Class 10 Exam  >  Class 10 Notes  >  Hindi Class 10  >  Class 10 Hindi B: CBSE (Official) Marking Scheme (2025-26)

Class 10 Hindi B: CBSE (Official) Marking Scheme (2025-26) | Hindi Class 10 PDF Download

Download, print and study this document offline
Please wait while the PDF view is loading
 Page 1


??? ?????  
????????? ?????????? (20 25- 2 6 ) 
?????? (????????? -?) 
??? (0 85 ) 
????? -????? 
 
????????? ??? : 3 ????                                                ??????? ??? : 80 
??????? ?????? : 
1. ??? ????? ?? ???????? ???????? ?? ???????? ?????????? ????? ?? | 
2. ??? ????? ??? ??? ?? ?????????? ??????? ? ? ????? ????? ????? ?? ? ??? |?? ?????????? ??? ???? ? ??? 
??? | 
3. ??? ?? ???????? ?? ????? ???????? ?? ????? , ?? ? ?? ??????? ????? ??? ?? ??? ??????? ??? ??? ??? ? | 
4. ?? ?  ?????? ?  ??????? ?? ??? -??? ??? ? ???? ??? | 
5. ???????? ??? ??????? ??? ?????? – 0 ?? 80 ?? ?????? ?? ??? ??      
 
 
????? 
 
 
????? ??? ? ? / ????? ????? 
??? 
?? ??? 
?????? 
 
??? – ? 
( ????? ??? ) 
 
14 
1 
 ?????? ?? ?????? ??? ? ????????? ?? ???????? ????? - 
7  
(?) (ii) ??????? | 
1  
(?) (iv)??????? ???????? ???? | 
1  
(?) (ii)????? ?? ????? ????? ??  ?? | 
1  
(?) ? ??????? ?? ???? ?? ????? | 
? ???????  ?? ??????? ??? , ??? ??? ?????? | 
? ??? ? ? ????? ???? ??? ???? ???? ?? ??? ?? ????? | 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) ? ??????? ?  ??? ??? ??????  ????? ? ? ??? | 
? ?????? ??????? ?? ?? ? ?????? ?? | 
? ???? ?????? ?? ????? ?????????  ???? | 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
2  
 ??????  ?? ?????? ??? ? ????????? ? ? ???????? ?????  : 
7  
(?) (ii)?????? | 
1  
(?) (i)?????? ? ? ???? ?? | 
1  
(?) (i)????? ??  ?? ????? ????? ??? ?? |  
1  
(?) ? ???? ???? ?? ?????? , ????? ???? | 
? ???? ???? ?? ?? ????? ?? ? ???? ? ? ? ????? ??? ?????? ???? | 
? ????? ?? ????? ???? ????????? ????? ??? ?????? ???? | 
2  
Page 2


??? ?????  
????????? ?????????? (20 25- 2 6 ) 
?????? (????????? -?) 
??? (0 85 ) 
????? -????? 
 
????????? ??? : 3 ????                                                ??????? ??? : 80 
??????? ?????? : 
1. ??? ????? ?? ???????? ???????? ?? ???????? ?????????? ????? ?? | 
2. ??? ????? ??? ??? ?? ?????????? ??????? ? ? ????? ????? ????? ?? ? ??? |?? ?????????? ??? ???? ? ??? 
??? | 
3. ??? ?? ???????? ?? ????? ???????? ?? ????? , ?? ? ?? ??????? ????? ??? ?? ??? ??????? ??? ??? ??? ? | 
4. ?? ?  ?????? ?  ??????? ?? ??? -??? ??? ? ???? ??? | 
5. ???????? ??? ??????? ??? ?????? – 0 ?? 80 ?? ?????? ?? ??? ??      
 
 
????? 
 
 
????? ??? ? ? / ????? ????? 
??? 
?? ??? 
?????? 
 
??? – ? 
( ????? ??? ) 
 
14 
1 
 ?????? ?? ?????? ??? ? ????????? ?? ???????? ????? - 
7  
(?) (ii) ??????? | 
1  
(?) (iv)??????? ???????? ???? | 
1  
(?) (ii)????? ?? ????? ????? ??  ?? | 
1  
(?) ? ??????? ?? ???? ?? ????? | 
? ???????  ?? ??????? ??? , ??? ??? ?????? | 
? ??? ? ? ????? ???? ??? ???? ???? ?? ??? ?? ????? | 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) ? ??????? ?  ??? ??? ??????  ????? ? ? ??? | 
? ?????? ??????? ?? ?? ? ?????? ?? | 
? ???? ?????? ?? ????? ?????????  ???? | 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
2  
 ??????  ?? ?????? ??? ? ????????? ? ? ???????? ?????  : 
7  
(?) (ii)?????? | 
1  
(?) (i)?????? ? ? ???? ?? | 
1  
(?) (i)????? ??  ?? ????? ????? ??? ?? |  
1  
(?) ? ???? ???? ?? ?????? , ????? ???? | 
? ???? ???? ?? ?? ????? ?? ? ???? ? ? ? ????? ??? ?????? ???? | 
? ????? ?? ????? ???? ????????? ????? ??? ?????? ???? | 
2  
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
(?) ? ? ?? ????? ?? ?????? ?? ???? ? | 
? ?? ? ?????? ?? ????? ?? | 
? ???????? ????? ? ? ??? | 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
 
