Class 7 Exam  >  Class 7 Notes  >  Hindi (Malhar) Class 7 - New NCERT  >  NCERT Textbook: मीराँ के पद

Class 7 Hindi Chapter 10 NCERT Book - मीराँ के पद

Download, print and study this document offline
Please wait while the PDF view is loading
 Page 1


10
(1)
??? ???? ???? ??? ?
????? ? 
????? ?
???? ?????? ?
????, ???? ??? ????? ? 
??? ?
??? ?? ?
???? ?????, ?? ???
??? ??? ? 
??? ? ??? ?
????? ????? ?????, ?
??
?? ???? ???? ? 
???? ? ? ????
? ?
??? ?
?????, ??? ? ??? ????? ?
(2)
???? ?????? ???? ??, ???? ?? ?? ???? ?? ? 
???? ??? ?????? ???? ????, ??? ?
??? ??? ??? ?? ?
??? ?
??? ???? ??? ?? ???, ????? ?? ? ? ?? ???? ?? ?
?????? ?????? ?
???? ???? ????, ???? ??? ?????? ?? ?
????  ? ? ????
? ?????????, ??
?? ?
??? ???? ?? ?
— ????
???? ? ? ?? ???? ? ? ??
Chapter 10.indd   128 Chapter 10.indd   128 04-04-2025   17:28:22 04-04-2025   17:28:22
Page 2


10
(1)
??? ???? ???? ??? ?
????? ? 
????? ?
???? ?????? ?
????, ???? ??? ????? ? 
??? ?
??? ?? ?
???? ?????, ?? ???
??? ??? ? 
??? ? ??? ?
????? ????? ?????, ?
??
?? ???? ???? ? 
???? ? ? ????
? ?
??? ?
?????, ??? ? ??? ????? ?
(2)
???? ?????? ???? ??, ???? ?? ?? ???? ?? ? 
???? ??? ?????? ???? ????, ??? ?
??? ??? ??? ?? ?
??? ?
??? ???? ??? ?? ???, ????? ?? ? ? ?? ???? ?? ?
?????? ?????? ?
???? ???? ????, ???? ??? ?????? ?? ?
????  ? ? ????
? ?????????, ??
?? ?
??? ???? ?? ?
— ????
???? ? ? ?? ???? ? ? ??
Chapter 10.indd   128 Chapter 10.indd   128 04-04-2025   17:28:22 04-04-2025   17:28:22
???? ? ? ??
129
??? ?? ???, ?? ?? ?? ????? ?? ??????? ?? ????? ????? ??? ?? ?? ?????????? ?? ????? ??? ???? ?????? ???????
  ???? ??? ?? 
(?) ???? ??? ?? ????? ??? ?? ???? ??? ???-?? ??? ??? ? ????? ???? ( ) ?????? ? ? ? ????? ??? ? ? ?? ?? ???? 
??? ?? ?? ???? ????
(1) “??? ???? ???? ??? ?
?????” ?? ??? ???? ????? ????? ?? ??? ????  
• ?
???? ?? 
• ?????? ?? 
• ???
??? ?? 
• ????? ? ??? ?? 
(2) “??? ???? ???? ??? ?
?????” ?? ?? ????? ???? ???? ???  
• ????? ?? ?????
• ???? ? ?? ?? ? ??????
• ????? ?? ??
???
• ????? ?? ?????? 
???????? ?? ????? 
???? ?? ???? ??? ??? ??, ??? ?? ?? ???? 500 ???? ???? ??? ??? ??? ??? ??
??? 
?? ???? ????????, ? ? ??? ??? ? ?? ?
?? ???? ?? ??? ??? ?? ???? ???? ?? ?? ???? ???? 
?? ?? ? ? ??? ?? ???? ?  ??? ??? ???? ???? ?? ???? ? ???? ???? ??? ?? ???????? ?
???? ?? ???? ? ??? 
?? ????? ?? ??????? ???? ?? ???????? ???? ????? ???????? ?
?????? ??? ??? ???? ?? ????
?? 
???? ?????
?? ?? ????? ??? ? ??? ??? ??? ??? ?? ?? ??????? ?? ????? ?? ????, ???? ?? 
?????-?????? ????  
  ???? ??? ?? 
???? ? ? ??
129
???? ? ? ??
129
Chapter 10.indd   129 Chapter 10.indd   129 04-04-2025   17:28:37 04-04-2025   17:28:37
Page 3


