?-?? ? ??? ?? ?? ?????? ?? ?? ??? ???
 (?) ?? ?? ???? ??
?????  (?) ??-?? ???? ???  
 (?) ???
? ?-???
? ??? ???? ?   (?) ???? ?? ?
? ???  
1. ? ???? ?? ?? ? ?
???? ??? ?? ??? ???? ?? ?? ???? ?? ?? ?? ? ? ? ?? ??
? ? ?? ??? ???? 
???? ??? 
2. ?? ?? ?? ???? ? ? ?? ? ????, ??? ?? ?? ? ? ??
????? ? ? ? ?? ???? ?? ???-?? ?? ?? ?? ?? 
???? ??? 
3. ???? ? ? ???? ??? ???? ?? ? ?? ? ????? ???? ? ?? 
4. ???? ?? ? ???? ? ?? ?
??? ??? ? ?? ??? ?? ??? ???
?? ???? ?? ?? ????? ??
? ?????? ???? ??? ?? ??? ?? ??????? ?? ?-??? ??? ? ?? 
???? ???? ? ?? ??-??? ?? ??
??? ??? ? ??? ???? ?? ????
???? ? ?? ??? ??
??????? ?? ? ?? ? ?? ?? ?
??? ??? ??? ??? ? ??? ???? ????? ?? ?
? ?? ?? ???? ???? ? ?? ??? ????
? ?? ?? ?
?? ??? ????? ?? ??? ? ?? ?? ???? ????  
? ?? ?? ?
? ? ????, ??? ? ?????? ?? ?? ?? ? ???? ?? ?????? ????
? ?? ?? ??? ?? ???? ???? 
? ?? ??? ??? ? ?? ???? ?????? ??? ? ??? ???  
? ?? ??? ? ?? ?? ????? ? ? ?? ? ???? ????
??? ???? ? ? ???? ?
??????? ? ?? ??? ? ??
Chapter 3.indd   25 11-06-2025   16:47:43
26 ????   ??? 5
1. ?? ???? ??? ?? ?? ?? ?? ?
? ??? ?? ?? ????????
2. ???? ?? ?? ??? ?? ???? ? ? ?? ? ???? ???? ??? ?? ? ?? ?????? ?? ?? ? ?????? ? ? ?? ??? 
??
? ?????
???? ?? ???? ?? ???? ???
3. ???? ?? ??? ?? ?
? ??? ?? ??? ?? ??? ? ? ? ?? ? ???? ??? ?????
4. ??? ?? ? ?? ???? ?? ?
? ??? ????? ? ? ?? ???? ?? ? ?? ?????
??
???? ?? ??????
???? ?? ??? 
1. “??-?? ???? ??? ??? ??, ??? ? ?? ???? ? ???” ? ???? ?? ?? ?
???? ??? ‘??’ ?? ? ?? 
?????? ?? ?? ??? ??? ?? ?? ‘??’ ?? ?????? ?? ???? ??? ? ???? ????-?
?????? ?? ??? 
???? ?, ???? – ???? ????? ?? ? ?, ???? ?? ? ?? ??? ?? ?? ?? ? ?
2. ???? ? ? ? ?? ?????? ?? ? ??? ?? ???? ? —
 (?) “???
? ??? ?? ?? ??? ???? ? ?
??? ???? ? ???”
 (?) “???
? ?-???
? ??? ?? ?? ??? ???? ? ?
??? ???? ? ???”
 ???? ??? ?? ?? ???? ? ? ?? ? ?? ?? ?????? ? ? ?
? ? ??? ?? ?? ?????? ?? ??? ???? 
???, ???? – ???? ???, ?? ?? -???? ??? ?? ? ? ?? ?? ??? ?? ???? ??? ? ???? 
????-?
?????? ?? ? ?? ???? ??
3. ???? ?? ?? ? ???? ?? ?
???? ??? ??? ?
??? ?, ???????, ?????? ?? ??? ?? ??????? ??? ??? ?? ? 
?? ????? ??? ??? ???? ? ?? ???? ??? ??? ??? ?????? ?? ??? —
?? ???? ?
??? ? ? ?????? ?????? ??? ?? 
?? ?? ???? ???? ?? ? ? ?, 
???? ?? ?? ?????
??, ????, 
?? ?, ????
?? ?? ?? ????, 
????
Chapter 3.indd   26 11-06-2025   16:47:43
Read More
5 videos|157 docs|12 tests