??? – ?  
(?????????? ???????? )   
 
16 
3  
????? ?? ?????? ???? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ???????? - 
4x1=4 
(?) ?????? ????? ?? ??? ?  ????? ??? ???? | 
???? : 
?? ??? ? ??? ???? ??? ?? ??? ??? ? ? ?? ?? ?  
1  
(?) ???? ????? | 
1  
(?) ???????? ?  ???? ??? ? ????????? ???? ???? ??? ?? ???? ?? ??? ? | 
1  
(?) ?????? ?????  
1  
(?) ????? ?? ??????????   
1 
4  
???? ? ? ???? ?? ????? ????????? ?? ?????? ???? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ????????  
- 
4x1=4  
(?) ??????? ?????  
1  
(?) ????? ?????  
1  
(?) ?????? ???? ?? ???? ???? ?? ????? ?? ?????? ??? ???? | 
1  
(?) ?????? ??????? - ?? ? ??? ? ? ??? ??? ???   
?????? ??????? - ?? ??? ???  ?????  ??? ???   
1  
(?) ??? ?  ??????? ????? ??? ???? | 
1  
5  
???? ?? ?????? ???? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ????????  - 
4x1=4  
(?) ??? -????????        ??? ?? ????????         ??????? ???? 
1  
(?) ???? ?? – ??? ???     ????? ?? – ??    
?????? – ??? ??? ???? ???? ??????? ?????  - ?????? ?? ????   
1  
(?) ????? ????? ? ?? – ????? ??? ????  
1  
(?) ??????? ???? ?? ??? ?  ??????? ??????? ??? ???? | 
1  
(?) ? ? ?????? ?? ?????? – ?????? ???? | 
1  
6  
‘??????? ’ ?? ?????? ???? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ????????  - 
4x1=4  
(?) ?????? ??? 
1  
(?) ?? ? ??  ? ? ???? ? ? ??? ???? ????? -????? ?? ??? | 
???? ??????? ????? ?  ??? ???? | 
1  
(?) ‘????? ??? ??? ??????’ = ???? ????  
‘????? ??? ?????’     = ??????? ????? ????  
1  
(?) ?? ?? ??? ?????  = ??????? ?????? ????? | 
??????? ? ? ????? ???????? ??? ?  ????? ??? ??? 
1  
Page 3


??? ?????  
????????? ?????????? (20 25- 2 6 ) 
?????? (????????? -?) 
??? (0 85 ) 
????? -????? 
 
????????? ??? : 3 ????                                                ??????? ??? : 80 
??????? ?????? : 
1. ??? ????? ?? ???????? ???????? ?? ???????? ?????????? ????? ?? | 
2. ??? ????? ??? ??? ?? ?????????? ??????? ? ? ????? ????? ????? ?? ? ??? |?? ?????????? ??? ???? ? ??? 
??? | 
3. ??? ?? ???????? ?? ????? ???????? ?? ????? , ?? ? ?? ??????? ????? ??? ?? ??? ??????? ??? ??? ??? ? | 
4. ?? ?  ?????? ?  ??????? ?? ??? -??? ??? ? ???? ??? | 
5. ???????? ??? ??????? ??? ?????? – 0 ?? 80 ?? ?????? ?? ??? ??      
 
 
????? 
 
 
????? ??? ? ? / ????? ????? 
??? 
?? ??? 
?????? 
 
??? – ? 
( ????? ??? ) 
 
14 
1 
 ?????? ?? ?????? ??? ? ????????? ?? ???????? ????? - 
7  
(?) (ii) ??????? | 
1  
(?) (iv)??????? ???????? ???? | 
1  
(?) (ii)????? ?? ????? ????? ??  ?? | 
1  
(?) ? ??????? ?? ???? ?? ????? | 
? ???????  ?? ??????? ??? , ??? ??? ?????? | 
? ??? ? ? ????? ???? ??? ???? ???? ?? ??? ?? ????? | 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) ? ??????? ?  ??? ??? ??????  ????? ? ? ??? | 
? ?????? ??????? ?? ?? ? ?????? ?? | 
? ???? ?????? ?? ????? ?????????  ???? | 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
2  
 ??????  ?? ?????? ??? ? ????????? ? ? ???????? ?????  : 
7  
(?) (ii)?????? | 
1  
(?) (i)?????? ? ? ???? ?? | 
1  
(?) (i)????? ??  ?? ????? ????? ??? ?? |  
1  
(?) ? ???? ???? ?? ?????? , ????? ???? | 
? ???? ???? ?? ?? ????? ?? ? ???? ? ? ? ????? ??? ?????? ???? | 
? ????? ?? ????? ???? ????????? ????? ??? ?????? ???? | 
2  
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
(?) ? ? ?? ????? ?? ?????? ?? ???? ? | 
? ?? ? ?????? ?? ????? ?? | 
? ???????? ????? ? ? ??? | 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
 
