UPSC Exam  >  UPSC Notes  >  Current Affairs (Hindi): Daily, Weekly & Monthly  >  Kurukshetra Summary March 2025 (Hindi)

Kurukshetra Summary March 2025 (Hindi) | Current Affairs (Hindi): Daily, Weekly & Monthly - UPSC PDF Download

Download, print and study this document offline
Please wait while the PDF view is loading
 Page 1


 Page - 1
 Page - PB
?
??????? ???????????? ?? ??????? ?? ?????? ?
???? ?
?????? 
 ¾ ?
??????? ???????????? ?????? ? ? ????? ????
?? ?
? ? ?
???? ?
?????????? ? ? 
?????? ? ? ??? ?? ???????? ?? ????? ?? ?? ??? ?
??? ???? ???????? ????? 
?
??????? ?????? ? ? ?????????? (UNOOSA) ?? Space4SDGs ?? 
?
????? ?? ??, ??? ???
? ???????? ?? ?? ????? ? ? ??? ?
??????? ???????????? 
? ? ??
???????? ? ? ?????? ?? ?? ???? ??? 
?
??????? ???????????? ??
? ??????? 
 ¾ ?
??????? ???????????????? ?? ????????? ???? ??? ?? ?
?????? ??? ???????? 
? ? ??????? ?? ?
???????
???? ?????? ?? ???? ??? ???? ? ? ??? ?? ?? ??, ???? 
????????? ??? ?? ????? ????????? ??? ?????? ??????, ?? ??????????? ????????? 
?
??? ??
? ??????? ?????? ? ?
? ????? ?????? ? ? ?????? ?? ???? ??? ????? 
?? ?? ? ? 
 ¾ ??? ? ????????, ?????
? ?, ? ? ?? ??????
? ?? ???????, ?????? ? ??????? 
???? ???? ?????? ??? ??? ?? ???? ????? ? ?
???? ??? ?
???? ???? 
?? ????????? ??? ?????? ??? ???????????? ??? ???? ???????? ??.??.??. ? ???? ? ? 
????-???? ????? ??? ?????? ???? ? ?? ?????? ??????
 ¾ ?
???????-?????? ???????? ?? ?????? ??
?? ????? ?? ?? ??????? ??? ?????? ??
? 
??
??
???? ??? ????? ?????? ??? ?????? ????, ????
???? ??????? ??????????, 
???? ?????? ?????????? ??? ??????????? ???? ?? ?? ????????? ??? ???????? 
? ? ??? ?? ???? ???? ? ? ??? ??????? ?? ??? ???? ???
?
? ?? ????????
Page 2


 Page - 1
 Page - PB
?
??????? ???????????? ?? ??????? ?? ?????? ?
???? ?
?????? 
 ¾ ?
??????? ???????????? ?????? ? ? ????? ????
?? ?
? ? ?
???? ?
?????????? ? ? 
?????? ? ? ??? ?? ???????? ?? ????? ?? ?? ??? ?
??? ???? ???????? ????? 
?
??????? ?????? ? ? ?????????? (UNOOSA) ?? Space4SDGs ?? 
?
????? ?? ??, ??? ???
? ???????? ?? ?? ????? ? ? ??? ?
??????? ???????????? 
? ? ??
???????? ? ? ?????? ?? ?? ???? ??? 
?
??????? ???????????? ??
? ??????? 
 ¾ ?
??????? ???????????????? ?? ????????? ???? ??? ?? ?
?????? ??? ???????? 
? ? ??????? ?? ?
???????
???? ?????? ?? ???? ??? ???? ? ? ??? ?? ?? ??, ???? 
????????? ??? ?? ????? ????????? ??? ?????? ??????, ?? ??????????? ????????? 
?
??? ??
? ??????? ?????? ? ?
? ????? ?????? ? ? ?????? ?? ???? ??? ????? 
?? ?? ? ? 
 ¾ ??? ? ????????, ?????
? ?, ? ? ?? ??????
? ?? ???????, ?????? ? ??????? 
???? ???? ?????? ??? ??? ?? ???? ????? ? ?
???? ??? ?
???? ???? 
?? ????????? ??? ?????? ??? ???????????? ??? ???? ???????? ??.??.??. ? ???? ? ? 
????-???? ????? ??? ?????? ???? ? ?? ?????? ??????
 ¾ ?
???????-?????? ???????? ?? ?????? ??
?? ????? ?? ?? ??????? ??? ?????? ??
? 
??
??
???? ??? ????? ?????? ??? ?????? ????, ????
???? ??????? ??????????, 
???? ?????? ?????????? ??? ??????????? ???? ?? ?? ????????? ??? ???????? 
? ? ??? ?? ???? ???? ? ? ??? ??????? ?? ??? ???? ???
?