FAQs on NCERT Textbook: चाँद का कुरता - Hindi Class 5 वीणा - New NCERT

1. "चाँद का कुरता" कहानी का मुख्य विषय क्या है?
Ans."चाँद का कुरता" कहानी में चाँद की एक अनोखी कल्पना की गई है, जिसमें यह बताया गया है कि चाँद ने अपने लिए एक कुरता बनवाने का निर्णय लिया। इस कहानी के माध्यम से बच्चों को सृजनात्मकता और कल्पनाशीलता का महत्व समझाया गया है। कहानी में चाँद की सुंदरता और उसकी विशेषताओं का भी वर्णन किया गया है।
2. "चाँद का कुरता" में कौन-कौन से पात्र हैं और उनका क्या महत्व है?
Ans. "चाँद का कुरता" में मुख्य पात्र चाँद है, जो अपने लिए कुरता बनवाने की इच्छा रखता है। इसके अलावा, कुछ अन्य पात्र भी हैं जो चाँद की मदद करते हैं या उसकी कहानी में शामिल होते हैं। ये पात्र मिलकर कहानी को रोमांचक और शिक्षाप्रद बनाते हैं।
3. इस कहानी से हमें कौन-कौन से नैतिक मूल्य सीखने को मिलते हैं?
Ans. "चाँद का कुरता" से हमें कई नैतिक मूल्य सीखने को मिलते हैं, जैसे कि सृजनात्मकता, आत्मविश्वास, और समस्याओं का सामना करना। कहानी यह भी सिखाती है कि हमें अपनी इच्छाओं को पूरा करने के लिए प्रयास करना चाहिए और दूसरों की मदद भी लेनी चाहिए।
4. "चाँद का कुरता" में चाँद के कुरते का रंग और डिजाइन क्या था?
Ans. "चाँद का कुरता" में चाँद का कुरता बहुत ही सुंदर और चमकीला था। इसका रंग सुनहरा था और इसमें चाँद की विशेषता को दर्शाने के लिए विभिन्न डिज़ाइन बनाए गए थे। यह कुरता चाँद की सुंदरता को और भी बढ़ा देता है।
5. "चाँद का कुरता" कहानी का संदेश क्या है?
Ans. "चाँद का कुरता" कहानी का मुख्य संदेश यह है कि हमें अपनी कल्पनाओं को साकार करने का प्रयास करना चाहिए और अपने आस-पास की सुंदरता को पहचानना चाहिए। कहानी यह भी दर्शाती है कि सभी को अपनी विशेषताओं को स्वीकार करना चाहिए और अपनी अनोखी पहचान के लिए गर्व करना चाहिए।
Related Searches

practice quizzes

,

ppt

,

Objective type Questions

,

mock tests for examination

,

pdf

,

Viva Questions

,

MCQs

,

NCERT Textbook: चाँद का कुरता | Hindi Class 5 वीणा - New NCERT

,

Sample Paper

,

shortcuts and tricks

,

Exam

,

Extra Questions

,

Important questions

,

NCERT Textbook: चाँद का कुरता | Hindi Class 5 वीणा - New NCERT

,

study material

,

Previous Year Questions with Solutions

,

NCERT Textbook: चाँद का कुरता | Hindi Class 5 वीणा - New NCERT

,

Semester Notes

,

past year papers

,

Free

,

Summary

,

video lectures

;