10
(1)
??? ???? ???? ??? ?
????? ? 
????? ?
???? ?????? ?
????, ???? ??? ????? ? 
??? ?
??? ?? ?
???? ?????, ?? ???
??? ??? ? 
??? ? ??? ?
????? ????? ?????, ?
??
?? ???? ???? ? 
???? ? ? ????
? ?
??? ?
?????, ??? ? ??? ????? ?
(2)
???? ?????? ???? ??, ???? ?? ?? ???? ?? ? 
???? ??? ?????? ???? ????, ??? ?
??? ??? ??? ?? ?
??? ?
??? ???? ??? ?? ???, ????? ?? ? ? ?? ???? ?? ?
?????? ?????? ?
???? ???? ????, ???? ??? ?????? ?? ?
????  ? ? ????
? ?????????, ??
?? ?
??? ???? ?? ?
— ????
???? ? ? ?? ???? ? ? ??
Chapter 10.indd   128 Chapter 10.indd   128 04-04-2025   17:28:22 04-04-2025   17:28:22
???? ? ? ??
129
??? ?? ???, ?? ?? ?? ????? ?? ??????? ?? ????? ????? ??? ?? ?? ?????????? ?? ????? ??? ???? ?????? ???????
  ???? ??? ?? 
(?) ???? ??? ?? ????? ??? ?? ???? ??? ???-?? ??? ??? ? ????? ???? ( ) ?????? ? ? ? ????? ??? ? ? ?? ?? ???? 
??? ?? ?? ???? ????
(1) “??? ???? ???? ??? ?
?????” ?? ??? ???? ????? ????? ?? ??? ????  
• ?
???? ?? 
• ?????? ?? 
• ???
??? ?? 
• ????? ? ??? ?? 
(2) “??? ???? ???? ??? ?
?????” ?? ?? ????? ???? ???? ???  
• ????? ?? ?????
• ???? ? ?? ?? ? ??????
• ????? ?? ??
???
• ????? ?? ?????? 
???????? ?? ????? 
???? ?? ???? ??? ??? ??, ??? ?? ?? ???? 500 ???? ???? ??? ??? ??? ??? ??
??? 
?? ???? ????????, ? ? ??? ??? ? ?? ?
?? ???? ?? ??? ??? ?? ???? ???? ?? ?? ???? ???? 
?? ?? ? ? ??? ?? ???? ?  ??? ??? ???? ???? ?? ???? ? ???? ???? ??? ?? ???????? ?
???? ?? ???? ? ??? 
?? ????? ?? ??????? ???? ?? ???????? ???? ????? ???????? ?
?????? ??? ??? ???? ?? ????
?? 
???? ?????
?? ?? ????? ??? ? ??? ??? ??? ??? ?? ?? ??????? ?? ????? ?? ????, ???? ?? 
?????-?????? ????  
  ???? ??? ?? 
???? ? ? ??
129
???? ? ? ??
129
Chapter 10.indd   129 Chapter 10.indd   129 04-04-2025   17:28:37 04-04-2025   17:28:37
??? ???
130
(3) “???? ?????? ???? ??” ?? ??? ???-?? ?? ? ?? ????? ???? ??? ???
• ??? 
• ????
• ????? 
• ??
?? 
(4) “???? ?????? ???? ??” ?? ?? ???? ??? ???? ??, ???? ????—
• ??????? ????
• ?
? ?? ???? 
• ???? ???? 
• ??
???? ???? 
 (?) ?? ???? ?? ?? ??? ? ???? ? ? ??????? ?? ???-??? ??? ? ??? ???? ???? ??????? ? ? ??? ????? 
????? ?? ???? ?? ??? ?? ????? ? ????
  ????? ???? ?????
??? ??? ?? ????? ? ? ? ???? ???? ??? ?? ???? ???? ?? ?? ??? ?? ?? ????? ????? ?? ?????? ??? ? ??? 
??? ?? ?
???? ?? ??????? ??? ? ??? ?? ???????, ?
?????? ?? ???? ???????? ?? ?????? ?? ???? ????  
??????? ?? ?????    
??? ??? ?? ????? ? ? ? ?
???? ? ??? ???? ?? ?? ???? ?????? ???? ???? ???? ???? ???? ??? ??? ???? ???? 
????? ???? ???? ??? ???? ????? ?? ??????
(?) “?????? ?????? ? ???? ???? ????, ???? ??? ?????? ???”  
(?) “???? ? ? ???? ? ?
??? ??????, ??? ? ??? ??????”
????  ????/?
????? 1. ?
?????
 2.  ???
??? ???
 3.  ????
 4.  ?????
1. ????? ?? ???? ???? ????, ????? ? ???
2. ?????? ?? ?????, ???? ? ? ??? ?? ?? ??????? ? ? ???? ?? ?????
3. ????
??? ???? ? ? ????? ?? ???? ???? ????
4. ?
?? ? ? ?????, ????? ? ???  
Chapter 10.indd   130 Chapter 10.indd   130 04-04-2025   17:28:43 04-04-2025   17:28:43
Page 4