? ?? ???????? Page - 2
 Page - PB
 ¾ ???? ?????? ? ?
?? ?? ???????? ? ? ??
????, ?????? ?
??????? ??? ???????????? ???? 
2035 ?? $1.8 ????????? ??
? ???? ?? ?
??????? ??? ???????????? ???? 2030 
?? $77 ??????? ?? ?? ????? ?? ?
?????? ??? 
?
??????? ???????????? ??? ??????? ?
???? ???? ??????? ???? ? ? ????? 
 ¾ ?
??????? ???????????? ?? ??? ? ??
?????????? ?? ??????? ??? ???
? ? 
???
? ?????? ??? ????? ???? ?? ????
? ??? ???? ?????? ?????? ? ????? 
?????? ???????? ? ? ?
???? ? ? ??? ?? ???? ?? ???? 
 ¾ ?
??????? ???????????? ? ? ??? ? ??? ??????? ???? ?? ?? ????
? ?? ?? ??? ???? 
?????? ????? ??? ?????? ????????
? ? ? ?????? ??? ????? ??????
 ¾ ?
???????
???? ?????? ?? ?
??????? ???????????? ?? ??????? ???? ??? ?? 
???????
???? ??, ???? ?? ??? ??????????? ???? ??? ?? ??????? ??? ????
???? ??? ????????, 
??????? ??????
? , ??????? ?? ??? ??? ???????? ?? ???????? ?? ?
???????
? 
? ? ??? ? ??? ????? ?????? ?? ?? ? ?
 ¾ ?
?-???????? ???? ?????? ???
??? ??? ?????? ??? ???? ??? ??? ???, 
????????? ?
???? ?????? (GIS) ?
????? ???
??? ?? ?????? ?????????? 
??? ?
???????? ????? ?? ?????? ??
? ?????? ? ?? ?
???? ?? ???? ???
 ¾ ???
? ? ?????
?? ????? ?????? ???????? ?? ??????? ??????? ??? ?????? ???? 
?? ?????? ??? ?????? ???? ? ? ??? ????? ???? ??? 
 ¾ ?
?-???????? ???????????? ?? ????? ??? ? ????????? ??? ???
? ??? ? ? ????? ??? ?? 
?????? ???
?????? ???? ????
 ¾ ??????? ?
??????? ????-2023 ?? ???
?? ?????????? ??? ?
??????? ?? ?
??
???? 
?????? ? ?????? ??? ?????? ????, ?
??????? ??????? ? ? ??????? ???? ?? ???? ??? 
???? ?? ?
??????? ??????????? ? ? ??? ? ??? ???????? ?????? ????? ??? 
Page 3


 Page - 1
 Page - PB
?
??????? ???????????? ?? ??????? ?? ?????? ?
???? ?
?????? 
 ¾ ?
??????? ???????????? ?????? ? ? ????? ????
?? ?
? ? ?
???? ?
?????????? ? ? 
?????? ? ? ??? ?? ???????? ?? ????? ?? ?? ??? ?
??? ???? ???????? ????? 
?
??????? ?????? ? ? ?????????? (UNOOSA) ?? Space4SDGs ?? 
?
????? ?? ??, ??? ???
? ???????? ?? ?? ????? ? ? ??? ?
??????? ???????????? 
? ? ??
???????? ? ? ?????? ?? ?? ???? ??? 
?
??????? ???????????? ??
? ??????? 
 ¾ ?
??????? ???????????????? ?? ????????? ???? ??? ?? ?
?????? ??? ???????? 
? ? ??????? ?? ?
???????
???? ?????? ?? ???? ??? ???? ? ? ??? ?? ?? ??, ???? 
????????? ??? ?? ????? ????????? ??? ?????? ??????, ?? ??????????? ????????? 
?
??? ??
? ??????? ?????? ? ?
? ????? ?????? ? ? ?????? ?? ???? ??? ????? 
?? ?? ? ? 
 ¾ ??? ? ????????, ?????
? ?, ? ? ?? ??????
? ?? ???????, ?????? ? ??????? 
???? ???? ?????? ??? ??? ?? ???? ????? ? ?
???? ??? ?
???? ???? 
?? ????????? ??? ?????? ??? ???????????? ??? ???? ???????? ??.??.??. ? ???? ? ? 
????-???? ????? ??? ?????? ???? ? ?? ?????? ??????
 ¾ ?
???????-?????? ???????? ?? ?????? ??
?? ????? ?? ?? ??????? ??? ?????? ??
? 
??
??
???? ??? ????? ?????? ??? ?????? ????, ????
???? ??????? ??????????, 
???? ?????? ?????????? ??? ??????????? ???? ?? ?? ????????? ??? ???????? 
? ? ??? ?? ???? ???? ? ? ??? ??????? ?? ??? ???? ???
?
