दुर्वहमत्र जीवितं जातं प्रकृतिरेव शरणम्।
शुचि-पर्यावरणम्॥
महानगरमध्ये चलदनिशं कालायसचक्रम्।
मनः शोषयत् तनुः पेषयद् भ्रमति सदा वक्रम्॥
दुर्दान्तैर्दशनैरमुना स्यान्नैव जनग्रसनम्।
‘दशनैः’ इति पदस्य विशेषणपदं किम्?
कज्जलमलिनं धूमं मुञ्चति शतशकटीयानम्।
वाष्पयानमाला संधावति वितरन्ती ध्वानम्॥
यानानां पङ्क्तयो ह्यनन्ताः कठिनं संसरणम्॥
‘शतशकटीयानम्-धूमं मुञ्चति।’ रिक्तपूर्तिः क्रियताम्
1 Crore+ students have signed up on EduRev. Have you? Download the App |
अधोलिखितकथनानाम् भावं विकल्पेभ्यः चित्वा लिखत
“एकान्ते कान्तारे क्षणमपि मे स्यात् सञ्चरणम्।’
भावार्थ:-कविः प्रदूषितमहानगरात् (i) ______ गत्वा प्राकृतिक वातावरणे (ii) ______ शान्ते एकान्ते (iii) ______“चलितुम् (iv) ______।
रिक्त स्थान (ii) के लिए उचित शब्द ढूंढे|
रेखांकितपदानाम् प्रसङ्गानुसारम् शुद्धम् अर्थ चित्वा लिखत
तनुः पेषयद् सदा वक्रम् भ्रमति।
प्रस्तरतले लतातरुगुल्मा नो भवन्तु पिष्टाः।
पाषाणी सभ्यता निसर्गे स्यान्न समाविष्टा॥
मानवाय जीवनं कामये नो जीवन्मरणम्।
‘जीवनं’ इति पदस्य विपरीतार्थकम् पदं किम्?
अधोलिखितश्लोकानाम् अन्वयानाम् समुचितपदानि चित्वा पूरयत
कज्जलमलिनं धूमं मुञ्चति शतशकटीयानम्।
वाष्पयानमाला संधावति वितरन्ती ध्वानम्।।
यानानां पङ्क्तयो ह्यनन्ताः कठिनं संसरणम्।
अन्वयः- शतशकटीयानम् (i) ______ धूमं मुञ्चति। ध्वानं (ii) ______ वाष्पयानमाला संधावति। हि यानानां (iii) ______पङ्क्त यः (iv) ______ संसरणम्
रिक्त स्थान (iv) के लिए उचित शब्द ढूंढे|
अधोलिखितश्लोकानाम् अन्वयानाम् समुचितपदानि चित्वा पूरयत
कञ्चित् कालं नय मामस्मान्नगराद् बहुदूरम्।
प्रपश्यामि ग्रामान्ते निर्झर-नदी-पयःपूरम्।।
एकान्ते कान्तारे क्षणमपि मे स्यात् सञ्चरणम्।।
अन्वयः- अस्मात् (i) ______ बहुदूरम् (ii) ______ कालं (iii) ______ नय। ग्रामान्ते निर्झर-(iv) ______ पय:पूरम् (v) ______ ”। एकान्ते (vi) ______ क्षणम् (vii) ______ में सञ्चरणम् (viii) ______
रिक्त स्थान (ii) के लिए उचित शब्द ढूंढे|
कज्जलमलिनं धूमं मुञ्चति शतशकटीयानम्।
वाष्पयानमाला संधावति वितरन्ती ध्वानम्॥
यानानां पङ्क्तयो ह्यनन्ताः कठिनं संसरणम्॥
‘ग्रहणाति’ इति पदस्य विपरीतार्थकम् पदं किम्?
कञ्चित् कालं नय मामस्मान्नगराद् बहुदूरम्।
प्रपश्यामि ग्रामान्ते निर्झर-नदी-पयःपूरम्॥
एकान्ते कान्तारे क्षणमपि मे स्यात् सञ्चरणम्।
कविः एकान्ते कान्तारे सञ्चरणम् कर्तुम्। रिक्तपूर्तिः कुरुत
रेखांकितपदानाम् प्रसङ्गानुसारम् शुद्धम् अर्थ चित्वा लिखत
तनुः पेषयद् सदा वक्रम् भ्रमति।
कञ्चित् कालं नय मामस्मान्नगराद् बहुदूरम्।
प्रपश्यामि ग्रामान्ते निर्झर-नदी-पयःपूरम्॥
एकान्ते कान्तारे क्षणमपि मे स्यात् सञ्चरणम्।
‘जलं’ इत्यर्थे किम् पदं प्रयुक्तम्?