??? – ?  
(?????????? ???????? )   
 
16 
3  
????? ?? ?????? ???? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ???????? - 
4x1=4 
(?) ?????? ????? ?? ??? ?  ????? ??? ???? | 
???? : 
?? ??? ? ??? ???? ??? ?? ??? ??? ? ? ?? ?? ?  
1  
(?) ???? ????? | 
1  
(?) ???????? ?  ???? ??? ? ????????? ???? ???? ??? ?? ???? ?? ??? ? | 
1  
(?) ?????? ?????  
1  
(?) ????? ?? ??????????   
1 
4  
???? ? ? ???? ?? ????? ????????? ?? ?????? ???? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ????????  
- 
4x1=4  
(?) ??????? ?????  
1  
(?) ????? ?????  
1  
(?) ?????? ???? ?? ???? ???? ?? ????? ?? ?????? ??? ???? | 
1  
(?) ?????? ??????? - ?? ? ??? ? ? ??? ??? ???   
?????? ??????? - ?? ??? ???  ?????  ??? ???   
1  
(?) ??? ?  ??????? ????? ??? ???? | 
1  
5  
???? ?? ?????? ???? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ????????  - 
4x1=4  
(?) ??? -????????        ??? ?? ????????         ??????? ???? 
1  
(?) ???? ?? – ??? ???     ????? ?? – ??    
?????? – ??? ??? ???? ???? ??????? ?????  - ?????? ?? ????   
1  
(?) ????? ????? ? ?? – ????? ??? ????  
1  
(?) ??????? ???? ?? ??? ?  ??????? ??????? ??? ???? | 
1  
(?) ? ? ?????? ?? ?????? – ?????? ???? | 
1  
6  
‘??????? ’ ?? ?????? ???? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ????????  - 
4x1=4  
(?) ?????? ??? 
1  
(?) ?? ? ??  ? ? ???? ? ? ??? ???? ????? -????? ?? ??? | 
???? ??????? ????? ?  ??? ???? | 
1  
(?) ‘????? ??? ??? ??????’ = ???? ????  
‘????? ??? ?????’     = ??????? ????? ????  
1  
(?) ?? ?? ??? ?????  = ??????? ?????? ????? | 
??????? ? ? ????? ???????? ??? ?  ????? ??? ??? 
1  
(?) ???-??? ???? ???? | 
1  
 
??? – ? 
(????? ?????? ??? ???? ????? ?????? ) 
28  
7 
???????????? ???? ?????? ?? ?????? ????????? ? ??????? ? ? ??????? ??????? ???????? ????? - 
5x1=5  
(?)  (i) ???? 
1  
(?) (ii) ???   
1  
(?) (i) ???????  
1  
(?) (iii)????? ??? ???? ???? ? ? ????? 
1  
(?) (ii)????? ????? ????? ????? ??  ??? | 
1  
8 
???????? ??? ????? ? ? ???? ?? ???????????? ??? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ???? 25-
30 ????? ??? ????????  : 
3x2=6 
(?) ? ??????? ? ?????? 
? ?????? ?? ???? ??? ? ? ??? ?????? 
? ??? ?  ?????? ????? ??? ?????? ? ? ????? ???  
   (? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) 
? ??????? ??? ? ? ??? ?????????? ???? ?? ????? 
? ?????? ??  ?????? ?? ? ???? ? ? ??? ? ????? ??? 
? ????? ?? ????? ?? ?? ???  
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) ? ?????? ?? ??? ?? ?????? 
? ? ? ???? ?  ?????? ? ? ??? ????? 
? ???????????? ?????? ????? ???? ? ?????? 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) 
? ? ???? ??? ?? ? ? ????? ??????? 
? ??? ??-?????? ?? ????? 
? ? ? ?? ??????  ??? ?????? ?? ???? 
? ????? ??? ?????? ????? ????? ?? ??? ? ? 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
9 
???????????? ???? ???????? ?? ?????? ????????? ? ??????? ? ? ??????? ??????? ????????  ????? - 
5x1=5 
(?) (i)????? 
1  
(?) (iii)??? ?? ???????? ???? ??  
1 
(?) (iv)????? ??? ? ? ????? 
1 
(?) (iv)???????? ???? ?? 
1 
(?) (iii)????? ??  ?? ?? ????? ????? ?  ??  ???????? ?? |       
1 
10 
???????? ??????? ? ? ???? ?? ???????????? ??? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ???? 25-
30 ????? ??? ???????? : 
3x2=6 
(?) ? ? ? ??? ?? ??????? ????? 
? ??? ???? ???? ???? 
2  
Page 4


??? ?????  
????????? ?????????? (20 25- 2 6 ) 
?????? (????????? -?) 
??? (0 85 ) 
????? -????? 
 
