Open App

Class 9 Exam > Class 9 Notes > संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) > Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय

Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) PDF Download

Q: 4. धातु-रूपाणां उदाहरणानि किम् ?

Ans. धातु-रूपाणां उदाहरणानि 'गच्छ' (गच्छति, गच्छामि, गच्छन्ति) 'पठ' (पठति, पठामि, पठन्ति) इत्यादीनि सन्ति। एतेषां उदाहरणैः छात्राः धातु-रूपाणां प्रयोगं च स्पष्टं कर्तुं शक्नुवन्ति।

Table of contents
अधोलिखितेषु प्रश्नेषु उचित विकल्पस्य चयनं कुरुत।
कोष्ठकात् उचितं पदं चित्वा रिक्तस्थाने लिखत।
अधोलिखितानि प्रश्नानि उत्तराणि एकपदेन लिखत।
अधोलिखितानि प्रश्नानि उत्तराणि ३–४ पङ्क्तिषु पूर्णवाक्यरूपेण लिखत।

अधोलिखितेषु प्रश्नेषु उचित विकल्पस्य चयनं कुरुत।

1. कः लकारः वर्तमानकाले क्रियायाः सूचकः अस्ति ?
(i) लङ्
(ii) लट्
(iii) लिट्
(iv) लृट्
उत्तरम्: (ii) लट्

2. ‘गच्छति’ इत्यस्य धातु: कः ?
(i) गम्
(ii) पठ्
(iii) कृ
(iv) स्था
उत्तरम्: (i) गम्

3. कः लकारः भूतकाले कर्मकृत्यं दर्शयति ?
(i) लृट्
(ii) लङ्
(iii) लोट्
(iv) लुट्
उत्तरम्: (ii) लङ्

4. प्रथमपुरुषः कस्य अन्तर्गतः भवति ?
(i) अस्मद्
(ii) युष्मद्
(iii) शेषः कर्ता
(iv) केवलः एकः
उत्तरम्: (iii) शेषः कर्ता

5. परस्मैपदी धातु: कः ?
(i) पठ्
(ii) लभ्
(iii) सेव्
(iv) वृत्
उत्तरम्: (i) पठ्

कोष्ठकात् उचितं पदं चित्वा रिक्तस्थाने लिखत।

1. बालकः प्रतिदिन __________ पठति। (पठ् / गम्)
उत्तरम्: पठति

2. कर्ता क्रियायाः फलम् __________ लभते। (स्वयं / अन्यः)
उत्तरम्: अन्यः

3. भविष्यम् क्रियायाः लकारः __________ अस्ति। (लृट् / लिट्)
उत्तरम्: लृट्

4. प्रथमपुरुषे __________ कर्ता: नास्ति। (अस्मद् / शेषः)
उत्तरम्: अस्मद्

5. आत्मनेपदी धातु: फलम् __________ गच्छति। (कर्तृ / कर्म)
उत्तरम्: कर्तृ

अधोलिखितानि प्रश्नानि उत्तराणि एकपदेन लिखत।

1. ‘भवति’ इत्यस्य धातु: ?
उत्तरम्: भू

2. लोट् लकारस्य अर्थः ?
उत्तरम्: आज्ञा / आज्ञापूर्वक आदेश

3. द्विवचनस्य उदाहरणं ?
उत्तरम्: रामौ पठतः

4. ‘पिबति’ इत्यस्य धातु: ?
उत्तरम्: पिब्

5. उभयपदी धातु: उदाहरणम् ?
उत्तरम्: सेव्

अधोलिखितानि प्रश्नानि उत्तराणि ३–४ पङ्क्तिषु पूर्णवाक्यरूपेण लिखत।

1. लट् लकारस्य प्रयोगं कथं भवति ?
उत्तरम्: लट् लकारः वर्तमानकाले घटित क्रियायाः सूचकः अस्ति।
यदा कर्ता क्रियाप्रवृत्तौ वर्तमानकाले कार्यं करोति, तदा लट् लकारः प्रयुज्यते।
उदाहरणार्थ, ‘बालकः पठति’ इत्यत्र ‘पठति’ लट् लकारस्य रूपम् अस्ति।
एषः वर्तमानकाले घटित क्रियायाः स्पष्टं बोधयति।

