Class 5 Exam  >  Class 5 Notes  >  Hindi Class 5 वीणा - New NCERT  >  NCERT Textbook: मेरा बचपन

NCERT Textbook: मेरा बचपन | Hindi Class 5 वीणा - New NCERT PDF Download

Download, print and study this document offline
Please wait while the PDF view is loading
 Page 1


???? ????
7
??? ????! ???? ??? ???? ?
????? ?? ?? ?? ?
??? ??, ?? ???? ?? ? ? ????, ?? ?
??? 
???, ?
??? ???? ????? ??? ?
????, ?? ? ? ?????? ?? ?????, ???? ????? ????? ? ? ????? ? ?? 
??? ???? 
 ??? ???? ????? ??? ???? ? ? ??? ?
? ?? ? ???? ??? ?? ????? ???? ? ? ???? ????? 
???? ???? ??? ???? ???? ?? ??? ??, ???? ?
???? ?? ??? ???? ??? ?? ????? 
?? ?????? ??? ?? ?? ?? ????? ???? ??? 
 ??????? ??? ?? ??
?? ??? ??? ???? ?? ?? ?? ?? ?? ??? ?
? ? ?? ??????? ????? ??? 
?? ? ?? ??? ???? ???? ?? ?? ???-?
?? ??? ???? ??, ?? ?? ???? ?? ?? ? ? ??
? ? ?? ?? ??? 
Chapter 7.indd   75 11-06-2025   16:51:35
Page 2


???? ????
7
??? ????! ???? ??? ???? ?
????? ?? ?? ?? ?
??? ??, ?? ???? ?? ? ? ????, ?? ?
??? 
???, ?
??? ???? ????? ??? ?
????, ?? ? ? ?????? ?? ?????, ???? ????? ????? ? ? ????? ? ?? 
??? ???? 
 ??? ???? ????? ??? ???? ? ? ??? ?
? ?? ? ???? ??? ?? ????? ???? ? ? ???? ????? 
???? ???? ??? ???? ???? ?? ??? ??, ???? ?
???? ?? ??? ???? ??? ?? ????? 
?? ?????? ??? ?? ?? ?? ????? ???? ??? 
 ??????? ??? ?? ??
?? ??? ??? ???? ?? ?? ?? ?? ?? ??? ?
? ? ?? ??????? ????? ??? 
?? ? ?? ??? ???? ???? ?? ?? ???-?
?? ??? ???? ??, ?? ?? ???? ?? ?? ? ? ??
? ? ?? ?? ??? 
Chapter 7.indd   75 11-06-2025   16:51:35
76 ????   ??? 5
??? ?? ??? ?? ? ?? ???? ?? ?? ????? ?
??? ???? ????? ??? ????? ?? ?? ???? ?? ?????? 
?? ? ?? ?? ? ?? ?????? ????-???? ??? ????, ?? ?? ?? ? ?? ?? ?? ???? ????? ???? 
?? ???? ????? 
 ?
???? -?
??? ?? ????? ?? ???? ??? ?? ?? ??? ?????? ?? ?
???? -?
??? ????? 
????? ? ?? ?? ?? ???-??? ?? ???? ?? ?? ??? ? ??? ???? ????? ??
??? ? ??? ??    
?????, ? ?? ??? ??, ? ???? ??, ??? ?? ???? ???? ?? ?? ???? ??? ??, ?
???? ??? 
?? ?? ?? ???? ?? ? ?? ?? ??? ?
??? ?? ???? ??????? ????? ??? ???? ? ??? 
?? ?? ?? ??? ? ????? ????? ???? ???? ?? ?? ?
??? ??? ????? ? ? ???? ??? ?????? ?? ??? 
??? ?? ???? ??? ????? ?? ??? ?? ?? ?? ??? ????? ??
? ??? ? ?? ???? ???? ? ?? ???-???
 
