Class 8 Exam  >  Class 8 Notes  >  संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)  >  अभ्यास - उपसर्गाः प्रत्ययाः च, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् ,कक्षा - 8

अभ्यास - उपसर्गाः प्रत्ययाः च, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् ,कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) PDF Download

1.    उचितेन पदेन वाक्यानि पूरयत–(उचित पद द्वारा वाक्य की पूर्ति कीजिए–)
लेखितुम्, द्रष्टुम्, खादितुम्, रक्षितुम्, क्रीडितुम्।

1.    स: भोजनं ............... न इच्छति।     
2.    छात्रा: ............... क्रीडाक्षेत्रम् गच्छन्ति।
3.    वयम् विवेकानन्द स्मारकं ............... अगच्छाम।  
4.    सैनिका: देशं ............... सज्जा:।
5.    सा पत्रं ............... कलमम् आनयति।

उत्तरम् -
1.  खादितुम्,   
2.  क्रीडितुम्,    
3.  द्रष्टुम्,    
4.  रक्षितुम्,    
5.  लेखितुम्।

2. 
उदाहरणम् अनुसृत्य रिक्तस्थानानि पूरयत–(उदाहरण के अनुसार रिक्त स्थान को भरिए–) 

उदाहरणम्—रावणं हत्वा (हन् + क्त्वा) राम: अयोध्यां प्रत्यागच्छत्। (हत्वा, हनित्वा, हन्त्वा)

1.    राहुल: दुग्धम् ............... (पा + क्त्वा) विद्यालयं गच्छति। (पात्वा, पीत्वा, पिबित्वा)
2.    विद्यालयं ............... (गम् + क्त्वा) अहं गुरुन् नमामि। (गमित्वा, गन्त्वा, गत्वा)
3.    पुष्पाणि ............... (दृश् + क्त्वा) क: प्रसन्न: न भवति? (द्रष्ट्वा, दृष्ट्वा, द£शत्वा)
4.    देशंं ............... (रक्ष् + क्त्वा) वीरा: सैनिका: गर्वम् अनुभवन्ति। (रक्षत्वा, रक्षितवा)
5.    तत्र ............... (स्था + क्त्वा) त्वं किं करोषि? (स्थात्वा, स्थित्वा, स्थीत्वा)

उत्तरम् -
1.  पीत्वा,    
2.  गत्वा,    
3.  दृष्ट्वा,    
4.  रक्षित्वा,    
5.  स्थित्वा।

3.    मञ्जूषाया: सहायतया रिक्तस्थानानि पूरयत–(मञ्जूषा की सहायता से रिक्त स्थान पूरा कीजिए–)

प्रणम्य, उपविश्य, आगम्य, उत्थाय, आनीय, निहत्य।

उदाहरणम्—छात्रा: उत्थाय अध्यापिकां नमन्ति।
1. क्रीडाक्षेत्रात् ........................... स: हस्तपादं प्रक्षालयति।
2.  गुरुम् ................................ शिष्य: अवदत्।
3.  रावणं ................................... राम: सीताम् अयोध्याम् आनयत्।
4.  सा पुस्तकम् ...................................... काष्ठफलके अस्थापयत्।
5.  खग: वृक्षे ....................................... कूजति।

उत्तरम् -
1.  आगम्य,    
2.  प्रणम्य,    
3.  निहत्य,    
4.  आनीय,    
5.  उपविश्य

4.  प्रकृति-प्रत्ययौ संयोजयत विभाजयत वा–(प्रकृति-प्रत्यय जोडि़ए अथवा पृथक् कीजिए–) 
1.    पीत्वा = .............. + ..............       
2.    हन् + तुमुन् = ..............
3.    दत्वा = .............. + ..............       
4.    स्थित्वा = .............. + ..............
5.    प्रच्छ् + क्त्वा = ..............               
6.    निहत्य = .............. + ..............
7.    प्रष्टुम् = .............. + ..............     
8.    उत् + स्था + ल्यप् = ..............
9.    प्रविश्य = .............. + .............. + ..............    
10.    उप + गम् + ल्यप् = ..................

