NCERT Solutions for Class 7 Sanskrit Chapter 6 क्रीडाम वयं श्‍लोकान्त्याक्षरीम्

पृष्ठम् 66: प्रश्नानि

1. अधः प्रदत्तानां प्रश्नानाम् एकपदेन उत्तरं लिखन्तु।
(क) विद्याहीनाः कीदृशाः किंशुकाः इव न शोभन्ते? _________________________
उत्तरम्: निर्गन्धाः

(ख) धीमतां कालः कथं गच्छति? _________________________
उत्तरम्: काव्यशास्त्रविनोदेन

(ग) केषां कालः निद्रया कलहेन वा गच्छति? _________________________
उत्तरम्: मूर्खाणाम्

(घ) खलस्य विद्या किमर्थम्? _________________________
उत्तरम्: विवादाय

(ङ) सज्जनस्य विद्या किमर्थम्? _________________________
उत्तरम्: ज्ञानाय

(च) चन्द्रः केषां भूषणम् अस्ति? _________________________
उत्तरम्: ताराणाम्

(छ) सर्वधनप्रधानं किम्? _________________________
उत्तरम्: विद्याधनम्

पृष्ठम् 67: प्रश्नानि

(ख) मूर्खाणां कालः कथं गच्छति?
उत्तरम्: मूर्खानाम् कालः व्यसनेन, निद्रया कलहेन वा गच्छति।

(ग) दुर्जन: विद्यायाः धनस्य शक्तेः च उपयोगं कथं करोति?
उत्तरम्: दुर्जन: विद्याया: उपयोगं विवादाय शक्तेः च परिपीडनाय करोति।

(घ) कीदृशाः मनुष्याः भुवि भारभूताः भवन्ति?
उत्तरम्: येषां न विद्या न तपो न दानं न ज्ञानं न शीलं न गुणो न धर्मः ते मनुष्याः भुवि भारभूताः भवन्ति।

(ङ) शनै: शनैः कानि साधनीयानि?
उत्तरम्: पन्थाः, कन्था, पर्वतलङ्घनम्, विद्या, वित्तं एतानि शनैः शनैः साधनीयानि।

3. उचितान् वाक्यांशान् परस्परं संयोजयन्तु-

उत्तरम्:

4. उदाहरणानुसारम् अधः आश्रित्य प्रश्ननिर्माणं कुर्वन्तु।
(क) राजा पृथिव्याः भूषणं भवति। – राजा कस्या भूषणं भवति?
(ख) साधोः विद्या ज्ञानाय भवति। – ________________ विद्या ज्ञानाय भवति?
(ग) विद्या गुरूणां गुरुः। – विद्या ________________ गुरु:?
(घ) ते मर्त्यलोके भुवि भारभूताः भवन्ति। – ते मर्त्यलोके भुवि ________________ भवन्ति?
(ङ) विद्याहीनाः न शोभन्ते। – ________________ न शोभन्ते?
(च) सर्वस्य लोचनं शास्त्रम्। – सर्वस्य लोचनं ________________?
(छ) विद्या राजसु पूज्यते। – ________________ राजसु पूज्यते?
(ज) काव्यशास्त्रविनोदेन कालो गच्छति धीमताम्। – ________________ धीमतां कालो गच्छति?
उत्तरम्:
(क) राजा कस्या भूषणं भवति?
(ख) कस्य विद्या ज्ञानाय भवति?
(ग) विद्या केषाम् गुरु:?
(घ) ते मर्त्यलोके भुवि कीदृशाः भवन्ति?
(ङ) के न शोभन्ते?
(च) सर्वस्य लोचनं किम्?
(छ) का राजसु पूज्यते?
(ज) केन धीमतां कालो गच्छति?

पृष्ठम् 68: प्रश्नानि

5. मञ्जूषातः समुचितानि पदानि स्वीकृत्य रिक्तस्थानानि पूरयन्तु।

उत्तरम्:
शक्ति: – रक्षणाय शक्ति: – परिपीडनाय
विद्या – ज्ञानाय विद्या – विवादाय
धनम् – दानाय धनम् – मदाय

6. उदाहरणानुसारम् अधोलिखितानां पदानां विभक्तिं वचनं च लिखन्तु।

उत्तरम्:
(क) द्वितीया विभक्तिः – एकवचनम्
(ख) षष्ठी विभक्तिः – एकवचनम्
(ग) तृतीया विभक्तिः – एकवचनम्
(घ) षष्ठी विभक्तिः – बहुवचनम्
(ङ) सप्तमी विभक्तिः – एकवचनम्
(च) चतुर्थी विभक्ति: – एकवचनम्
(छ) सप्तमी विभक्तिः – बहुवचनम्