????? ?????? ? ? ?? ????? ?? ??? ?? ???? ??? ???? 
?? ?? ???? ?
???? ?? ?????? ??? ?? ??? ? ?? 
? ? ?? ???, ?? ??? ? ? ???? ???? ???? ??? ??, 
?
???? ?? ??? ?
? ? ??? ? ?? ?? ???? ?? 
?? ? ?? ? ??? ? ? ?? ??? ?
?? ???? ?? ?? 
Chapter 7.indd   76 11-06-2025   16:51:36
Page 3


???? ????
7
??? ????! ???? ??? ???? ?
????? ?? ?? ?? ?
??? ??, ?? ???? ?? ? ? ????, ?? ?
??? 
???, ?
??? ???? ????? ??? ?
????, ?? ? ? ?????? ?? ?????, ???? ????? ????? ? ? ????? ? ?? 
??? ???? 
 ??? ???? ????? ??? ???? ? ? ??? ?
? ?? ? ???? ??? ?? ????? ???? ? ? ???? ????? 
???? ???? ??? ???? ???? ?? ??? ??, ???? ?
???? ?? ??? ???? ??? ?? ????? 
?? ?????? ??? ?? ?? ?? ????? ???? ??? 
 ??????? ??? ?? ??
?? ??? ??? ???? ?? ?? ?? ?? ?? ??? ?
? ? ?? ??????? ????? ??? 
?? ? ?? ??? ???? ???? ?? ?? ???-?
?? ??? ???? ??, ?? ?? ???? ?? ?? ? ? ??
? ? ?? ?? ??? 
Chapter 7.indd   75 11-06-2025   16:51:35
76 ????   ??? 5
??? ?? ??? ?? ? ?? ???? ?? ?? ????? ?
??? ???? ????? ??? ????? ?? ?? ???? ?? ?????? 
?? ? ?? ?? ? ?? ?????? ????-???? ??? ????, ?? ?? ?? ? ?? ?? ?? ???? ????? ???? 
?? ???? ????? 
 ?
???? -?
??? ?? ????? ?? ???? ??? ?? ?? ??? ?????? ?? ?
???? -?
??? ????? 
????? ? ?? ?? ?? ???-??? ?? ???? ?? ?? ??? ? ??? ???? ????? ??
??? ? ??? ??    
?????, ? ?? ??? ??, ? ???? ??, ??? ?? ???? ???? ?? ?? ???? ??? ??, ?
???? ??? 
?? ?? ?? ???? ?? ? ?? ?? ??? ?
??? ?? ???? ??????? ????? ??? ???? ? ??? 
?? ?? ?? ??? ? ????? ????? ???? ???? ?? ?? ?
??? ??? ????? ? ? ???? ??? ?????? ?? ??? 
??? ?? ???? ??? ????? ?? ??? ?? ?? ?? ??? ????? ??
? ??? ? ?? ???? ???? ? ?? ???-???
 
????? ?????? ? ? ?? ????? ?? ??? ?? ???? ??? ???? 
?? ?? ???? ?
???? ?? ?????? ??? ?? ??? ? ?? 
? ? ?? ???, ?? ??? ? ? ???? ???? ???? ??? ??, 
?
???? ?? ??? ?
? ? ??? ? ?? ?? ???? ?? 
?? ? ?? ? ??? ? ? ?? ??? ?
?? ???? ?? ?? 
Chapter 7.indd   76 11-06-2025   16:51:36
77 ???? ????
???? ????! ??? ????? ???? ??? ?
???? ?? ??? ?? ?? ??? ? ?? ?? ?? ????? ?? 
???? ??? ?? ??? ?? ???? ?? ?????? ?? ??? ????? ???, ?? ?? ????-???? ?? ?? ??, 
?
??? ?
???? ?? ?? ????? ?? ?? ?? ???? ??? ?? ?????? ?? ?? ???? ????, ???? ?? 
????? ?? ????? ????? ?? ?
???? -?
??? ?????? ?? ?? ?? ?, ?? ???, ?? ?? ?? ??? ??? 
? ? ????, ?? ? ??? ?-????? , ?? ??? ? ? ??? , ????-???? ?? ? ? ??
? ? ??? ? ??, 
??? ??? ?? ?
?????? ?? ? ???
 ?????? ? ? ??? ?? ? ???, ?????? ??? ? ?? ???? ?? ?? ??? ?? ???? ??? ? ???? ?? ? ???? ? 
????? ?? ?
?? ??, ? ???? ??? ?
???? ?? ???-??, ?? ????? ?
? ???? ?? ?? ?? ?????? ?? 
?? ??? ?? ?????? ?? ??
?? ??? ??? 
– ??????
?? 
(???? ???? ?? ????? ??? ?????)
1. ???? ?? ??????? ?? ????? ???? ??? ???-??? ?? ??? ???? ? ??? ??????? ???? ??????
2. ???? ???? ? ? ???? ?? ???-??? ?? ????? ???? ?? ?? ????? ?? ????? ???? 
???? ???? ?????  
3. ????? ??? ??? ? ???, ??? ? ??? ?? ? ??-??? ?? ??? ? ???? 
4. ???? ? ? ???? ?? ?? ? ? ??? ??? ? ??? ? ??? ????-???? ? ??-??? ??? ?? ???? ?????? 
?????? ? ? ???
???? ??? ?? ????? ??? ? ? ????? ???? ????-?
??????? ? ?? ????? —
1. ???? ? ? ????? ??? ???? ?? ??
? ????? ??? 
2. ???? ?? ???? ??????? ? ? ??? ? ?? ???? ? ?? ????? ? ??
3. ???? ? ? ??
????, ?
???? -?
??? ?? ??????? ? ???? ??? ? ?? ?
??? ? ??
4. ?? ??? ??? ???? ?? ???? ???? ? ? ???- ??? ??
????? ?? ??? ???? ???
??? ?? Chapter 7.indd   77 11-06-2025   16:51:37
Page 4


