Open App

Class 8 Exam > Class 8 Notes > संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) > अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8

अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) PDF Download

अभ्यासः
प्रश्न: 1. एकपदेन उत्तरं लिखत-(एक पद में उत्तर लिखिए-)
(क) व्याधस्य नाम किम् आसीत्?
(ख) चञ्चलः व्याघ्रं कुत्र दृष्टवान्?
(ग) कस्मै किमपि अकार्यं न भवति?
(घ) बदरी-गुल्मानां पृष्ठे का निलीना आसीत्?
(ङ) सर्वः किं समीहते? ।
(च) नि:सहायो व्याघ्रः किमयाचत?
उत्तरम्:
(क) चंचलः,
(ख) वने (जाले),
(ग) क्षुधार्ताय,
(घ) लोमशिका,
(ङ) स्वार्थम्,
(च) प्राणाभिक्षाम्।

प्रश्नः 2. पूर्ण वाक्येन उत्तरत-(पूर्ण वाक्य में उत्तर दीजिए-)
(क) चञ्चलेन वने किं कृतम्?
(ख) व्याघ्रस्य पिपासा कथं शान्ता अभवत्?
(ग) जलं पीत्वा व्याघ्रः किम् अवदत्?
(घ) चञ्चलः ‘मातृस्वसः!’ इति को सम्बोधितवान्?
(ङ) जाले पुनः बद्धं व्याघ्रं दृष्ट्वा व्याधः किम् अकरोत्?
उत्तरम्:
(क) चंचलेन वने जालं विस्तारितम्।।
(ख) व्याघ्रस्य पिपासा जलं पीत्वा शान्ता अभवत्।
(ग) जलं पीत्वा व्याघ्रः अवदत्-‘साम्प्रतम् अहम् बुभुक्षितः अस्मि, इदानीम् अहं त्वां खादिष्यामि।’
(घ) चंचलः ‘मातृस्वसः!’ इति लोमशिकाम् सम्बोधितवान्।
(ङ) जाले पुनः बद्धं व्याघ्रं दृष्ट्वा व्याधः प्रसन्नः भूत्वा गृहं प्रत्यावर्तत।

प्रश्नः 3. अधोलिखितानि वाक्यानि कः/का कं/कां प्रति कथयति-(निम्नलिखित वाक्यों को किसने, किसको कहे/किसके लिए कहे-)

उत्तरम्:

प्रश्नः 4. रेखांकित पदमाधृत्य प्रश्ननिर्माणम्-(रेखांकित पदों के आधार पर प्रश्न का निर्माण कीजिए-)
(क) व्याधः व्याघ्र जालात् बहिः निरसारयत्।
(ख) चञ्चल: वृक्षम् उपगम्य अपृच्छत्।
(ग) व्याघ्रः लोमशिकायै निखिल कथां न्यवेदयत्।
(घ) मानवाः वृक्षाणां छायायां विरमन्ति।।
(ङ) व्याघ्रः नद्याः जलेन व्याधस्य पिपासामशमयत्।
उत्तरम्:
(क) कस्मात्,
(ख) कम्,
(ग) कस्यै,
(घ) केषाम्,
(ङ) कस्याः।

प्रश्नः 5. मजूषातः पदानि चित्वा कथां पूरयत-(मञ्जूषा से पदों का चयन करके कथा को पूरा कीजिए-)

एकस्मिन् वने एकः ……………………. व्याघ्रः आसीत्। सः एकदा व्याधेन विस्तारिते जाले बद्धः अभवत्। सः बहुप्रयास:: ……………………. किन्तु जालात् मुक्तः नाभवत्। ……………………. तत्र एकः मूषकः समागच्छत्। बद्धं व्याघ्र ……………………. सः तम् अवदत्-अहो! भवान् जाले बद्धः। अहं त्वां ……………………. इच्छामि। तच्छुत्वा व्याघ्रः ……………………. अवदत्-अरे! त्वं ……………………. जीवः मम सहाय्यं करिष्यसि। यदि त्वं मां मोचयिष्यसि ……………………. अहं त्वां न हनिष्यामि। मूषकः ……………………. लघुदन्तैः तज्जालस्य ……………………. कृत्वा तं व्याघ्र बहिः कृतवान्।।
उत्तरम्: वृद्धः, कृतवान्, अकस्मात्, दृष्ट्वा, मोचयितुम्, साट्टहासम्, क्षुद्रः, तर्हि, स्वकीयैः, कर्तनम्।