? ?? ???????? Page - 2
 Page - PB
 ¾ ???? ?????? ? ?
?? ?? ???????? ? ? ??
????, ?????? ?
??????? ??? ???????????? ???? 
2035 ?? $1.8 ????????? ??
? ???? ?? ?
??????? ??? ???????????? ???? 2030 
?? $77 ??????? ?? ?? ????? ?? ?
?????? ??? 
?
??????? ???????????? ??? ??????? ?
???? ???? ??????? ???? ? ? ????? 
 ¾ ?
??????? ???????????? ?? ??? ? ??
?????????? ?? ??????? ??? ???
? ? 
???
? ?????? ??? ????? ???? ?? ????
? ??? ???? ?????? ?????? ? ????? 
?????? ???????? ? ? ?
???? ? ? ??? ?? ???? ?? ???? 
 ¾ ?
??????? ???????????? ? ? ??? ? ??? ??????? ???? ?? ?? ????
? ?? ?? ??? ???? 
?????? ????? ??? ?????? ????????
? ? ? ?????? ??? ????? ??????
 ¾ ?
???????
???? ?????? ?? ?
??????? ???????????? ?? ??????? ???? ??? ?? 
???????
???? ??, ???? ?? ??? ??????????? ???? ??? ?? ??????? ??? ????
???? ??? ????????, 
??????? ??????
? , ??????? ?? ??? ??? ???????? ?? ???????? ?? ?
???????
? 
? ? ??? ? ??? ????? ?????? ?? ?? ? ?
 ¾ ?
?-???????? ???? ?????? ???
??? ??? ?????? ??? ???? ??? ??? ???, 
????????? ?
???? ?????? (GIS) ?
????? ???
??? ?? ?????? ?????????? 
??? ?
???????? ????? ?? ?????? ??
? ?????? ? ?? ?
???? ?? ???? ???
 ¾ ???
? ? ?????
?? ????? ?????? ???????? ?? ??????? ??????? ??? ?????? ???? 
?? ?????? ??? ?????? ???? ? ? ??? ????? ???? ??? 
 ¾ ?
?-???????? ???????????? ?? ????? ??? ? ????????? ??? ???
? ??? ? ? ????? ??? ?? 
?????? ???
?????? ???? ????
 ¾ ??????? ?
??????? ????-2023 ?? ???
?? ?????????? ??? ?
??????? ?? ?
??
???? 
?????? ? ?????? ??? ?????? ????, ?
??????? ??????? ? ? ??????? ???? ?? ???? ??? 
???? ?? ?
??????? ??????????? ? ? ??? ? ??? ???????? ?????? ????? ??? 
 Page - 3
 Page - PB
 ¾ ????? ?? ?? ??? ??????? ? ???? ?????? (YUVIKA) ??????? ??? ?
??????? ?????? 
?? ??????? ???? ? ? ??? ?? ???? ???? ??? ??? ???? ?????? ??????? ??? ?????? 
??????? ?? ?
??????? ?? ?
??
???? ??????????? ??? ??? ? ??? ? ? ??? ?? ?
?? 
????? ???? ???
 ¾ ????? STEM ?????? ??? ?????? ???? ? ? ??? ???
? ??? ?? ?????????????? ? ? 
???? ??????? ???? ?? ???? ?
??????? ?????? ??
? ???????????? ??? ?????? ????? 
??? ? ??????? ? ? ??? ?
???????? ? ?????? ???? ????? ???? ???
 ¾ ?
??? ???? ???????? ?? ?
???? ?????? ?? ????
?? ??????? ??? ?
??????? ?????? ??
? 
???????????? ?????? ? ?? ??? ?? ??????? ???? ???? ??? 
 ¾ ??? ? ?? ??? ?????? ?????
?? ?? ????????? ?
???? ?????? (GIS) ?? ? ??? 
?????? ?
????, ?
??????? ??
? ???? ??
?????? ??????, ?????? ?? ?????? ?????? 
?????? (GNSS) ??? ?? ? ? ????????? ???
? ?????? ????? ???? ???
?
??????? ???????????? ?? ?
????????
???? ??????? ? ? ??? ????? 
 ¾ ?
????????? ???????? ??
? ??????? ???? ????????? ?? ??
??? : ?????? 
?
??????? ????????????????, ??? ??????? ??
? ??????, ????? ??????????
? , ?????? 
???????????? ?? ??? ?? ???????????? ?? ?
??
???? ??????? ?? ?? ??? ?????? 
??????? ??? 
 ¾ ?
??????? ???????????? ?? ??
??
???? ??
? ????? ???????????
? 
?? ????????: ??? ? ??? ????????? ? ? ?????? ????????? ???? ?? 
???
? ?????? ??? ?
??????? ???????????? ?? ??
??
???? ??
? ????? ???????????
? 
??? ????? ???? ??????