????????? ??? : 3 ????                                                ??????? ??? : 80 
??????? ?????? : 
1. ??? ????? ?? ???????? ???????? ?? ???????? ?????????? ????? ?? | 
2. ??? ????? ??? ??? ?? ?????????? ??????? ? ? ????? ????? ????? ?? ? ??? |?? ?????????? ??? ???? ? ??? 
??? | 
3. ??? ?? ???????? ?? ????? ???????? ?? ????? , ?? ? ?? ??????? ????? ??? ?? ??? ??????? ??? ??? ??? ? | 
4. ?? ?  ?????? ?  ??????? ?? ??? -??? ??? ? ???? ??? | 
5. ???????? ??? ??????? ??? ?????? – 0 ?? 80 ?? ?????? ?? ??? ??      
 
 
????? 
 
 
????? ??? ? ? / ????? ????? 
??? 
?? ??? 
?????? 
 
??? – ? 
( ????? ??? ) 
 
14 
1 
 ?????? ?? ?????? ??? ? ????????? ?? ???????? ????? - 
7  
(?) (ii) ??????? | 
1  
(?) (iv)??????? ???????? ???? | 
1  
(?) (ii)????? ?? ????? ????? ??  ?? | 
1  
(?) ? ??????? ?? ???? ?? ????? | 
? ???????  ?? ??????? ??? , ??? ??? ?????? | 
? ??? ? ? ????? ???? ??? ???? ???? ?? ??? ?? ????? | 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) ? ??????? ?  ??? ??? ??????  ????? ? ? ??? | 
? ?????? ??????? ?? ?? ? ?????? ?? | 
? ???? ?????? ?? ????? ?????????  ???? | 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
2  
 ??????  ?? ?????? ??? ? ????????? ? ? ???????? ?????  : 
7  
(?) (ii)?????? | 
1  
(?) (i)?????? ? ? ???? ?? | 
1  
(?) (i)????? ??  ?? ????? ????? ??? ?? |  
1  
(?) ? ???? ???? ?? ?????? , ????? ???? | 
? ???? ???? ?? ?? ????? ?? ? ???? ? ? ? ????? ??? ?????? ???? | 
? ????? ?? ????? ???? ????????? ????? ??? ?????? ???? | 
2  
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
(?) ? ? ?? ????? ?? ?????? ?? ???? ? | 
? ?? ? ?????? ?? ????? ?? | 
? ???????? ????? ? ? ??? | 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
 
??? – ?  
(?????????? ???????? )   
 
16 
3  
????? ?? ?????? ???? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ???????? - 
4x1=4 
(?) ?????? ????? ?? ??? ?  ????? ??? ???? | 
???? : 
?? ??? ? ??? ???? ??? ?? ??? ??? ? ? ?? ?? ?  
1  
(?) ???? ????? | 
1  
(?) ???????? ?  ???? ??? ? ????????? ???? ???? ??? ?? ???? ?? ??? ? | 
1  
(?) ?????? ?????  
1  
(?) ????? ?? ??????????   
1 
4  
???? ? ? ???? ?? ????? ????????? ?? ?????? ???? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ????????  
- 
4x1=4  
(?) ??????? ?????  
1  
(?) ????? ?????  
1  
(?) ?????? ???? ?? ???? ???? ?? ????? ?? ?????? ??? ???? | 
1  
(?) ?????? ??????? - ?? ? ??? ? ? ??? ??? ???   
?????? ??????? - ?? ??? ???  ?????  ??? ???   
1  
(?) ??? ?  ??????? ????? ??? ???? | 
1  
5  
???? ?? ?????? ???? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ????????  - 
4x1=4  
(?) ??? -????????        ??? ?? ????????         ??????? ???? 
1  
(?) ???? ?? – ??? ???     ????? ?? – ??    
?????? – ??? ??? ???? ???? ??????? ?????  - ?????? ?? ????   
1  
(?) ????? ????? ? ?? – ????? ??? ????  
1  
(?) ??????? ???? ?? ??? ?  ??????? ??????? ??? ???? | 
1  
(?) ? ? ?????? ?? ?????? – ?????? ???? | 
1  
6  
‘??????? ’ ?? ?????? ???? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ????????  - 
4x1=4  
(?) ?????? ??? 
1  
(?) ?? ? ??  ? ? ???? ? ? ??? ???? ????? -????? ?? ??? | 
???? ??????? ????? ?  ??? ???? | 
1  
(?) ‘????? ??? ??? ??????’ = ???? ????  
‘????? ??? ?????’     = ??????? ????? ????  
1  
(?) ?? ?? ??? ?????  = ??????? ?????? ????? | 
??????? ? ? ????? ???????? ??? ?  ????? ??? ??? 
1  
(?) ???-??? ???? ???? | 
1  
 