10
(1)
??? ???? ???? ??? ?
????? ? 
????? ?
???? ?????? ?
????, ???? ??? ????? ? 
??? ?
??? ?? ?
???? ?????, ?? ???
??? ??? ? 
??? ? ??? ?
????? ????? ?????, ?
??
?? ???? ???? ? 
???? ? ? ????
? ?
??? ?
?????, ??? ? ??? ????? ?
(2)
???? ?????? ???? ??, ???? ?? ?? ???? ?? ? 
???? ??? ?????? ???? ????, ??? ?
??? ??? ??? ?? ?
??? ?
??? ???? ??? ?? ???, ????? ?? ? ? ?? ???? ?? ?
?????? ?????? ?
???? ???? ????, ???? ??? ?????? ?? ?
????  ? ? ????
? ?????????, ??
?? ?
??? ???? ?? ?
— ????
???? ? ? ?? ???? ? ? ??
Chapter 10.indd   128 Chapter 10.indd   128 04-04-2025   17:28:22 04-04-2025   17:28:22
???? ? ? ??
129
??? ?? ???, ?? ?? ?? ????? ?? ??????? ?? ????? ????? ??? ?? ?? ?????????? ?? ????? ??? ???? ?????? ???????
  ???? ??? ?? 
(?) ???? ??? ?? ????? ??? ?? ???? ??? ???-?? ??? ??? ? ????? ???? ( ) ?????? ? ? ? ????? ??? ? ? ?? ?? ???? 
??? ?? ?? ???? ????
(1) “??? ???? ???? ??? ?
?????” ?? ??? ???? ????? ????? ?? ??? ????  
• ?
???? ?? 
• ?????? ?? 
• ???
??? ?? 
• ????? ? ??? ?? 
(2) “??? ???? ???? ??? ?
?????” ?? ?? ????? ???? ???? ???  
• ????? ?? ?????
• ???? ? ?? ?? ? ??????
• ????? ?? ??
???
• ????? ?? ?????? 
???????? ?? ????? 
???? ?? ???? ??? ??? ??, ??? ?? ?? ???? 500 ???? ???? ??? ??? ??? ??? ??
??? 
?? ???? ????????, ? ? ??? ??? ? ?? ?
?? ???? ?? ??? ??? ?? ???? ???? ?? ?? ???? ???? 
?? ?? ? ? ??? ?? ???? ?  ??? ??? ???? ???? ?? ???? ? ???? ???? ??? ?? ???????? ?
???? ?? ???? ? ??? 
?? ????? ?? ??????? ???? ?? ???????? ???? ????? ???????? ?
?????? ??? ??? ???? ?? ????
?? 
???? ?????
?? ?? ????? ??? ? ??? ??? ??? ??? ?? ?? ??????? ?? ????? ?? ????, ???? ?? 
?????-?????? ????  
  ???? ??? ?? 
???? ? ? ??
129
???? ? ? ??
129
Chapter 10.indd   129 Chapter 10.indd   129 04-04-2025   17:28:37 04-04-2025   17:28:37
??? ???
130
(3) “???? ?????? ???? ??” ?? ??? ???-?? ?? ? ?? ????? ???? ??? ???
• ??? 
• ????
• ????? 
• ??
?? 
(4) “???? ?????? ???? ??” ?? ?? ???? ??? ???? ??, ???? ????—
• ??????? ????
• ?
? ?? ???? 
• ???? ???? 
• ??
???? ???? 
 (?) ?? ???? ?? ?? ??? ? ???? ? ? ??????? ?? ???-??? ??? ? ??? ???? ???? ??????? ? ? ??? ????? 
????? ?? ???? ?? ??? ?? ????? ? ????
  ????? ???? ?????