 ¾ ?????-?????
?? ???
????????: ?????? ??????, ?.??., ?
??????? ??
?????????? 
? ? ??? ??????????
??, ???????????, ?? ???? ???? ??? ???? ???????? ??? ??-
?? ???
? ?????? ?
??? ????? 
Page 4


 Page - 1
 Page - PB
?
??????? ???????????? ?? ??????? ?? ?????? ?
???? ?
?????? 
 ¾ ?
??????? ???????????? ?????? ? ? ????? ????
?? ?
? ? ?
???? ?
?????????? ? ? 
?????? ? ? ??? ?? ???????? ?? ????? ?? ?? ??? ?
??? ???? ???????? ????? 
?
??????? ?????? ? ? ?????????? (UNOOSA) ?? Space4SDGs ?? 
?
????? ?? ??, ??? ???
? ???????? ?? ?? ????? ? ? ??? ?
??????? ???????????? 
? ? ??
???????? ? ? ?????? ?? ?? ???? ??? 
?
??????? ???????????? ??
? ??????? 
 ¾ ?
??????? ???????????????? ?? ????????? ???? ??? ?? ?
?????? ??? ???????? 
? ? ??????? ?? ?
???????
???? ?????? ?? ???? ??? ???? ? ? ??? ?? ?? ??, ???? 
????????? ??? ?? ????? ????????? ??? ?????? ??????, ?? ??????????? ????????? 
?
??? ??
? ??????? ?????? ? ?
? ????? ?????? ? ? ?????? ?? ???? ??? ????? 
?? ?? ? ? 
 ¾ ??? ? ????????, ?????
? ?, ? ? ?? ??????
? ?? ???????, ?????? ? ??????? 
???? ???? ?????? ??? ??? ?? ???? ????? ? ?
???? ??? ?
???? ???? 
?? ????????? ??? ?????? ??? ???????????? ??? ???? ???????? ??.??.??. ? ???? ? ? 
????-???? ????? ??? ?????? ???? ? ?? ?????? ??????
 ¾ ?
???????-?????? ???????? ?? ?????? ??
?? ????? ?? ?? ??????? ??? ?????? ??
? 
??
??
???? ??? ????? ?????? ??? ?????? ????, ????
???? ??????? ??????????, 
???? ?????? ?????????? ??? ??????????? ???? ?? ?? ????????? ??? ???????? 
? ? ??? ?? ???? ???? ? ? ??? ??????? ?? ??? ???? ???
?
? ?? ???????? Page - 2
 Page - PB
 ¾ ???? ?????? ? ?
?? ?? ???????? ? ? ??
????, ?????? ?
??????? ??? ???????????? ???? 
2035 ?? $1.8 ????????? ??
? ???? ?? ?
??????? ??? ???????????? ???? 2030 
?? $77 ??????? ?? ?? ????? ?? ?
?????? ??? 
?
??????? ???????????? ??? ??????? ?
???? ???? ??????? ???? ? ? ????? 
 ¾ ?
??????? ???????????? ?? ??? ? ??
?????????? ?? ??????? ??? ???
? ? 
???
? ?????? ??? ????? ???? ?? ????
? ??? ???? ?????? ?????? ? ????? 
?????? ???????? ? ? ?
???? ? ? ??? ?? ???? ?? ???? 
 ¾ ?
??????? ???????????? ? ? ??? ? ??? ??????? ???? ?? ?? ????
? ?? ?? ??? ???? 
?????? ????? ??? ?????? ????????
? ? ? ?????? ??? ????? ??????
 ¾ ?
???????
???? ?????? ?? ?
??????? ???????????? ?? ??????? ???? ??? ?? 
???????
???? ??, ???? ?? ??? ??????????? ???? ??? ?? ??????? ??? ????
???? ??? ????????, 
??????? ??????
? , ??????? ?? ??? ??? ???????? ?? ???????? ?? ?
???????
? 
? ? ??? ? ??? ????? ?????? ?? ?? ? ?
 ¾ ?
?-???????? ???? ?????? ???
??? ??? ?????? ??? ???? ??? ??? ???, 
????????? ?
???? ?????? (GIS) ?
????? ???
??? ?? ?????? ?????????? 
??? ?
???????? ????? ?? ?????? ??
? ?????? ? ?? ?
???? ?? ???? ???
 ¾ ???
? ? ?????
?? ????? ?????? ???????? ?? ??????? ??????? ??? ?????? ???? 
?? ?????? ??? ?????? ???? ? ? ??? ????? ???? ??? 
 ¾ ?
?-???????? ???????????? ?? ????? ??? ? ????????? ??? ???
? ??? ? ? ????? ??? ?? 
?????? ???
?????? ???? ????
 ¾ ??????? ?
??????? ????-2023 ?? ???
?? ?????????? ??? ?