??? – ? 
(????? ?????? ??? ???? ????? ?????? ) 
28  
7 
???????????? ???? ?????? ?? ?????? ????????? ? ??????? ? ? ??????? ??????? ???????? ????? - 
5x1=5  
(?)  (i) ???? 
1  
(?) (ii) ???   
1  
(?) (i) ???????  
1  
(?) (iii)????? ??? ???? ???? ? ? ????? 
1  
(?) (ii)????? ????? ????? ????? ??  ??? | 
1  
8 
???????? ??? ????? ? ? ???? ?? ???????????? ??? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ???? 25-
30 ????? ??? ????????  : 
3x2=6 
(?) ? ??????? ? ?????? 
? ?????? ?? ???? ??? ? ? ??? ?????? 
? ??? ?  ?????? ????? ??? ?????? ? ? ????? ???  
   (? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) 
? ??????? ??? ? ? ??? ?????????? ???? ?? ????? 
? ?????? ??  ?????? ?? ? ???? ? ? ??? ? ????? ??? 
? ????? ?? ????? ?? ?? ???  
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) ? ?????? ?? ??? ?? ?????? 
? ? ? ???? ?  ?????? ? ? ??? ????? 
? ???????????? ?????? ????? ???? ? ?????? 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) 
? ? ???? ??? ?? ? ? ????? ??????? 
? ??? ??-?????? ?? ????? 
? ? ? ?? ??????  ??? ?????? ?? ???? 
? ????? ??? ?????? ????? ????? ?? ??? ? ? 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
9 
???????????? ???? ???????? ?? ?????? ????????? ? ??????? ? ? ??????? ??????? ????????  ????? - 
5x1=5 
(?) (i)????? 
1  
(?) (iii)??? ?? ???????? ???? ??  
1 
(?) (iv)????? ??? ? ? ????? 
1 
(?) (iv)???????? ???? ?? 
1 
(?) (iii)????? ??  ?? ?? ????? ????? ?  ??  ???????? ?? |       
1 
10 
???????? ??????? ? ? ???? ?? ???????????? ??? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ???? 25-
30 ????? ??? ???????? : 
3x2=6 
(?) ? ? ? ??? ?? ??????? ????? 
? ??? ???? ???? ???? 
2  
? ? ? ??? ??????? ??? ??? ???? 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
(?) ? ???  ? ??? ?? ???? 
? ???  ???? ? ? ???? ??? ????  ?? 
? ???? ??? ??? ? ??? ? ? ????? ???? 
? ?????? ?? ????? ???? 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) ? ??? ?? ????? ??? -??? ?? ? ??? 
? ?????? ? ? ??? ? ? ?? ??? ?? ?? ????? ?? ? 
? ? ?? ?? ??? ??? ???? 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) ? ???? ?????????? ? ??? ?? ??? 
? ????? ?? ?????? ?? ? ? ? ???? ?? ???????? ? ???? 
? ?????? ?? ? ??? ?  ??????? ?? ???????? ?  ????? 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
11 
???? ????? ?????? ‘?????’ ? ? ???????? ????? ?? ??????  ? ? ??????? ??? ?? ?????? ?? ???????? ? ? 
????? ???? 40-50 ????? ??? ???????? - 
2x3=6  
(?) ? ?????  ? ? ?????????? ?? ??????? ????? 
? ???? ?? ???? ??? ???? ????? ???? ?? ?  ???? ?? ????? ???? 
? ??? ??? ????? ??? ???? 
? ???  ????? , ????? ?? ????? ???? 
3  
(?) ? ??????? ??????? ????? ??????? ?? 
? ?????? ?? ?????? ?? ????? 
? ? ?? ??? ?????? ? ? ????? ?? ?? ? ????? 
3  
(?) ? ???  ????? ?? ???? ?????  
? ???  ?  ????  ??? ????? ?? ??? -??? ???  
? ????? ?  ????? ???????? ? ????? ? ?? ? ? ???? ??? ??? -??? ??? ???? ??? ?  ?? ? ? ??????    
3  
 
??? – ? 
        (???????? ???? ) 
 
22  
12 
 ? ? ??????? ??? ?? ???? ?? ????? ? ? ??? ? ? ???????? ? ? ???? ?? ???? 120 ????? ??? ?? 
?????? ? ? ????????  : 
?????? ? ? ????  
? ??????????        3 ???  
? ????? ?????      1 ???  
? ????????? 1 ??? 
5x1=5   
13 
???? ?? ???? ? ?? ???? 100 ????? ??? ?? ??????? ???? ???? ???????? - 
? ??????? (??????? ?? ??? ?  ?????????? ? )   1 ??? 
? ??????????                            3 ??? 
5x1=5  
Page 5


??? ?????  
????????? ?????????? (20 25- 2 6 ) 
?????? (????????? -?) 
??? (0 85 ) 
????? -????? 
 