??? ??? ?? ????? ? ? ? ???? ???? ??? ?? ???? ???? ?? ?? ??? ?? ?? ????? ????? ?? ?????? ??? ? ??? 
??? ?? ?
???? ?? ??????? ??? ? ??? ?? ???????, ?
?????? ?? ???? ???????? ?? ?????? ?? ???? ????  
??????? ?? ?????    
??? ??? ?? ????? ? ? ? ?
???? ? ??? ???? ?? ?? ???? ?????? ???? ???? ???? ???? ???? ??? ??? ???? ???? 
????? ???? ???? ??? ???? ????? ?? ??????
(?) “?????? ?????? ? ???? ???? ????, ???? ??? ?????? ???”  
(?) “???? ? ? ???? ? ?
??? ??????, ??? ? ??? ??????”
????  ????/?
????? 1. ?
?????
 2.  ???
??? ???
 3.  ????
 4.  ?????
1. ????? ?? ???? ???? ????, ????? ? ???
2. ?????? ?? ?????, ???? ? ? ??? ?? ?? ??????? ? ? ???? ?? ?????
3. ????
??? ???? ? ? ????? ?? ???? ???? ????
4. ?
?? ? ? ?????, ????? ? ???  
Chapter 10.indd   130 Chapter 10.indd   130 04-04-2025   17:28:43 04-04-2025   17:28:43
???? ? ? ??
131
???-????? ? ? ??? 
??? ?? ?? ??? ??? ?? ????, ??? ????? ?? ?????— 
(?) ???? ?? ??? ????? ? ??? ? ? ???? ??? ????-???? ????? ??? ???
(?) ?
? ??? ?? ??? ???? ? ? ???? ??? ????-???? ????? ??? ???
????? ?? ????  
  “???? ? ? ???? ? ?
??? ??????”
  “???? ? ? ???? ? ?????????”
?? ????? ?
???? ? ??? ?? ????? ?????? ?? ?
???? ? ??? ??? ???? ?? ???? ??? ?? ?????? ???? ??? ???? ? ? ??? ? ? 
???? ??? ???? ???? ? ? ?
?? ??? ???? ??? ?? ???????? ?? ???? ???? ??? ?? ?? ? ? ? ??? ???? 
??? ????? ??? ??? ???? ????  
?? ????? ????? ?? ?? ????? ??? ???? ??? ???? ????????? ????? ?????? (????— ????? ??? 
????-???? ?
???? ? ??? ???? ????? ? ??? ? ? ??? ???-??? ????? ?? ?????? ???? ??? ?? ????)
(?) ?? ??? ?? ?? ??? ??? ?? ???? ?? ????-???? ?? ?? ??? ????? ?? ??? ?? ????????
? ?? 
???? ?????? 
(?) ???? ???? ?? ? ??? ?? ????? ??? ??? ? ??? ???? ?????? 
?????? ?? ???? ?? 
???? ???? ??? ????? ????? ?????—  
(?) ??? ????? ?? ?????? ?? ???? ?? ????? ? ??? ? ? ??? ?? ?
???? ?????? ??? ???? ?? ?? ???? ?? ?? 
???????? ???? ??? ????? ? ? ?? ??? ????? 
(?) ??? ???? ???? ?? ?????? ???? ?? ???? ??? ??? ?? ?? ???? ????-???? ?????? ?? 
????-???? ? ???????
???? ? ? ???   
???? ???? ? ?? ?????? ?? ? ??? ? ? ? ?????????? ?? ?? ???? ?????? ???? ? ? ??? ?? ???????, ???? ???????? 
?? ??????? ?? ?????? ?? ?? ???? ???? 
Chapter 10.indd   131 Chapter 10.indd   131 04-04-2025   17:28:46 04-04-2025   17:28:46
Page 5