??????? ?? ?
??
???? 
?????? ? ?????? ??? ?????? ????, ?
??????? ??????? ? ? ??????? ???? ?? ???? ??? 
???? ?? ?
??????? ??????????? ? ? ??? ? ??? ???????? ?????? ????? ??? 
 Page - 3
 Page - PB
 ¾ ????? ?? ?? ??? ??????? ? ???? ?????? (YUVIKA) ??????? ??? ?
??????? ?????? 
?? ??????? ???? ? ? ??? ?? ???? ???? ??? ??? ???? ?????? ??????? ??? ?????? 
??????? ?? ?
??????? ?? ?
??
???? ??????????? ??? ??? ? ??? ? ? ??? ?? ?
?? 
????? ???? ???
 ¾ ????? STEM ?????? ??? ?????? ???? ? ? ??? ???
? ??? ?? ?????????????? ? ? 
???? ??????? ???? ?? ???? ?
??????? ?????? ??
? ???????????? ??? ?????? ????? 
??? ? ??????? ? ? ??? ?
???????? ? ?????? ???? ????? ???? ???
 ¾ ?
??? ???? ???????? ?? ?
???? ?????? ?? ????
?? ??????? ??? ?
??????? ?????? ??
? 
???????????? ?????? ? ?? ??? ?? ??????? ???? ???? ??? 
 ¾ ??? ? ?? ??? ?????? ?????
?? ?? ????????? ?
???? ?????? (GIS) ?? ? ??? 
?????? ?
????, ?
??????? ??
? ???? ??
?????? ??????, ?????? ?? ?????? ?????? 
?????? (GNSS) ??? ?? ? ? ????????? ???
? ?????? ????? ???? ???
?
??????? ???????????? ?? ?
????????
???? ??????? ? ? ??? ????? 
 ¾ ?
????????? ???????? ??
? ??????? ???? ????????? ?? ??
??? : ?????? 
?
??????? ????????????????, ??? ??????? ??
? ??????, ????? ??????????
? , ?????? 
???????????? ?? ??? ?? ???????????? ?? ?
??
???? ??????? ?? ?? ??? ?????? 
??????? ??? 
 ¾ ?
??????? ???????????? ?? ??
??
???? ??
? ????? ???????????
? 
?? ????????: ??? ? ??? ????????? ? ? ?????? ????????? ???? ?? 
???
? ?????? ??? ?
??????? ???????????? ?? ??
??
???? ??
? ????? ???????????
? 
??? ????? ???? ??????
 ¾ ?????-?????
?? ???
????????: ?????? ??????, ?.??., ?
??????? ??
?????????? 
? ? ??? ??????????
??, ???????????, ?? ???? ???? ??? ???? ???????? ??? ??-
?? ???
? ?????? ?
??? ????? 
 Page - 4
 Page - PB
 ¾ ???????? ?? ???????????? ?? ??????? ?
????: ??? ?
??????? ???????????????? 
?? ????? ?????? ????? ???? ? ? ??? ????? ??? ?????? ???? ? ? ??? ???? ???????
???? 
??? ??? ? ??? ???????? ??? ???? ? ???????? ????? ????? ???? ?????? 
 ¾ ??????? ?? ??????????? ??? ?????? ???? ??: ??????? ??? ?????? ? ?? ??? ???????? 
??? ? ?? ?????? ?????????? ??
? ??????? ? ? ??? ??????? ???? ??? ????? 
??? ? ????????? ??????? ??? ?????? ???? ? ? ??? ??????????? ????? 
???? ??????
 ¾ ???????? ??? ??????? ?? ?? ??
??? ?? ?? ?
????: ?-??? ??? ??????? ??? ??????? ??
? ?
? ????? 
? ? ????????? ??? ?????? ???? ? ? ??? ????? ? ? ???????? ?? ??????? ????? ???? 
?????? ??? ? ??? EDUSAT ???? ??? ?? ??????? ? ???? ????????? ? ? ??? 
?
????? ??????? ??? ?? ???? ??? ???????
???? ?
????? ???? ???? ???? 
 ¾ ??? ? ?????, ?
??????? ?????? ??????? ?? ??????? ???????????? ?? 
??????? ????? ?? ???? ??, ??? ??????? ????????? ??? ??????? ??? ?? ???? ?? 
???? ????
???? ?? ?
????????? ? ¾ ?
??????? ???????????????? ? ? ??? ? ??? ????? ? ? ???? ????? ???? 
 ¾ ???????? ?? ????? ?????? 
 ¾ ???
? ?????? ? ?? ??????? ? ? ?
????? ??? ??????? ? ?? ???????? 
 ¾ ???????-?????? ? ????????? ?? ?
? ????? ??????? 
??? ?? ????
 ¾ ???? ?
??????? ??? ???????????? ??? ?????? ??? ????????? ???? ?? ???