2. लङ् लकारस्य विशेषता किम् ?
उत्तरम्: लङ् लकारः भूतकाले घटित क्रियायाः सूचकः भवति।
एषः कर्मकृत्यं दर्शयति, यथा ‘गच्छत्’ अथवा ‘पठत्’ इत्यादयः।
लङ् लकारे क्रियाप्रवृत्तिः भूतकाले संपन्ना इति बोध्यते।
अतः लङ् लकारः भूतकालस्य विशेषम् सूचकम् अस्ति।

3. परस्मैपदी तथा आत्मनेपदी धातवः कथं भेदयन्ति ?
उत्तरम्: परस्मैपदी धातवः क्रियायाः फलम् अन्यायार्थं प्रददाति।
आत्मनेपदी धातवः क्रियायाः फलम् स्वयं वा आत्मनः लाभार्थं दर्शयन्ति।
उदाहरणार्थ, ‘पठति’ परस्मैपदी, ‘स्मरति’ आत्मनेपदी।
एतादृशे भेदे धातवः कर्तृसंबन्धं स्पष्टं कुर्वन्ति।

4. धातु शब्दस्य मूलार्थं किम् ?
उत्तरम्: धातुः शब्दः मूलाधारं सूचयति, यतः सर्वा: क्रियाः उत्पद्यन्ते।
धातु बिना क्रिया निर्माणं न स्यात्।
उदाहरणार्थ, ‘गम्’ धातु: ‘गच्छति’, ‘गत’ इत्यादीनि रूपानि जनयति।
धातु शब्दः क्रियाप्रवृत्तेः मूलबिन्दु अस्ति।

5. त्रयः पुरूषाः का: सन्ति, तेषां भेदः कथम् ?
उत्तरम्: त्रयः पुरूषाः – प्रथमपुरुषः, मध्यमपुरुषः, अंतिमपुरुषः।
प्रथमपुरुषः – कर्ता स्वयं अस्ति।
मध्यमपुरुषः – त्वं वा युष्मद् कर्ता।
अंतिमपुरुषः – अन्यः वा शेषः कर्ता।
एतानि भेदाः क्रियायाः कर्तृसंबन्धं स्पष्टं कुर्वन्ति।

The document Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) is a part of the Class 9 Course संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9).

All you need of Class 9 at this link: Class 9

	संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) 38 videos\|146 docs\|22 tests

संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

38 videos|146 docs|22 tests

Join Course for Free

FAQs on Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय - संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

1. धातुरूपः किं अस्ति ?

Ans. धातुरूपः एकः व्याकरणिक विषयः अस्ति, यः संस्कृतभाषायां धातूनां विभिन्नरूपाणां परिवर्तनं दर्शयति। एषः विषयः विशेषतः कर्तृ, कर्म, उपदेष्टा च इत्यादि विभक्तिषु धातूनां रूपाणां अध्ययनं करोति।

2. धातुरूपस्य अध्ययनस्य महत्त्वं किम् ?

Ans. धातुरूपस्य अध्ययनं संस्कृतभाषायां सम्यक् वाचनं, लेखनं च करणाय आवश्यकं अस्ति। यः छात्राणां व्याकरणिक ज्ञानं वर्धयति, तस्य उपयोगः साहित्ये, संवादे च प्रकटः अस्ति।

3. धातुरूपाणां वर्गीकरणं किमर्थं क्रियते ?

Ans. धातुरूपाणां वर्गीकरणं तेषां धातूनां स्वरूपं, कालं च ज्ञातुं सहायकं अस्ति। एषः वर्गीकरणं छात्राणां धात्वर्थं च सुगमं करोति, यतः एषः विभिन्न कालेषु धातूनां उपयोगं प्रदर्शयति।

4. धातु-रूपाणां उदाहरणानि किम् ?

Ans. धातु-रूपाणां उदाहरणानि "गच्छ" (गच्छति, गच्छामि, गच्छन्ति) "पठ" (पठति, पठामि, पठन्ति) इत्यादीनि सन्ति। एतेषां उदाहरणैः छात्राः धातु-रूपाणां प्रयोगं च स्पष्टं कर्तुं शक्नुवन्ति।

5. धातुरूपस्य अभ्यासाय कः सर्वोत्तमः उपायः ?