प्रश्नः 6. यथानिर्देशमुत्तरत-(निर्देशानुसार उत्तर दीजिए-)
(क) सः लोमशिकायै सर्वां कथां न्यवेदयत् – अस्मिन् वाक्ये विशेषणपदं किम्।
(ख) अहं त्वत्कृते धर्मम् आचरितवान् – अत्र अहम् इति सर्वनामपदं कस्मै प्रयुक्तम्।
(ग) “सर्वः स्वार्थं समीहते’, अस्मिन् वाक्ये कर्तृपदं किम्।।
(घ) सा सहसा चञ्चलमुपसृत्य कथयति – वाक्यात् एकम् अव्ययपदं चित्वा लिखत।
(ङ) “का वार्ता? माम् अपि विज्ञापय’ – अस्मिन् वाक्ये क्रियापदं किम्? क्रियापदस्य पदपरिचयमपि लिखतः।
उत्तरम्:
(क) अस्मिन् वाक्ये ‘सर्वाम्’ विशेषणपदम् अस्ति।
(ख) अत्र ‘अहम्’ इति सर्वनामपदं ‘चंचलाय’ प्रयुक्तम्।
(ग) अस्मिन् वाक्ये ‘सर्व:’ पदं कर्तृपदम् अस्ति।
(घ) इति वाक्ये ‘सहसा’ पदम् अव्ययपदम् अस्ति।
(ङ) अस्मिन् वाक्ये विज्ञापन’ पदं क्रियापदम् अस्ति। अस्य पदस्य परिचय वर्तते
उपसर्गः – वि, धातुः – ज्ञा, प्रत्ययः – णिच्, लकारः – लोट् लकारः,
पुरुषः – मध्यम पुरुषः, वचनम् – एकवचनम्

प्रश्नः 7. (अ) उदाहरणानुसारं रिक्तस्थानानि पूरयत- (उदाहरण के अनुसार रिक्त स्थानों की पूर्ति कीजिए-)

उत्तरम्:
अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

प्रश्नः 7. (आ) धातुं प्रत्ययं च लिखत-(धातु और प्रत्यय लिखिए-)

उत्तरम्: दृश् + तुमुन्, कृ + अनीयर्, पा + तुमुन्, खाद् + तुमुन्, कृ + क्त्वा।

The document अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) is a part of the Class 8 Course संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8).

All you need of Class 8 at this link: Class 8

	संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) 14 videos\|94 docs\|27 tests

संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

14 videos|94 docs|27 tests

Join Course for Free

FAQs on अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 - संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

1. कण्टकेनैव कण्टकम् अर्थात् कण्टक किसे कहते हैं?

उत्तर: कण्टक को हम उन वस्त्रों या वस्तुओं के लिए कहते हैं जो तेज धागों या तीखी ऊँगलियों के कारण चुभते हैं और चोट पहुंचाते हैं।

2. रुचिरा क्या है और इसका क्या महत्व है?

उत्तर: रुचिरा संस्कृत भाषा का एक शब्द है जिसका अर्थ होता है "स्वादिष्ट"। यह शब्द विभिन्न रसों के उदाहरणों के लिए उपयोग होता है, जैसे कि मीठा रस, तीखा रस, और तिक्ता रस। रुचिरा भोजन में स्वाद का आदान-प्रदान करती है और भोजन का आनंद बढ़ाती है।

3. संस्कृत भाषा की विशेषताएं क्या हैं?

उत्तर: संस्कृत भाषा का विशेषता संक्षेप में इन बिंदुओं पर आधारित होती है: यह विश्व की सबसे प्राचीन और संस्कृतिक भाषा है, इसे देवभाषा के रूप में मान्यता है, इसमें आप्रदान-प्राप्ति का आदान-प्रदान करने के लिए सटीक व्याकरण नियम होते हैं, और आदिम पाणिनिय सिद्धांतों के अनुसार प्रकाशित होती है।

4. कक्षा 8 के छात्रों के लिए संस्कृत पाठ्यक्रम में क्या सम्मिलित है?

उत्तर: कक्षा 8 के संस्कृत पाठ्यक्रम में छात्रों को संस्कृत भाषा की मौलिक व्याकरण, शब्दावली, पठन पाठन, लेखन, और संवाद कौशल का विकास कराया जाता है। इसके अलावा, इस पाठ्यक्रम में छात्रों को पुराणों, महाकाव्यों, और विभिन्न लेखकों की कथाएँ और काव्यांशों का अध्ययन कराया जाता है।

5. कण्टकेनैव कण्टकम् लेख में आप कौन सा संक्षेप नीति का उदाहरण देख सकते हैं?