????? ???? 
??, ????? ?
??????? ???????????????? ?? ?????? ??? ???
?? ????, ??????? ?? 
???? ???? ??? ???? ?????? ?? ?????? ?
?? ?? ????? ???? ? ? ??? ????? 
????? ?? ?????? ????????? ???
Page 5


 Page - 1
 Page - PB
?
??????? ???????????? ?? ??????? ?? ?????? ?
???? ?
?????? 
 ¾ ?
??????? ???????????? ?????? ? ? ????? ????
?? ?
? ? ?
???? ?
?????????? ? ? 
?????? ? ? ??? ?? ???????? ?? ????? ?? ?? ??? ?
??? ???? ???????? ????? 
?
??????? ?????? ? ? ?????????? (UNOOSA) ?? Space4SDGs ?? 
?
????? ?? ??, ??? ???
? ???????? ?? ?? ????? ? ? ??? ?
??????? ???????????? 
? ? ??
???????? ? ? ?????? ?? ?? ???? ??? 
?
??????? ???????????? ??
? ??????? 
 ¾ ?
??????? ???????????????? ?? ????????? ???? ??? ?? ?
?????? ??? ???????? 
? ? ??????? ?? ?
???????
???? ?????? ?? ???? ??? ???? ? ? ??? ?? ?? ??, ???? 
????????? ??? ?? ????? ????????? ??? ?????? ??????, ?? ??????????? ????????? 
?
??? ??
? ??????? ?????? ? ?
? ????? ?????? ? ? ?????? ?? ???? ??? ????? 
?? ?? ? ? 
 ¾ ??? ? ????????, ?????
? ?, ? ? ?? ??????
? ?? ???????, ?????? ? ??????? 
???? ???? ?????? ??? ??? ?? ???? ????? ? ?
???? ??? ?
???? ???? 
?? ????????? ??? ?????? ??? ???????????? ??? ???? ???????? ??.??.??. ? ???? ? ? 
????-???? ????? ??? ?????? ???? ? ?? ?????? ??????
 ¾ ?
???????-?????? ???????? ?? ?????? ??
?? ????? ?? ?? ??????? ??? ?????? ??
? 
??
??
???? ??? ????? ?????? ??? ?????? ????, ????
???? ??????? ??????????, 
???? ?????? ?????????? ??? ??????????? ???? ?? ?? ????????? ??? ???????? 
? ? ??? ?? ???? ???? ? ? ??? ??????? ?? ??? ???? ???
?
? ?? ???????? Page - 2
 Page - PB
 ¾ ???? ?????? ? ?
?? ?? ???????? ? ? ??
????, ?????? ?
??????? ??? ???????????? ???? 
2035 ?? $1.8 ????????? ??
? ???? ?? ?
??????? ??? ???????????? ???? 2030 
?? $77 ??????? ?? ?? ????? ?? ?
?????? ??? 
?
??????? ???????????? ??? ??????? ?
???? ???? ??????? ???? ? ? ????? 
 ¾ ?
??????? ???????????? ?? ??? ? ??
?????????? ?? ??????? ??? ???
? ? 
???
? ?????? ??? ????? ???? ?? ????
? ??? ???? ?????? ?????? ? ????? 
?????? ???????? ? ? ?
???? ? ? ??? ?? ???? ?? ???? 
 ¾ ?
??????? ???????????? ? ? ??? ? ??? ??????? ???? ?? ?? ????
? ?? ?? ??? ???? 
?????? ????? ??? ?????? ????????
? ? ? ?????? ??? ????? ??????
 ¾ ?
???????
???? ?????? ?? ?
??????? ???????????? ?? ??????? ???? ??? ?? 
???????
???? ??, ???? ?? ??? ??????????? ???? ??? ?? ??????? ??? ????
???? ??? ????????, 
??????? ??????
? , ??????? ?? ??? ??? ???????? ?? ???????? ?? ?
???????
? 
? ? ??? ? ??? ????? ?????? ?? ?? ? ?
 ¾ ?
?-???????? ???? ?????? ???
??? ??? ?????? ??? ???? ??? ??? ???, 
????????? ?
???? ?????? (GIS) ?
????? ???
??? ?? ?????? ?????????? 
??? ?
???????? ????? ?? ?????? ??
? ?????? ? ?? ?
???? ?? ???? ???
 ¾ ???
? ? ?????
?? ????? ?????? ???????? ?? ??????? ??????? ??? ?????? ???? 
?? ?????? ??? ?????? ???? ? ? ??? ????? ???? ??? 
 ¾ ?
?-???????? ???????????? ?? ????? ??? ? ????????? ??? ???
? ??? ? ? ????? ??? ?? 
?????? ???
?????? ???? ????
 ¾ ??????? ?
??????? ????-2023 ?? ???