???? ????
7
??? ????! ???? ??? ???? ?
????? ?? ?? ?? ?
??? ??, ?? ???? ?? ? ? ????, ?? ?
??? 
???, ?
??? ???? ????? ??? ?
????, ?? ? ? ?????? ?? ?????, ???? ????? ????? ? ? ????? ? ?? 
??? ???? 
 ??? ???? ????? ??? ???? ? ? ??? ?
? ?? ? ???? ??? ?? ????? ???? ? ? ???? ????? 
???? ???? ??? ???? ???? ?? ??? ??, ???? ?
???? ?? ??? ???? ??? ?? ????? 
?? ?????? ??? ?? ?? ?? ????? ???? ??? 
 ??????? ??? ?? ??
?? ??? ??? ???? ?? ?? ?? ?? ?? ??? ?
? ? ?? ??????? ????? ??? 
?? ? ?? ??? ???? ???? ?? ?? ???-?
?? ??? ???? ??, ?? ?? ???? ?? ?? ? ? ??
? ? ?? ?? ??? 
Chapter 7.indd   75 11-06-2025   16:51:35
76 ????   ??? 5
??? ?? ??? ?? ? ?? ???? ?? ?? ????? ?
??? ???? ????? ??? ????? ?? ?? ???? ?? ?????? 
?? ? ?? ?? ? ?? ?????? ????-???? ??? ????, ?? ?? ?? ? ?? ?? ?? ???? ????? ???? 
?? ???? ????? 
 ?
???? -?
??? ?? ????? ?? ???? ??? ?? ?? ??? ?????? ?? ?
???? -?
??? ????? 
????? ? ?? ?? ?? ???-??? ?? ???? ?? ?? ??? ? ??? ???? ????? ??
??? ? ??? ??    
?????, ? ?? ??? ??, ? ???? ??, ??? ?? ???? ???? ?? ?? ???? ??? ??, ?
???? ??? 
?? ?? ?? ???? ?? ? ?? ?? ??? ?
??? ?? ???? ??????? ????? ??? ???? ? ??? 
?? ?? ?? ??? ? ????? ????? ???? ???? ?? ?? ?
??? ??? ????? ? ? ???? ??? ?????? ?? ??? 
??? ?? ???? ??? ????? ?? ??? ?? ?? ?? ??? ????? ??
? ??? ? ?? ???? ???? ? ?? ???-???
 