Ans. धातुरूपस्य अभ्यासाय सर्वोत्तमः उपायः प्रतिदिनं अभ्याससूत्राणि लेखनं, उदाहरणानि च अध्ययनं अस्ति। पाठ्यपुस्तकैः सह सहायकः अभ्यासः, प्रश्नपत्राणां समाधानं च छात्राणां ज्ञानं वर्धयति।

About this Document

Oct 24, 2025 Last updated

Related Exams

Class 10

Document Description: Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय for Class 9 2025 is part of संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) preparation. The notes and questions for Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय have been prepared according to the Class 9 exam syllabus. Information about Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय covers topics like अधोलिखितेषु प्रश्नेषु उचित विकल्पस्य चयनं कुरुत। , कोष्ठकात् उचितं पदं चित्वा रिक्तस्थाने लिखत। , अधोलिखितानि प्रश्नानि उत्तराणि एकपदेन लिखत।, अधोलिखितानि प्रश्नानि उत्तराणि ३–४ पङ्क्तिषु पूर्णवाक्यरूपेण लिखत। and Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय Example, for Class 9 2025 Exam. Find important definitions, questions, notes, meanings, examples, exercises and tests below for Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय.

Introduction of Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय in English is available as part of our संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) for Class 9 & Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय in Hindi for संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) course. Download more important topics related with notes, lectures and mock test series for Class 9 Exam by signing up for free. Class 9: Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

Description

Full syllabus notes, lecture & questions for Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) - Class 9 | Plus excerises question with solution to help you revise complete syllabus for संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) | Best notes, free PDF download

Information about Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय

In this doc you can find the meaning of Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय defined & explained in the simplest way possible. Besides explaining types of Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय theory, EduRev gives you an ample number of questions to practice Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय tests, examples and also practice Class 9 tests

	संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9) 38 videos\|146 docs\|22 tests

संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

38 videos|146 docs|22 tests

Join Course for Free

Download as PDF

Explore Courses for Class 9 exam

Free

practice quizzes

Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

Important questions

Sample Paper

Extra Questions

mock tests for examination

video lectures

Viva Questions

study material

past year papers

Exam

pdf

Previous Year Questions with Solutions

ppt

Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

shortcuts and tricks

Semester Notes

Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय | संस्कृत कक्षा 9 (Sanskrit Class 9)

MCQs

Summary

Objective type Questions

;

Additional Information about Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय for Class 9 Preparation

Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय Free PDF Download

The Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय is an invaluable resource that delves deep into the core of the Class 9 exam. These study notes are curated by experts and cover all the essential topics and concepts, making your preparation more efficient and effective. With the help of these notes, you can grasp complex subjects quickly, revise important points easily, and reinforce your understanding of key concepts. The study notes are presented in a concise and easy-to-understand manner, allowing you to optimize your learning process. Whether you're looking for best-recommended books, sample papers, study material, or toppers' notes, this PDF has got you covered. Download the Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय now and kickstart your journey towards success in the Class 9 exam.

Importance of Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय

The importance of Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय cannot be overstated, especially for Class 9 aspirants. This document holds the key to success in the Class 9 exam. It offers a detailed understanding of the concept, providing invaluable insights into the topic. By knowing the concepts well in advance, students can plan their preparation effectively. Utilize this indispensable guide for a well-rounded preparation and achieve your desired results.

Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय Notes

Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय Notes offer in-depth insights into the specific topic to help you master it with ease. This comprehensive document covers all aspects related to Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय. It includes detailed information about the exam syllabus, recommended books, and study materials for a well-rounded preparation. Practice papers and question papers enable you to assess your progress effectively. Additionally, the paper analysis provides valuable tips for tackling the exam strategically. Access to Toppers' notes gives you an edge in understanding complex concepts. Whether you're a beginner or aiming for advanced proficiency, Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय Notes on EduRev are your ultimate resource for success.

Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय Class 9 Questions

The "Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय Class 9 Questions" guide is a valuable resource for all aspiring students preparing for the Class 9 exam. It focuses on providing a wide range of practice questions to help students gauge their understanding of the exam topics. These questions cover the entire syllabus, ensuring comprehensive preparation. The guide includes previous years' question papers for students to familiarize themselves with the exam's format and difficulty level. Additionally, it offers subject-specific question banks, allowing students to focus on weak areas and improve their performance.

Study Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय on the App

Students of Class 9 can study Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय alongwith tests & analysis from the EduRev app, which will help them while preparing for their exam. Apart from the Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय, students can also utilize the EduRev App for other study materials such as previous year question papers, syllabus, important questions, etc. The EduRev App will make your learning easier as you can access it from anywhere you want. The content of Worksheet Solutions: धातुरूप सामान्‍य परिचय is prepared as per the latest Class 9 syllabus.

Education Revolution