?? ?????????? ??? ?
??????? ?? ?
??
???? 
?????? ? ?????? ??? ?????? ????, ?
??????? ??????? ? ? ??????? ???? ?? ???? ??? 
???? ?? ?
??????? ??????????? ? ? ??? ? ??? ???????? ?????? ????? ??? 
 Page - 3
 Page - PB
 ¾ ????? ?? ?? ??? ??????? ? ???? ?????? (YUVIKA) ??????? ??? ?
??????? ?????? 
?? ??????? ???? ? ? ??? ?? ???? ???? ??? ??? ???? ?????? ??????? ??? ?????? 
??????? ?? ?
??????? ?? ?
??
???? ??????????? ??? ??? ? ??? ? ? ??? ?? ?
?? 
????? ???? ???
 ¾ ????? STEM ?????? ??? ?????? ???? ? ? ??? ???
? ??? ?? ?????????????? ? ? 
???? ??????? ???? ?? ???? ?
??????? ?????? ??
? ???????????? ??? ?????? ????? 
??? ? ??????? ? ? ??? ?
???????? ? ?????? ???? ????? ???? ???
 ¾ ?
??? ???? ???????? ?? ?
???? ?????? ?? ????
?? ??????? ??? ?
??????? ?????? ??
? 
???????????? ?????? ? ?? ??? ?? ??????? ???? ???? ??? 
 ¾ ??? ? ?? ??? ?????? ?????
?? ?? ????????? ?
???? ?????? (GIS) ?? ? ??? 
?????? ?
????, ?
??????? ??
? ???? ??
?????? ??????, ?????? ?? ?????? ?????? 
?????? (GNSS) ??? ?? ? ? ????????? ???
? ?????? ????? ???? ???
?
??????? ???????????? ?? ?
????????
???? ??????? ? ? ??? ????? 
 ¾ ?
????????? ???????? ??
? ??????? ???? ????????? ?? ??
??? : ?????? 
?
??????? ????????????????, ??? ??????? ??
? ??????, ????? ??????????
? , ?????? 
???????????? ?? ??? ?? ???????????? ?? ?
??
???? ??????? ?? ?? ??? ?????? 
??????? ??? 
 ¾ ?
??????? ???????????? ?? ??
??
???? ??
? ????? ???????????
? 
?? ????????: ??? ? ??? ????????? ? ? ?????? ????????? ???? ?? 
???
? ?????? ??? ?
??????? ???????????? ?? ??
??
???? ??
? ????? ???????????
? 
??? ????? ???? ??????
 ¾ ?????-?????
?? ???
????????: ?????? ??????, ?.??., ?
??????? ??
?????????? 
? ? ??? ??????????
??, ???????????, ?? ???? ???? ??? ???? ???????? ??? ??-
?? ???
? ?????? ?
??? ????? 
 Page - 4
 Page - PB
 ¾ ???????? ?? ???????????? ?? ??????? ?
????: ??? ?
??????? ???????????????? 
?? ????? ?????? ????? ???? ? ? ??? ????? ??? ?????? ???? ? ? ??? ???? ???????
???? 
??? ??? ? ??? ???????? ??? ???? ? ???????? ????? ????? ???? ?????? 
 ¾ ??????? ?? ??????????? ??? ?????? ???? ??: ??????? ??? ?????? ? ?? ??? ???????? 
??? ? ?? ?????? ?????????? ??
? ??????? ? ? ??? ??????? ???? ??? ????? 
??? ? ????????? ??????? ??? ?????? ???? ? ? ??? ??????????? ????? 
???? ??????
 ¾ ???????? ??? ??????? ?? ?? ??
??? ?? ?? ?
????: ?-??? ??? ??????? ??? ??????? ??
? ?
? ????? 
? ? ????????? ??? ?????? ???? ? ? ??? ????? ? ? ???????? ?? ??????? ????? ???? 
?????? ??? ? ??? EDUSAT ???? ??? ?? ??????? ? ???? ????????? ? ? ??? 
?
????? ??????? ??? ?? ???? ??? ???????
???? ?
????? ???? ???? ???? 
 ¾ ??? ? ?????, ?
??????? ?????? ??????? ?? ??????? ???????????? ?? 
??????? ????? ?? ???? ??, ??? ??????? ????????? ??? ??????? ??? ?? ???? ?? 
???? ????
???? ?? ?
????????? ? ¾ ?
??????? ???????????????? ? ? ??? ? ??? ????? ? ? ???? ????? ???? 
 ¾ ???????? ?? ????? ?????? 
 ¾ ???
? ?????? ? ?? ??????? ? ? ?
????? ??? ??????? ? ?? ???????? 
 ¾ ???????-?????? ? ????????? ?? ?
? ????? ??????? 
??? ?? ????
 ¾ ???? ?