????????? ??? : 3 ????                                                ??????? ??? : 80 
??????? ?????? : 
1. ??? ????? ?? ???????? ???????? ?? ???????? ?????????? ????? ?? | 
2. ??? ????? ??? ??? ?? ?????????? ??????? ? ? ????? ????? ????? ?? ? ??? |?? ?????????? ??? ???? ? ??? 
??? | 
3. ??? ?? ???????? ?? ????? ???????? ?? ????? , ?? ? ?? ??????? ????? ??? ?? ??? ??????? ??? ??? ??? ? | 
4. ?? ?  ?????? ?  ??????? ?? ??? -??? ??? ? ???? ??? | 
5. ???????? ??? ??????? ??? ?????? – 0 ?? 80 ?? ?????? ?? ??? ??      
 
 
????? 
 
 
????? ??? ? ? / ????? ????? 
??? 
?? ??? 
?????? 
 
??? – ? 
( ????? ??? ) 
 
14 
1 
 ?????? ?? ?????? ??? ? ????????? ?? ???????? ????? - 
7  
(?) (ii) ??????? | 
1  
(?) (iv)??????? ???????? ???? | 
1  
(?) (ii)????? ?? ????? ????? ??  ?? | 
1  
(?) ? ??????? ?? ???? ?? ????? | 
? ???????  ?? ??????? ??? , ??? ??? ?????? | 
? ??? ? ? ????? ???? ??? ???? ???? ?? ??? ?? ????? | 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) ? ??????? ?  ??? ??? ??????  ????? ? ? ??? | 
? ?????? ??????? ?? ?? ? ?????? ?? | 
? ???? ?????? ?? ????? ?????????  ???? | 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
2  
 ??????  ?? ?????? ??? ? ????????? ? ? ???????? ?????  : 
7  
(?) (ii)?????? | 
1  
(?) (i)?????? ? ? ???? ?? | 
1  
(?) (i)????? ??  ?? ????? ????? ??? ?? |  
1  
(?) ? ???? ???? ?? ?????? , ????? ???? | 
? ???? ???? ?? ?? ????? ?? ? ???? ? ? ? ????? ??? ?????? ???? | 
? ????? ?? ????? ???? ????????? ????? ??? ?????? ???? | 
2  
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
(?) ? ? ?? ????? ?? ?????? ?? ???? ? | 
? ?? ? ?????? ?? ????? ?? | 
? ???????? ????? ? ? ??? | 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
 
??? – ?  
(?????????? ???????? )   
 
16 
3  
????? ?? ?????? ???? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ???????? - 
4x1=4 
(?) ?????? ????? ?? ??? ?  ????? ??? ???? | 
???? : 
?? ??? ? ??? ???? ??? ?? ??? ??? ? ? ?? ?? ?  
1  
(?) ???? ????? | 
1  
(?) ???????? ?  ???? ??? ? ????????? ???? ???? ??? ?? ???? ?? ??? ? | 
1  
(?) ?????? ?????  
1  
(?) ????? ?? ??????????   
1 
4  
???? ? ? ???? ?? ????? ????????? ?? ?????? ???? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ????????  
- 
4x1=4  
(?) ??????? ?????  
1  
(?) ????? ?????  
1  
(?) ?????? ???? ?? ???? ???? ?? ????? ?? ?????? ??? ???? | 
1  
(?) ?????? ??????? - ?? ? ??? ? ? ??? ??? ???   
?????? ??????? - ?? ??? ???  ?????  ??? ???   
1  
(?) ??? ?  ??????? ????? ??? ???? | 
1  
5  
???? ?? ?????? ???? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ????????  - 
4x1=4  
(?) ??? -????????        ??? ?? ????????         ??????? ???? 
1  
(?) ???? ?? – ??? ???     ????? ?? – ??    
?????? – ??? ??? ???? ???? ??????? ?????  - ?????? ?? ????   
1  
(?) ????? ????? ? ?? – ????? ??? ????  
1  
(?) ??????? ???? ?? ??? ?  ??????? ??????? ??? ???? | 
1  
(?) ? ? ?????? ?? ?????? – ?????? ???? | 
1  
6  
‘??????? ’ ?? ?????? ???? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ????????  - 
4x1=4  
(?) ?????? ??? 
1  
(?) ?? ? ??  ? ? ???? ? ? ??? ???? ????? -????? ?? ??? | 
???? ??????? ????? ?  ??? ???? | 
1  
(?) ‘????? ??? ??? ??????’ = ???? ????  
‘????? ??? ?????’     = ??????? ????? ????  
1  
(?) ?? ?? ??? ?????  = ??????? ?????? ????? | 
??????? ? ? ????? ???????? ??? ?  ????? ??? ??? 
1  
(?) ???-??? ???? ???? | 
1  
 