10
(1)
??? ???? ???? ??? ?
????? ? 
????? ?
???? ?????? ?
????, ???? ??? ????? ? 
??? ?
??? ?? ?
???? ?????, ?? ???
??? ??? ? 
??? ? ??? ?
????? ????? ?????, ?
??
?? ???? ???? ? 
???? ? ? ????
? ?
??? ?
?????, ??? ? ??? ????? ?
(2)
???? ?????? ???? ??, ???? ?? ?? ???? ?? ? 
???? ??? ?????? ???? ????, ??? ?
??? ??? ??? ?? ?
??? ?
??? ???? ??? ?? ???, ????? ?? ? ? ?? ???? ?? ?
?????? ?????? ?
???? ???? ????, ???? ??? ?????? ?? ?
????  ? ? ????
? ?????????, ??
?? ?
??? ???? ?? ?
— ????
???? ? ? ?? ???? ? ? ??
Chapter 10.indd   128 Chapter 10.indd   128 04-04-2025   17:28:22 04-04-2025   17:28:22
???? ? ? ??
129
??? ?? ???, ?? ?? ?? ????? ?? ??????? ?? ????? ????? ??? ?? ?? ?????????? ?? ????? ??? ???? ?????? ???????
  ???? ??? ?? 
(?) ???? ??? ?? ????? ??? ?? ???? ??? ???-?? ??? ??? ? ????? ???? ( ) ?????? ? ? ? ????? ??? ? ? ?? ?? ???? 
??? ?? ?? ???? ????
(1) “??? ???? ???? ??? ?
?????” ?? ??? ???? ????? ????? ?? ??? ????  
• ?
???? ?? 
• ?????? ?? 
• ???
??? ?? 
• ????? ? ??? ?? 
(2) “??? ???? ???? ??? ?
?????” ?? ?? ????? ???? ???? ???  
• ????? ?? ?????
• ???? ? ?? ?? ? ??????
• ????? ?? ??
???
• ????? ?? ?????? 
???????? ?? ????? 
???? ?? ???? ??? ??? ??, ??? ?? ?? ???? 500 ???? ???? ??? ??? ??? ??? ??
??? 
?? ???? ????????, ? ? ??? ??? ? ?? ?
?? ???? ?? ??? ??? ?? ???? ???? ?? ?? ???? ???? 
?? ?? ? ? ??? ?? ???? ?  ??? ??? ???? ???? ?? ???? ? ???? ???? ??? ?? ???????? ?
???? ?? ???? ? ??? 
?? ????? ?? ??????? ???? ?? ???????? ???? ????? ???????? ?
?????? ??? ??? ???? ?? ????
?? 
???? ?????
?? ?? ????? ??? ? ??? ??? ??? ??? ?? ?? ??????? ?? ????? ?? ????, ???? ?? 
?????-?????? ????  
  ???? ??? ?? 
???? ? ? ??
129
???? ? ? ??
129
Chapter 10.indd   129 Chapter 10.indd   129 04-04-2025   17:28:37 04-04-2025   17:28:37
??? ???
130
(3) “???? ?????? ???? ??” ?? ??? ???-?? ?? ? ?? ????? ???? ??? ???
• ??? 
• ????
• ????? 
• ??
?? 
(4) “???? ?????? ???? ??” ?? ?? ???? ??? ???? ??, ???? ????—
• ??????? ????
• ?
? ?? ???? 
• ???? ???? 
• ??
???? ???? 
 (?) ?? ???? ?? ?? ??? ? ???? ? ? ??????? ?? ???-??? ??? ? ??? ???? ???? ??????? ? ? ??? ????? 
????? ?? ???? ?? ??? ?? ????? ? ????
  ????? ???? ?????
??? ??? ?? ????? ? ? ? ???? ???? ??? ?? ???? ???? ?? ?? ??? ?? ?? ????? ????? ?? ?????? ??? ? ??? 
??? ?? ?
???? ?? ??????? ??? ? ??? ?? ???????, ?
?????? ?? ???? ???????? ?? ?????? ?? ???? ????  
??????? ?? ?????    
??? ??? ?? ????? ? ? ? ?
???? ? ??? ???? ?? ?? ???? ?????? ???? ???? ???? ???? ???? ??? ??? ???? ???? 
????? ???? ???? ??? ???? ????? ?? ??????
(?) “?????? ?????? ? ???? ???? ????, ???? ??? ?????? ???”  
(?) “???? ? ? ???? ? ?
??? ??????, ??? ? ??? ??????”
????  ????/?
????? 1. ?
?????
 2.  ???
??? ???
 3.  ????
 4.  ?????
1. ????? ?? ???? ???? ????, ????? ? ???
2. ?????? ?? ?????, ???? ? ? ??? ?? ?? ??????? ? ? ???? ?? ?????
3. ????
??? ???? ? ? ????? ?? ???? ???? ????
4. ?
?? ? ? ?????, ????? ? ???  
Chapter 10.indd   130 Chapter 10.indd   130 04-04-2025   17:28:43 04-04-2025   17:28:43
???? ? ? ??
131
???-????? ? ? ??? 
??? ?? ?? ??? ??? ?? ????, ??? ????? ?? ?????— 