उत्तर: कण्टकेनैव कण्टकम् लेख में आप असत्यापन्नं सत्यम् संक्षेप नीति का उदाहरण देख सकते हैं। यह नीति यह सिद्ध करने के लिए है कि कण्टक किसी कण्टक से ही निकाला जा सकता है, जैसे कि उदाहरण के तौर पर शरीर में दवा के रूप में कण्टक का इस्तेमाल करना।

About this Document

4.84/5 Rating

Oct 09, 2025 Last updated

Related Exams

Class 8

Document Description: अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 for Class 8 2025 is part of संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) preparation. The notes and questions for अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 have been prepared according to the Class 8 exam syllabus. Information about अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 covers topics like and अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 Example, for Class 8 2025 Exam. Find important definitions, questions, notes, meanings, examples, exercises and tests below for अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8.

Introduction of अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 in English is available as part of our संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) for Class 8 & अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 in Hindi for संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) course. Download more important topics related with notes, lectures and mock test series for Class 8 Exam by signing up for free. Class 8: अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

Description

Full syllabus notes, lecture & questions for अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) - Class 8 | Plus excerises question with solution to help you revise complete syllabus for संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) | Best notes, free PDF download

Information about अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8

In this doc you can find the meaning of अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 defined & explained in the simplest way possible. Besides explaining types of अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 theory, EduRev gives you an ample number of questions to practice अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 tests, examples and also practice Class 8 tests

	संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8) 14 videos\|94 docs\|27 tests

संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

14 videos|94 docs|27 tests

Join Course for Free

Download as PDF

Explore Courses for Class 8 exam

Exam

रुचिरा

संस्कृत

कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

रुचिरा

study material

past year papers

Objective type Questions

video lectures

संस्कृत

अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्

ppt

MCQs

संस्कृत

mock tests for examination

Semester Notes

कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

Previous Year Questions with Solutions

Sample Paper

shortcuts and tricks

practice quizzes

Free

रुचिरा

अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्

Summary

Viva Questions

Extra Questions

Important questions

कक्षा - 8 | संस्कृत कक्षा 8 (Sanskrit Class 8)

pdf

;

Additional Information about अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 for Class 8 Preparation

अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 Free PDF Download

The अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 is an invaluable resource that delves deep into the core of the Class 8 exam. These study notes are curated by experts and cover all the essential topics and concepts, making your preparation more efficient and effective. With the help of these notes, you can grasp complex subjects quickly, revise important points easily, and reinforce your understanding of key concepts. The study notes are presented in a concise and easy-to-understand manner, allowing you to optimize your learning process. Whether you're looking for best-recommended books, sample papers, study material, or toppers' notes, this PDF has got you covered. Download the अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 now and kickstart your journey towards success in the Class 8 exam.

Importance of अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8

The importance of अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 cannot be overstated, especially for Class 8 aspirants. This document holds the key to success in the Class 8 exam. It offers a detailed understanding of the concept, providing invaluable insights into the topic. By knowing the concepts well in advance, students can plan their preparation effectively. Utilize this indispensable guide for a well-rounded preparation and achieve your desired results.

अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 Notes

अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 Notes offer in-depth insights into the specific topic to help you master it with ease. This comprehensive document covers all aspects related to अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8. It includes detailed information about the exam syllabus, recommended books, and study materials for a well-rounded preparation. Practice papers and question papers enable you to assess your progress effectively. Additionally, the paper analysis provides valuable tips for tackling the exam strategically. Access to Toppers' notes gives you an edge in understanding complex concepts. Whether you're a beginner or aiming for advanced proficiency, अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 Notes on EduRev are your ultimate resource for success.

अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 Class 8 Questions

The "अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 Class 8 Questions" guide is a valuable resource for all aspiring students preparing for the Class 8 exam. It focuses on providing a wide range of practice questions to help students gauge their understanding of the exam topics. These questions cover the entire syllabus, ensuring comprehensive preparation. The guide includes previous years' question papers for students to familiarize themselves with the exam's format and difficulty level. Additionally, it offers subject-specific question banks, allowing students to focus on weak areas and improve their performance.

Study अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 on the App

Students of Class 8 can study अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 alongwith tests & analysis from the EduRev app, which will help them while preparing for their exam. Apart from the अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8, students can also utilize the EduRev App for other study materials such as previous year question papers, syllabus, important questions, etc. The EduRev App will make your learning easier as you can access it from anywhere you want. The content of अभ्यासः - कण्टकेनैव कण्टकम्, रुचिरा, संस्कृत, कक्षा - 8 is prepared as per the latest Class 8 syllabus.

Education Revolution

Signup on EduRev and stay on top of your study goals

Signup with Google

10M+ students crushing their study goals daily