??? – ? 
(????? ?????? ??? ???? ????? ?????? ) 
28  
7 
???????????? ???? ?????? ?? ?????? ????????? ? ??????? ? ? ??????? ??????? ???????? ????? - 
5x1=5  
(?)  (i) ???? 
1  
(?) (ii) ???   
1  
(?) (i) ???????  
1  
(?) (iii)????? ??? ???? ???? ? ? ????? 
1  
(?) (ii)????? ????? ????? ????? ??  ??? | 
1  
8 
???????? ??? ????? ? ? ???? ?? ???????????? ??? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ???? 25-
30 ????? ??? ????????  : 
3x2=6 
(?) ? ??????? ? ?????? 
? ?????? ?? ???? ??? ? ? ??? ?????? 
? ??? ?  ?????? ????? ??? ?????? ? ? ????? ???  
   (? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) 
? ??????? ??? ? ? ??? ?????????? ???? ?? ????? 
? ?????? ??  ?????? ?? ? ???? ? ? ??? ? ????? ??? 
? ????? ?? ????? ?? ?? ???  
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) ? ?????? ?? ??? ?? ?????? 
? ? ? ???? ?  ?????? ? ? ??? ????? 
? ???????????? ?????? ????? ???? ? ?????? 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) 
? ? ???? ??? ?? ? ? ????? ??????? 
? ??? ??-?????? ?? ????? 
? ? ? ?? ??????  ??? ?????? ?? ???? 
? ????? ??? ?????? ????? ????? ?? ??? ? ? 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
9 
???????????? ???? ???????? ?? ?????? ????????? ? ??????? ? ? ??????? ??????? ????????  ????? - 
5x1=5 
(?) (i)????? 
1  
(?) (iii)??? ?? ???????? ???? ??  
1 
(?) (iv)????? ??? ? ? ????? 
1 
(?) (iv)???????? ???? ?? 
1 
(?) (iii)????? ??  ?? ?? ????? ????? ?  ??  ???????? ?? |       
1 
10 
???????? ??????? ? ? ???? ?? ???????????? ??? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???????? ? ? ????? ???? 25-
30 ????? ??? ???????? : 
3x2=6 
(?) ? ? ? ??? ?? ??????? ????? 
? ??? ???? ???? ???? 
2  
? ? ? ??? ??????? ??? ??? ???? 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
(?) ? ???  ? ??? ?? ???? 
? ???  ???? ? ? ???? ??? ????  ?? 
? ???? ??? ??? ? ??? ? ? ????? ???? 
? ?????? ?? ????? ???? 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) ? ??? ?? ????? ??? -??? ?? ? ??? 
? ?????? ? ? ??? ? ? ?? ??? ?? ?? ????? ?? ? 
? ? ?? ?? ??? ??? ???? 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
(?) ? ???? ?????????? ? ??? ?? ??? 
? ????? ?? ?????? ?? ? ? ? ???? ?? ???????? ? ???? 
? ?????? ?? ? ??? ?  ??????? ?? ???????? ?  ????? 
(? ? ?? ?? ????? ???????? ) 
2  
11 
???? ????? ?????? ‘?????’ ? ? ???????? ????? ?? ??????  ? ? ??????? ??? ?? ?????? ?? ???????? ? ? 
????? ???? 40-50 ????? ??? ???????? - 
2x3=6  
(?) ? ?????  ? ? ?????????? ?? ??????? ????? 
? ???? ?? ???? ??? ???? ????? ???? ?? ?  ???? ?? ????? ???? 
? ??? ??? ????? ??? ???? 
? ???  ????? , ????? ?? ????? ???? 
3  
(?) ? ??????? ??????? ????? ??????? ?? 
? ?????? ?? ?????? ?? ????? 
? ? ?? ??? ?????? ? ? ????? ?? ?? ? ????? 
3  
(?) ? ???  ????? ?? ???? ?????  
? ???  ?  ????  ??? ????? ?? ??? -??? ???  
? ????? ?  ????? ???????? ? ????? ? ?? ? ? ???? ??? ??? -??? ??? ???? ??? ?  ?? ? ? ??????    
3  
 
??? – ? 
        (???????? ???? ) 
 
22  
12 
 ? ? ??????? ??? ?? ???? ?? ????? ? ? ??? ? ? ???????? ? ? ???? ?? ???? 120 ????? ??? ?? 
?????? ? ? ????????  : 
?????? ? ? ????  
? ??????????        3 ???  
? ????? ?????      1 ???  
? ????????? 1 ??? 
5x1=5   
13 
???? ?? ???? ? ?? ???? 100 ????? ??? ?? ??????? ???? ???? ???????? - 
? ??????? (??????? ?? ??? ?  ?????????? ? )   1 ??? 
? ??????????                            3 ??? 
5x1=5  
? ????? ?? ???                         1 ??? 
14 
???? ?? ????? ? ? ???? 60 ????? ??? ????? ???? ???????? - 
? ??????? 1 ??? 
? ??????????     2 ??? 
? ????? ?????      1 ??? 
4x1=4   
15 
???? ??????? ?? ???? 40 ????? ??? ?????? ???????? ???? ???????? - 
? ???????? ?????????        1 ??? 
? ??????????             1 ???  
? ????? ?????            1 ???  
3x1=3    
16 
(?)   ???? 100 ????? ??? ???????? ???? ???????? - 
? ?????????        1 ??? 
? ??????????           3 ???  
? ????? ?????       1 ??? 
???? 
(?) ???? 80 ????? ??? ?-??? ???? ????????  
? ???????                1 ??? 
? ??????????           3 ???  
? ????? ?????         1 ???   
5x1=5 
 