(?) ???? ?? ??? ????? ? ??? ? ? ???? ??? ????-???? ????? ??? ???
(?) ?
? ??? ?? ??? ???? ? ? ???? ??? ????-???? ????? ??? ???
????? ?? ????  
  “???? ? ? ???? ? ?
??? ??????”
  “???? ? ? ???? ? ?????????”
?? ????? ?
???? ? ??? ?? ????? ?????? ?? ?
???? ? ??? ??? ???? ?? ???? ??? ?? ?????? ???? ??? ???? ? ? ??? ? ? 
???? ??? ???? ???? ? ? ?
?? ??? ???? ??? ?? ???????? ?? ???? ???? ??? ?? ?? ? ? ? ??? ???? 
??? ????? ??? ??? ???? ????  
?? ????? ????? ?? ?? ????? ??? ???? ??? ???? ????????? ????? ?????? (????— ????? ??? 
????-???? ?
???? ? ??? ???? ????? ? ??? ? ? ??? ???-??? ????? ?? ?????? ???? ??? ?? ????)
(?) ?? ??? ?? ?? ??? ??? ?? ???? ?? ????-???? ?? ?? ??? ????? ?? ??? ?? ????????
? ?? 
???? ?????? 
(?) ???? ???? ?? ? ??? ?? ????? ??? ??? ? ??? ???? ?????? 
?????? ?? ???? ?? 
???? ???? ??? ????? ????? ?????—  
(?) ??? ????? ?? ?????? ?? ???? ?? ????? ? ??? ? ? ??? ?? ?
???? ?????? ??? ???? ?? ?? ???? ?? ?? 
???????? ???? ??? ????? ? ? ?? ??? ????? 
(?) ??? ???? ???? ?? ?????? ???? ?? ???? ??? ??? ?? ?? ???? ????-???? ?????? ?? 
????-???? ? ???????
???? ? ? ???   
???? ???? ? ?? ?????? ?? ? ??? ? ? ? ?????????? ?? ?? ???? ?????? ???? ? ? ??? ?? ???????, ???? ???????? 
?? ??????? ?? ?????? ?? ?? ???? ???? 
Chapter 10.indd   131 Chapter 10.indd   131 04-04-2025   17:28:46 04-04-2025   17:28:46
??? ???
132
(?) “????? ????? ?????? ? ????, ???? ??? ????? ?”
?? ?
????? ??? ‘??????’ ???? ??? ??? ??? ? ????? ?? ?????? ‘??????’ ???? ?? ?????? ???? ???? 
??? ?? ?? ??? ??? ? ? ? ?? ???? ???, ??????? ?? ? ? ? ??? ??? ??? ????? ?? ????? ?????? ???? ??? ?? ? ? ? 
???? ???? ??? ?? ???? ?????? ?? ??? ??? ??? ?????-????? ???, ?? ??? ?? ??????  
?? ?? ???? ??   
???? ??? ?? ??????? ??? ????? ? ??? ?? ? ??? ???? ??? ??? ?? ? ???? ?????—
 ???? ?? ????  
???? ???
?? 1 ?? ???
?? 2 ??? ? ? ? ?
???? ? ??? ?? ?? ???? ?????-? ???? ?
???? ? ??? ?? ???? ?????? ??????—  
?????
????? ? ???
• ????   
___________________
• ?????  
___________________
• ???? ???  
___________________
• ??????   
___________________
• ???? ???? 
___________________
• ???   
___________________
• ???  
___________________
• ???? 
___________________
???
?? 1
1. ??? ???? ?? ????? ?????, ?? ???
??? ???
2. ??? ? ??? ?
????? ????? ?????, ????? ???? ????
3. ???? ? ? ???? ? ?
??? ??????, ??? ? ??? ?????
4. ???? ??? ?????? ???? ????, ??? ? ??? ??? 
??? ??
5. ??? ???? ???? ??? ?? ???, ????? ??? ? ?? 
???? ??
   ???
?? 2
1. ????? ?????
? ?? ???? ???-???? ?? ??? ??? ???, ????? 
??? ??? ??, ????? ?? ??? ?? ?? ??? 
2. ?????? ?? ? ????? ????? ?? ??? ? ?? ??????? ?? ???? ?? ????
??? 
???? ??? ??? ???
3. ???? ? ? ????? ??? ???? ?? ??? ????-?? ??
???? ?? ??? ???, ??????? ????? 
????? ? ??? ? ? ??? ?? ????? ? ??? ???
4. ?? ???? ? ? ???? ?! ??? ?
???? ?? ? ?? ???? ???? ?? ?? ???? ??? ??? 
?? ????? ???? ???? ???
5. ??? ?? ????-???? ?
?????? ??? ??? ??? ?? ????? ??? ???? ? ?? ????? 
???? ???? ??? ??? ??? ????
Chapter 10.indd   132 Chapter 10.indd   132 04-04-2025   17:28:47 04-04-2025   17:28:47
Read More
38 videos|177 docs|44 tests