????? ?????? ? ? ?? ????? ?? ??? ?? ???? ??? ???? 
?? ?? ???? ?
???? ?? ?????? ??? ?? ??? ? ?? 
? ? ?? ???, ?? ??? ? ? ???? ???? ???? ??? ??, 
?
???? ?? ??? ?
? ? ??? ? ?? ?? ???? ?? 
?? ? ?? ? ??? ? ? ?? ??? ?
?? ???? ?? ?? 
Chapter 7.indd   76 11-06-2025   16:51:36
77 ???? ????
???? ????! ??? ????? ???? ??? ?
???? ?? ??? ?? ?? ??? ? ?? ?? ?? ????? ?? 
???? ??? ?? ??? ?? ???? ?? ?????? ?? ??? ????? ???, ?? ?? ????-???? ?? ?? ??, 
?
??? ?
???? ?? ?? ????? ?? ?? ?? ???? ??? ?? ?????? ?? ?? ???? ????, ???? ?? 
????? ?? ????? ????? ?? ?
???? -?
??? ?????? ?? ?? ?? ?, ?? ???, ?? ?? ?? ??? ??? 
? ? ????, ?? ? ??? ?-????? , ?? ??? ? ? ??? , ????-???? ?? ? ? ??
? ? ??? ? ??, 
??? ??? ?? ?
?????? ?? ? ???
 ?????? ? ? ??? ?? ? ???, ?????? ??? ? ?? ???? ?? ?? ??? ?? ???? ??? ? ???? ?? ? ???? ? 
????? ?? ?
?? ??, ? ???? ??? ?
???? ?? ???-??, ?? ????? ?
? ???? ?? ?? ?? ?????? ?? 
?? ??? ?? ?????? ?? ??
?? ??? ??? 
– ??????
?? 
(???? ???? ?? ????? ??? ?????)
1. ???? ?? ??????? ?? ????? ???? ??? ???-??? ?? ??? ???? ? ??? ??????? ???? ??????
2. ???? ???? ? ? ???? ?? ???-??? ?? ????? ???? ?? ?? ????? ?? ????? ???? 
???? ???? ?????  
3. ????? ??? ??? ? ???, ??? ? ??? ?? ? ??-??? ?? ??? ? ???? 
4. ???? ? ? ???? ?? ?? ? ? ??? ??? ? ??? ? ??? ????-???? ? ??-??? ??? ?? ???? ?????? 
?????? ? ? ???
???? ??? ?? ????? ??? ? ? ????? ???? ????-?
??????? ? ?? ????? —
1. ???? ? ? ????? ??? ???? ?? ??
? ????? ??? 
2. ???? ?? ???? ??????? ? ? ??? ? ?? ???? ? ?? ????? ? ??
3. ???? ? ? ??
????, ?
???? -?
??? ?? ??????? ? ???? ??? ? ?? ?
??? ? ??
4. ?? ??? ??? ???? ?? ???? ???? ? ? ???- ??? ??
????? ?? ??? ???? ???
??? ?? Chapter 7.indd   77 11-06-2025   16:51:37
78 ????   ??? 5
1. ???? ? ? ???? ? ? ???-??? ?? ??? ???? ?? ??? ???? 
2. ???? ???? ???? ??? ????? ? ? ??? ?? ?
? ?
???? ??? ???? ??? ?? ???-??? ??
 
???- ?? ???? ? ? ?
? ??? ???? ???? ???? ?? ?? ????? ??? ? ??? ???? ??? ?? ???? 
??
?? ? ? ??? ?? ??? ? ????? 
3. ???? ?? ? ? ?? ?? ? ??? ? ? ? ??? ??? ??? ??? ???? ‘????’ ?? ?? ? ? ?? ??? ????? ?? 
???? ???? ?? ???? ?? ?? ???-? ?? ?? ?? ??? ?? ?
??
? ?? ???- ?? ??? ? ?? ??? ????? 
??? ???? ????
4. ???? ???? ??? ???? ??? ?? ?? ? ?? ?? ?? -???? ?? ???? ???? ??? ?? ???-?? ??? 
?? ?? ?? ?? ? ?? ??? ? ????
??? ?? ??
???
???? ??? ?? ?? ?? ?? ?? ??? ? ???
??? ?? ?? ??? ?? ????? ????? —
????? ?? ???
?? ??
??? ? ?? ?? ? ?? ??? ?? ?? ?
????? ??? 
??? ?
??? ? ?? ??? ????? ??? ? ??? 
??? ?? ???? ?? ?? ?? ? ???? ?? ?
???
????? ???? ? ? ??? ?
??? ? ?? ????
????? ???? ???? ???-??? ????
Chapter 7.indd   78 11-06-2025   16:51:38
Page 5