उत्तरम् -
1.    पा+क्त्वा,        2.    हन्तुम्,         3.    दा+क्त्वा,    
4.    स्था+क्त्वा,      5.    पृष्ट्वा,        6.    नि+हन्+ल्यप्,    
7.    प्रच्छ्+तुमुन्,    8.    उत्थाय,       9.    प्र+विश्+ल्यप्, 
10.    उपगम्य। 

5.    अधोदत्तायाः सूच्याः उपसर्गान् प्रत्ययान् च विचित्य लिखित - (निम्नलिखित सूची में से उपसर्ग और प्रत्यय छाँटकर लिखिए - )
क्त्वा, उप, परा, ल्यप्, तुमुन्, निः, निर्गम्य, दुर्गम, दुः, दुःखम्, दत्त्वा, दा, प्र, ति, गच्छन्ति, न्ति।

उत्तरम् -
उपसर्गाः - उप, परा, निः, प्र, दुः
प्रत्ययाः - क्त्वा, ल्यप्, तुमुन्, ति, न्ति

The document अभ्यास - उपसर्गाः प्रत्ययाः च, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् ,कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) is a part of the Class 8 Course संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8).
All you need of Class 8 at this link: Class 8
14 videos|94 docs|27 tests

FAQs on अभ्यास - उपसर्गाः प्रत्ययाः च, अनुप्रयुक्त-व्याकरणम् ,कक्षा - 8 - संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

1. उपसर्ग क्या होते हैं?
उत्तर: उपसर्ग वह शब्द होता है जो किसी शब्द के पहले लगकर उसे नया अर्थ और नया शब्द बनाता है। यह शब्दों को विशेषता या परिवर्तन के साथ जोड़कर उसका अर्थ बदलता है।
2. प्रत्यय क्या होते हैं?
उत्तर: प्रत्यय वह शब्दांश होता है जो किसी शब्द के बाद लगकर उसे नया शब्द बनाता है। यह शब्दों को संख्या, लिंग, वचन, कारक, पुरुष, वृत्ति, अवस्था आदि में बदलता है।
3. अनुप्रयुक्त व्याकरण क्या होता है?
उत्तर: अनुप्रयुक्त व्याकरण वह व्याकरण है जिसका उपयोग किसी विषय को समझाने या व्याख्या करने के लिए किया जाता है। यह व्याकरण के नियमों और सिद्धान्तों का प्रयोग विषय को स्पष्ट करने में मदद करता है।
4. कक्षा 8 के छात्रों के लिए उपसर्ग और प्रत्यय क्यों महत्वपूर्ण हैं?
उत्तर: कक्षा 8 के छात्रों के लिए उपसर्ग और प्रत्यय बहुत महत्वपूर्ण हैं क्योंकि इनका सही उपयोग व्याकरण के नियमों को समझने और अच्छी तरह से लागू करने में मदद करता है। इनके संयोजन से छात्र समझ सकते हैं कि वाक्य का अर्थ और मूल्यांकन कैसे बदलता है।
5. उपसर्ग और प्रत्ययों के उपयोग के उदाहरण क्या हैं?
उत्तर: उपसर्ग के उदाहरण में "अद्यापि", "अनुच्छेद" और "अभिप्रेत" शामिल हो सकते हैं। प्रत्यय के उदाहरण में "कर्तृ", "करण", "वाच्य" और "द्वंद्व" शामिल हो सकते हैं। इनका उपयोग वाक्यों को विशेषता और परिवर्तन के साथ बनाने के लिए किया जाता है।
Related Searches

past year papers

,

Exam

,

MCQs

,

अभ्यास - उपसर्गाः प्रत्ययाः च

,

Free

,

Previous Year Questions with Solutions

,

कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

,

Important questions

,

shortcuts and tricks

,

Sample Paper

,

pdf

,

ppt

,

study material

,

अनुप्रयुक्त-व्याकरणम्

,

Semester Notes

,

कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

,

Summary

,

कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

,

अभ्यास - उपसर्गाः प्रत्ययाः च

,

अनुप्रयुक्त-व्याकरणम्

,

अनुप्रयुक्त-व्याकरणम्

,

Viva Questions

,

अभ्यास - उपसर्गाः प्रत्ययाः च

,

practice quizzes

,

video lectures

,

Extra Questions

,

mock tests for examination

,

Objective type Questions

;