अधोलिखितकथनानाम् भावं विकल्पेभ्यः चित्वा लिखत
‘यानानां पङ्क्तयो ह्यनन्ताः कठिनं संसरणम्।’
भावार्थ:- आधुनिक युगे (i) ………… .मार्गेषु विविधयानानां (ii) ………… धूम मुञ्चन्ति (iii) ……………… च धावन्ति अतएव तत्र चलनं गगनं च (iv) …………. वर्तते।
रिक्त स्थान (i) के लिए उचित शब्द ढूंढे|
रेखांकितपदानाम् प्रसङ्गानुसारम् शुद्धम् अर्थ चित्वा लिखत
महानगरमध्ये अनिशं कालायसचक्रम् चलति।
अधोलिखितश्लोकानाम् अन्वयानाम् समुचितपदानि चित्वा पूरयत
दुर्वहमत्र जीवितं जातं प्रकृतिरेव शरणम्। शुचि-पर्यावरणम्।।
महानगरमध्ये चलदनिशं कालायसचक्रम्।
मनः शोषयत् तनुः पेषयद् भ्रमति सदा वक्रम्।।
दुर्दान्तैर्दशनैरमुना स्यान्नैव जनग्रसनम्।
अन्वयः- अत्र जीवितं (i) ______ जातम् प्रकृतिः (ii) ______ शरणम्। शुचि-पर्यावरणं (भवेत्)। महानगरमध्ये (iii) ______ चलत् कालायसचक्रम् मनः (iv) ______ तनुः (v) ______ सदा वक्रम् (vi) ______ । अमुना दुर्दान्तैः (vii) ______ जनग्रसनम् न एव। (viii) ______।
रिक्त स्थान (v) के लिए उचित शब्द ढूंढे|
कञ्चित् कालं नय मामस्मान्नगराद् बहुदूरम्।
प्रपश्यामि ग्रामान्ते निर्झर-नदी-पयःपूरम्॥
एकान्ते कान्तारे क्षणमपि मे स्यात् सञ्चरणम्।
‘कान्तारे’ इति पदस्य विशेषणपदं किम्?
अधोलिखितश्लोकानाम् अन्वयानाम् समुचितपदानि चित्वा पूरयत
दुर्वहमत्र जीवितं जातं प्रकृतिरेव शरणम्। शुचि-पर्यावरणम्।।
महानगरमध्ये चलदनिशं कालायसचक्रम्।
मनः शोषयत् तनुः पेषयद् भ्रमति सदा वक्रम्।।
दुर्दान्तैर्दशनैरमुना स्यान्नैव जनग्रसनम्।
अन्वयः- अत्र जीवितं (i) …………. जातम् प्रकृतिः (ii) ………….. शरणम्। शुचि-पर्यावरणं (भवेत्)। महानगरमध्ये (iii) ……………. चलत् कालायसचक्रम् मनः (iv) …………….. तनुः (v) ……………. सदा वक्रम् (vi) …………..। अमुना दुर्दान्तैः (vii) …………… जनग्रसनम् न एव। (viii) …….।
रिक्त स्थान (ii) के लिए उचित शब्द ढूंढे|
अधोलिखितकथनानाम् भावं विकल्पेभ्यः चित्वा लिखत
यानानां पङ्क्तयो ह्यनन्ताः कठिनं संसरणम्।’
भावार्थ:- आधुनिक युगे (i) ______ मार्गेषु विविधयानानां (ii) ______ धूम मुञ्चन्ति (iii) ______ च धावन्ति अतएव तत्र चलनं गगनं च (iv) ______ वर्तते।
रिक्त स्थान (iii) के लिए उचित शब्द ढूंढे|
कज्जलमलिनं धूमं मुञ्चति शतशकटीयानम्।
वाष्पयानमाला संधावति वितरन्ती ध्वानम्॥
यानानां पङ्क्तयो ह्यनन्ताः कठिनं संसरणम्॥
‘कज्जलमलिनं’ इति पदस्य विशेष्यपदं किम्?
अधोलिखितकथनानाम् भावं विकल्पेभ्यः चित्वा लिखत
“एकान्ते कान्तारे क्षणमपि मे स्यात् सञ्चरणम्।’
भावार्थ:-कविः प्रदूषितमहानगरात् (i) ______ गत्वा प्राकृतिक वातावरणे (ii) ______ शान्ते एकान्ते (iii) ______“चलितुम् (iv) ______।
रिक्त स्थान (iii) के लिए उचित शब्द ढूंढे|
रेखांकितपदानाम् प्रसङ्गानुसारम् शुद्धम् अर्थ चित्वा लिखत
दुर्दान्तैः दशनैः जनग्रसनम् न स्यात्।