???? ????
7
??? ????! ???? ??? ???? ?
????? ?? ?? ?? ?
??? ??, ?? ???? ?? ? ? ????, ?? ?
??? 
???, ?
??? ???? ????? ??? ?
????, ?? ? ? ?????? ?? ?????, ???? ????? ????? ? ? ????? ? ?? 
??? ???? 
 ??? ???? ????? ??? ???? ? ? ??? ?
? ?? ? ???? ??? ?? ????? ???? ? ? ???? ????? 
???? ???? ??? ???? ???? ?? ??? ??, ???? ?
???? ?? ??? ???? ??? ?? ????? 
?? ?????? ??? ?? ?? ?? ????? ???? ??? 
 ??????? ??? ?? ??
?? ??? ??? ???? ?? ?? ?? ?? ?? ??? ?
? ? ?? ??????? ????? ??? 
?? ? ?? ??? ???? ???? ?? ?? ???-?
?? ??? ???? ??, ?? ?? ???? ?? ?? ? ? ??
? ? ?? ?? ??? 
Chapter 7.indd   75 11-06-2025   16:51:35
76 ????   ??? 5
??? ?? ??? ?? ? ?? ???? ?? ?? ????? ?
??? ???? ????? ??? ????? ?? ?? ???? ?? ?????? 
?? ? ?? ?? ? ?? ?????? ????-???? ??? ????, ?? ?? ?? ? ?? ?? ?? ???? ????? ???? 
?? ???? ????? 
 ?
???? -?
??? ?? ????? ?? ???? ??? ?? ?? ??? ?????? ?? ?
???? -?
??? ????? 
????? ? ?? ?? ?? ???-??? ?? ???? ?? ?? ??? ? ??? ???? ????? ??
??? ? ??? ??    
?????, ? ?? ??? ??, ? ???? ??, ??? ?? ???? ???? ?? ?? ???? ??? ??, ?
???? ??? 
?? ?? ?? ???? ?? ? ?? ?? ??? ?
??? ?? ???? ??????? ????? ??? ???? ? ??? 
?? ?? ?? ??? ? ????? ????? ???? ???? ?? ?? ?
??? ??? ????? ? ? ???? ??? ?????? ?? ??? 
??? ?? ???? ??? ????? ?? ??? ?? ?? ?? ??? ????? ??
? ??? ? ?? ???? ???? ? ?? ???-???
 
????? ?????? ? ? ?? ????? ?? ??? ?? ???? ??? ???? 
?? ?? ???? ?
???? ?? ?????? ??? ?? ??? ? ?? 
? ? ?? ???, ?? ??? ? ? ???? ???? ???? ??? ??, 
?
???? ?? ??? ?
? ? ??? ? ?? ?? ???? ?? 
?? ? ?? ? ??? ? ? ?? ??? ?
?? ???? ?? ?? 
Chapter 7.indd   76 11-06-2025   16:51:36
77 ???? ????
???? ????! ??? ????? ???? ??? ?
???? ?? ??? ?? ?? ??? ? ?? ?? ?? ????? ?? 
???? ??? ?? ??? ?? ???? ?? ?????? ?? ??? ????? ???, ?? ?? ????-???? ?? ?? ??, 
?
??? ?
???? ?? ?? ????? ?? ?? ?? ???? ??? ?? ?????? ?? ?? ???? ????, ???? ?? 
????? ?? ????? ????? ?? ?
???? -?
??? ?????? ?? ?? ?? ?, ?? ???, ?? ?? ?? ??? ??? 
? ? ????, ?? ? ??? ?-????? , ?? ??? ? ? ??? , ????-???? ?? ? ? ??
? ? ??? ? ??, 
??? ??? ?? ?
?????? ?? ? ???
 ?????? ? ? ??? ?? ? ???, ?????? ??? ? ?? ???? ?? ?? ??? ?? ???? ??? ? ???? ?? ? ???? ? 
????? ?? ?
?? ??, ? ???? ??? ?
???? ?? ???-??, ?? ????? ?
? ???? ?? ?? ?? ?????? ?? 
?? ??? ?? ?????? ?? ??
?? ??? ??? 
– ??????
?? 
(???? ???? ?? ????? ??? ?????)
1. ???? ?? ??????? ?? ????? ???? ??? ???-??? ?? ??? ???? ? ??? ??????? ???? ??????
2. ???? ???? ? ? ???? ?? ???-??? ?? ????? ???? ?? ?? ????? ?? ????? ???? 
???? ???? ?????  
3. ????? ??? ??? ? ???, ??? ? ??? ?? ? ??-??? ?? ??? ? ???? 
4. ???? ? ? ???? ?? ?? ? ? ??? ??? ? ??? ? ??? ????-???? ? ??-??? ??? ?? ???? ?????? 
?????? ? ? ???
???? ??? ?? ????? ??? ? ? ????? ???? ????-?
??????? ? ?? ????? —
1. ???? ? ? ????? ??? ???? ?? ??
? ????? ??? 
2. ???? ?? ???? ??????? ? ? ??? ? ?? ???? ? ?? ????? ? ??
3. ???? ? ? ??
????, ?
???? -?
??? ?? ??????? ? ???? ??? ? ?? ?
??? ? ??
4. ?? ??? ??? ???? ?? ???? ???? ? ? ???- ??? ??
????? ?? ??? ???? ???
??? ?? Chapter 7.indd   77 11-06-2025   16:51:37
78 ????   ??? 5
1. ???? ? ? ???? ? ? ???-??? ?? ??? ???? ?? ??? ???? 
2. ???? ???? ???? ??? ????? ? ? ??? ?? ?
? ?
???? ??? ???? ??? ?? ???-??? ??
 