Read More
32 videos|436 docs|69 tests

FAQs on Class 10 Hindi B: CBSE (Official) Marking Scheme (2025-26) - Hindi Class 10

1. Class 10 हिंदी B की परीक्षा में विभिन्न प्रकार के प्रश्न कैसे होते हैं?
Ans. Class 10 हिंदी B की परीक्षा में आमतौर पर चार प्रकार के प्रश्न होते हैं: बहुविकल्पीय प्रश्न, संक्षिप्त उत्तर वाले प्रश्न, दीर्घ उत्तर वाले प्रश्न, और अनुच्छेद लेखन। बहुविकल्पीय प्रश्न छात्रों की सामान्य समझ और ज्ञान की जांच करते हैं, जबकि संक्षिप्त उत्तर वाले प्रश्न गहनता में जाने की आवश्यकता रखते हैं। दीर्घ उत्तर वाले प्रश्न छात्रों को विस्तृत उत्तर देने का अवसर प्रदान करते हैं, और अनुच्छेद लेखन में विचारों को संगठित ढंग से प्रस्तुत करना होता है।
2. हिंदी B की परीक्षा में पाठ्यक्रम में कौन-कौन से साहित्यिक रचनाएँ शामिल हैं?
Ans. हिंदी B के पाठ्यक्रम में विभिन्न काव्य, गद्य, और निबंध रचनाएँ शामिल होती हैं। इनमें प्रसिद्ध कवियों की कविताएँ, कहानीकारों की कहानियाँ, और महत्वपूर्ण निबंधकारों के निबंध शामिल होते हैं। ये रचनाएँ न केवल साहित्य का ज्ञान देती हैं, बल्कि छात्रों को भारतीय संस्कृति और सामाजिक मुद्दों से भी अवगत कराती हैं।
3. हिंदी B की परीक्षा में अच्छे अंक प्राप्त करने के लिए छात्रों को किन बातों का ध्यान रखना चाहिए?
Ans. अच्छे अंक प्राप्त करने के लिए छात्रों को नियमित रूप से पढ़ाई करनी चाहिए, पाठ्यक्रम की सभी रचनाओं का अध्ययन करना चाहिए, और पिछले वर्षों के प्रश्नपत्रों का अभ्यास करना चाहिए। इसके अलावा, लिखने की प्रथा करें, उत्तरों को स्पष्ट और संक्षिप्त रखें, तथा समय प्रबंधन पर ध्यान दें। महत्वपूर्ण बिंदुओं को नोट करना और ग्रंथों के मुख्य विचारों को समझना भी मददगार साबित हो सकता है।
4. क्या हिंदी B की परीक्षा में व्याकरण के प्रश्न शामिल होते हैं?
Ans. हाँ, हिंदी B की परीक्षा में व्याकरण के प्रश्न अवश्य शामिल होते हैं। ये प्रश्न छात्रों की भाषा की समझ और व्याकरण संबंधी ज्ञान की परीक्षा लेते हैं। व्याकरण के अंतर्गत संज्ञा, सर्वनाम, क्रिया, विशेषण, वाक्य रचना, और शब्दावली जैसे विषय शामिल होते हैं, जिन्हें छात्रों को समझना और सही तरीके से प्रयोग करना आवश्यक है।
5. हिंदी B की परीक्षा के लिए अध्ययन सामग्री कहाँ से प्राप्त की जा सकती है?
Ans. हिंदी B की परीक्षा के लिए अध्ययन सामग्री विद्यालय के पाठ्यपुस्तकों, संदर्भ पुस्तकों, और ऑनलाइन शैक्षणिक संसाधनों से प्राप्त की जा सकती है। कई वेबसाइटें और शैक्षणिक ऐप्स भी हैं जो पाठ्यक्रम के अनुसार सामग्री, प्रश्न पत्र, और वीडियो व्याख्यान प्रदान करते हैं। इसके अलावा, पुस्तकालयों में भी संबंधित साहित्यिक रचनाएँ और व्याकरण की किताबें उपलब्ध होती हैं।
Related Searches

Class 10 Hindi B: CBSE (Official) Marking Scheme (2025-26) | Hindi Class 10

,

mock tests for examination

,

Class 10 Hindi B: CBSE (Official) Marking Scheme (2025-26) | Hindi Class 10

,

Class 10 Hindi B: CBSE (Official) Marking Scheme (2025-26) | Hindi Class 10

,

ppt

,

shortcuts and tricks

,

pdf

,

Extra Questions

,

Previous Year Questions with Solutions

,

MCQs

,

Important questions

,

Exam

,

video lectures

,

Viva Questions

,

Sample Paper

,

Objective type Questions

,

Semester Notes

,

past year papers

,

Free

,

Summary

,

study material

,

practice quizzes

;