FAQs on Class 7 Hindi Chapter 10 NCERT Book - मीराँ के पद

1. मीराँ के पद क्या हैं और उनका महत्व क्या है?
Ans. मीराँ के पद भक्ति साहित्य का एक महत्वपूर्ण हिस्सा हैं। ये पद मीराबाई के जीवन, उनकी भक्ति, और भगवान श्री कृष्ण के प्रति उनकी अटूट श्रद्धा को दर्शाते हैं। मीराँ के पद न केवल धार्मिक भावना को उजागर करते हैं, बल्कि मानवता, प्रेम, और सामाजिक विषयों पर भी प्रकाश डालते हैं।
2. मीराँ बाई की भक्ति का स्वरूप क्या था?
Ans. मीराँ बाई की भक्ति का स्वरूप प्रेम और समर्पण से भरा हुआ था। उन्होंने भगवान कृष्ण को अपना पति मान लिया और उनके प्रति अपनी भावनाओं को अपने पदों के माध्यम से व्यक्त किया। उनकी भक्ति में नृत्य, संगीत और कविता का गहरा समावेश था, जो उनकी गहरी आध्यात्मिकता को दर्शाता है।
3. मीराँ बाई के पदों में किस प्रकार की भावनाएँ व्यक्त की जाती हैं?
Ans. मीराँ के पदों में प्यार, विरह, भक्ति, और कष्ट की भावनाएँ व्यक्त की जाती हैं। वे अपने प्रिय कृष्ण के प्रति अपनी प्रेम भावना को दर्शाती हैं, साथ ही उनके बिना होने वाले दुख और एकात्मता की खोज को भी प्रकट करती हैं। इन भावनाओं ने उनके पदों को विशेष रूप से गहन और छू लेने वाला बना दिया है।
4. मीराँ बाई के जीवन में कौन-कौन सी चुनौतियाँ थीं?
Ans. मीराँ बाई के जीवन में कई चुनौतियाँ थीं, जैसे कि परिवार का विरोध, समाज की बुराइयाँ और उनके भक्ति मार्ग में बाधाएँ। उनके पति और ससुराल वाले उनकी भक्ति को नहीं समझते थे, और इस कारण उन्हें कई कठिनाइयों का सामना करना पड़ा। फिर भी, उन्होंने अपने विश्वास और भक्ति को बनाए रखा।
5. मीराँ के पदों का आज के समय में क्या महत्व है?
Ans. मीराँ के पद आज भी लोगों के लिए प्रेरणा का स्रोत हैं। वे भक्ति, प्रेम और समर्पण के संदेश को फैलाते हैं, जो आज के समाज में भी प्रासंगिक हैं। उनके पद आज भी गाए जाते हैं और उनकी कविता और संगीत का आनंद लिया जाता है, जिससे नई पीढ़ी को भी उनकी भक्ति और जीवन दर्शन से परिचित कराया जा सके।
Related Searches

Extra Questions

,

Objective type Questions

,

pdf

,

mock tests for examination

,

Semester Notes

,

Sample Paper

,

shortcuts and tricks

,

Class 7 Hindi Chapter 10 NCERT Book - मीराँ के पद

,

Summary

,

Viva Questions

,

video lectures

,

Free

,

Previous Year Questions with Solutions

,

past year papers

,

ppt

,

Important questions

,

practice quizzes

,

study material

,

Class 7 Hindi Chapter 10 NCERT Book - मीराँ के पद

,

MCQs

,

Class 7 Hindi Chapter 10 NCERT Book - मीराँ के पद

,

Exam

;