???- ?? ???? ? ? ?
? ??? ???? ???? ???? ?? ?? ????? ??? ? ??? ???? ??? ?? ???? 
??
?? ? ? ??? ?? ??? ? ????? 
3. ???? ?? ? ? ?? ?? ? ??? ? ? ? ??? ??? ??? ??? ???? ‘????’ ?? ?? ? ? ?? ??? ????? ?? 
???? ???? ?? ???? ?? ?? ???-? ?? ?? ?? ??? ?? ?
??
? ?? ???- ?? ??? ? ?? ??? ????? 
??? ???? ????
4. ???? ???? ??? ???? ??? ?? ?? ? ?? ?? ?? -???? ?? ???? ???? ??? ?? ???-?? ??? 
?? ?? ?? ?? ? ?? ??? ? ????
??? ?? ??
???
???? ??? ?? ?? ?? ?? ?? ??? ? ???
??? ?? ?? ??? ?? ????? ????? —
????? ?? ???
?? ??
??? ? ?? ?? ? ?? ??? ?? ?? ?
????? ??? 
??? ?
??? ? ?? ??? ????? ??? ? ??? 
??? ?? ???? ?? ?? ?? ? ???? ?? ?
???
????? ???? ? ? ??? ?
??? ? ?? ????
????? ???? ???? ???-??? ????
Chapter 7.indd   78 11-06-2025   16:51:38
79 ???? ????
1. ???? ?????-????? ???? ???? ??? ?? ? ? ?? ????? ?? ?? ? ??? ‘?????’ ? ? ???? 
??? ???? ?? ?? ? ?????? ???? —
???-???
?
?????? ??????? ? ???-?? ???
???-????? ?? ??? ?? ?? ?????-????? ? ?? ???? ??? ?? ????? ??? ???? ??? ???, ????? ?, 
???, ?? ??? ? ? ?
??? ? ?? ????, ?
??? ? ?? ????, ???, ??? ?? ?
???
???, ?
??? ? ?? ??? ? ???? 
???, ? ?????? ??? ?????-??? ??? ??? ??? ?? ?? ?????? ???? ??? ? ? ???? ?? ???? ??? ???? ???, 
????-?- ???? ??? ??? ????? ???? ?? ?? ??? ?? ??? ????, ?
? ??
? ??, ??? ?? , ?????, ?? ?? ?????? 
?? ?? ?? ??? ???? ?? ??? ?? ????
? ?? ? ????? ??? ????? ?? ?? ?? ? ???? ?? ?? ? ??? ?? ?? ?? 
??? ? ?? ?? ?? ???? ?? ?? ??? ?? ???? ? ? ??? ???? ? ?? ??? ?? ? ??? ???? ???? ?? ?? ? ?? ? ? ??? 
????? ???? ????
??? ????? ? ??? ? ?? ???-?????
??? ? ? ?????? ?????? ??? ???-????? ??? ?? ?
?? ?? ????? ???? ??? ???-????? ??? ???, 
???, ?
??? ???, ?????-????, ? ???-???
??, ???? , ????, ???, ?
?????? ??? 
????? ??? ??? ??? ? ? ????? ???? ???? ???? ???? ?? ??? ?? ? ?? ??? ??? ??? ????? ??? 
?? ??? ?
?? ???? ???? ??? ?
???? ? ? ??? ????? ?? ?? ??? ?? ???? ???? ??? ????? ?? ???? ? ? 
??? ? ??? ?? ???
?? ?? ?? ???? ???? ? ?? ???? ???-????? ?? ? ?? ? ? ?? ???? ? ??
2. ?? ??? ?? ???? -???? ???? ?-???? ? ???? ?? ?
??? ????? —
..........................
..........................
..........................
..........................
..........................
..........................
..........................
..........................
..........................
Chapter 7.indd   79 11-06-2025   16:51:38
Read More
5 videos|157 docs|12 tests

FAQs on NCERT Textbook: मेरा बचपन - Hindi Class 5 वीणा - New NCERT

1. 'मेरा बचपन' लेख में लेखक का नाम क्या है और वह किस विषय पर लिखते हैं?
Ans. 'मेरा बचपन' लेख में लेखक का नाम 'सुभाष चंद्र बोस' है। वह अपने बचपन के अनुभवों, यादों और उन समयों के बारे में लिखते हैं जब वह छोटे थे। लेख में उनके जीवन के विभिन्न पहलुओं को दर्शाया गया है, जैसे कि उनकी शिक्षा, खेल और परिवार का महत्व।
2. इस लेख में लेखक के बचपन के अनुभवों का क्या महत्व है?
Ans. इस लेख में लेखक के बचपन के अनुभवों का महत्व यह है कि वे पाठकों को यह समझाते हैं कि बचपन का समय जीवन का सबसे महत्वपूर्ण और खुशहाल चरण होता है। लेखक अपने अनुभवों को साझा करके यह दिखाते हैं कि कैसे बचपन के अनुभव व्यक्ति के भविष्य को आकार देते हैं और जीवन में सुख-दुख का सामना करने की क्षमता विकसित करते हैं।
3. 'मेरा बचपन' लेख में किस तरह के खेलों और गतिविधियों का उल्लेख किया गया है?
Ans. 'मेरा बचपन' लेख में विभिन्न खेलों और गतिविधियों का उल्लेख किया गया है, जैसे कि क्रिकेट, कबड्डी, और अन्य पारंपरिक खेल। लेखक इन खेलों के माध्यम से अपने दोस्तों के साथ बिताए गए समय और उन खेलों के प्रति अपने उत्साह का वर्णन करते हैं, जो बचपन की यादों को ताजा करते हैं।
4. लेखक ने अपने परिवार के बारे में क्या बताया है?
Ans. लेखक ने अपने परिवार के बारे में बताया है कि उनका परिवार उनके लिए बहुत महत्वपूर्ण था। उन्होंने अपने माता-पिता और भाई-बहनों के साथ बिताए गए समय के बारे में बात की है, जिसमें परिवार का समर्थन, प्यार और सिखाने की प्रक्रिया शामिल है। उनके परिवार के सदस्यों ने उन्हें नैतिक मूल्य और शिक्षा दी, जो उनके विकास में सहायक रही।
5. 'मेरा बचपन' लेख का संदेश क्या है?
Ans. 'मेरा बचपन' लेख का संदेश यह है कि बचपन की यादें और अनुभव जीवन का अभिन्न हिस्सा होते हैं। यह हमें यह सिखाते हैं कि बचपन में जो कुछ भी सीखा और अनुभव किया जाता है, वह आगे चलकर हमारे व्यक्तित्व को और मजबूत बनाता है। लेख हमारे बचपन की मासूमियत और खुशी को याद करने के लिए प्रेरित करता है।
Related Searches

mock tests for examination

,

study material

,

Summary

,

shortcuts and tricks

,

Exam

,

MCQs

,

Extra Questions

,

Semester Notes

,

ppt

,

NCERT Textbook: मेरा बचपन | Hindi Class 5 वीणा - New NCERT

,

Sample Paper

,

NCERT Textbook: मेरा बचपन | Hindi Class 5 वीणा - New NCERT

,

pdf

,

NCERT Textbook: मेरा बचपन | Hindi Class 5 वीणा - New NCERT

,

practice quizzes

,

Important questions

,

Viva Questions

,

Free

,

video lectures

,

Objective type Questions

,

Previous Year Questions with Solutions

,

past year papers

;