??????? ??? ???????????? ??? ?????? ??? ????????? ???? ?? ???
????? ???? 
??, ????? ?
??????? ???????????????? ?? ?????? ??? ???
?? ????, ??????? ?? 
???? ???? ??? ???? ?????? ?? ?????? ?
?? ?? ????? ???? ? ? ??? ????? 
????? ?? ?????? ????????? ???
 Page - 5
 Page - PB
 ¾ ?
??????? ???????????? ? ? ????? ??? ?????? ???? ? ? ??? ???? ??? ?????? 
?? ?????? ?????? ? ????? ? ?? ????? ??? ?????????? ???? ?????? 
 ¾ ?
??????? ?? ?
??
???? ??????? ??? ???
? ? ? ? ???????????? ? ? ???
? ?????? ??? 
????? ??? ? ??
??
???? ??
? ????? ??? ????????
? ??? ?????? ???? ??? 
?
??????? ????? ???? ????? ?? ????? ?????
???? ???? ?? ??????????? 
????? ?????? ?????? ?? ???
 ¾ ??????? ?
??????? ????-2023 ??????????? ??? ???????????? ??? ?
??????? ??????? ? ? 
???????? ??? ?????? ? ? ??? ?? ??????? ???? ??? ????? ???? ??? ??? ? 
??? ???? ??? ???
?? ??????? ??? ?? ?????????-???? ???????? ????? 
?
???? ????? ???? ?????, ????? ??????? ??
? ?
???? ????????? ???? ??? ? ? 
??? ?
??????? ?? ?? ??? ?
??????? ??? ?? ? ?
 ¾ ???????, ????? ? ?? ???????? ?
?? ? ? ?????? ?? ??? ?? ?
??????? ?????? ??? 
????
???? ??????, ????? ??? ? ? ??? ???????? ???? ?????? ??
? ???????? ?
?????????, 
????? ?? ???? ??????? ? ? ??? ??????? ? ? ?????? ??? ??????? ? ????? ??? 
 ¾ ??? ??? ???? ???? ??????? ???????-? ????? ? ????????? ??? ?????? ??? ???? 
??? ?? ?????? ???? ??? ?????? ?
??????? ?????? ??? ?????? ?? ????????? 
??? ??????????? ?? ???? ???
 ¾ ??????? ??? ??????-?????? ???? ?? ?????????? ?? ??? ?????? ??? ??????? 
???? ???? ???????? ???? ????????? ??? ???
? ???? ? ? ??? ???????? ???? ?????? 
??? ???? ????
???? ? ?????? ??? ???? ??? 
????????-????? ?
??? ??? ??? ??? ?? ?? ?? ?
??????? ????????????
?
?????? 
 ¾ ?
??????? ???????????????? ?? ??????? ????????? ??? ???? ?? ????? ?? ???????????? 
??? ??? ?????? ??? ???????
???? ?
????? ????? ??? ????? ? ? ??? ???? ???, ?
??????? 
Read More
2 videos|3439 docs|1077 tests

FAQs on Kurukshetra Summary March 2025 (Hindi) - Current Affairs (Hindi): Daily, Weekly & Monthly - UPSC

1. कुरुक्षेत्र की लड़ाई का ऐतिहासिक महत्व क्या है?
Ans. कुरुक्षेत्र की लड़ाई, जो महाभारत के अनुसार हुई थी, भारतीय इतिहास में एक महत्वपूर्ण घटना मानी जाती है। यह धर्म और अधर्म के बीच संघर्ष का प्रतीक है और इसमें कौरवों और पांडवों के बीच युद्ध का वर्णन है। यह लड़ाई न केवल शारीरिक संघर्ष थी, बल्कि नैतिक और दार्शनिक मुद्दों का भी सामना करती है, जो आज भी समाज में प्रासंगिक हैं।
2. कुरुक्षेत्र का स्थान और उसके धार्मिक महत्व के बारे में बताएं।
Ans. कुरुक्षेत्र, हरियाणा राज्य में स्थित है, और यह एक प्रमुख तीर्थ स्थल है। इसे हिंदू धर्म में बहुत महत्व दिया जाता है, क्योंकि इसे भगवान कृष्ण और अर्जुन के संवाद का स्थल माना जाता है, जहां भगवद गीता का उपदेश दिया गया था। यह स्थल श्रद्धालुओं के लिए एक महत्वपूर्ण pilgrimage site है, जहाँ हर वर्ष लाखों लोग आते हैं।
3. भगवद गीता का कुरुक्षेत्र की लड़ाई से क्या संबंध है?
Ans. भगवद गीता, जो कि महाभारत का एक हिस्सा है, कुरुक्षेत्र की लड़ाई के समय भगवान कृष्ण और अर्जुन के बीच संवाद के रूप में प्रस्तुत की गई है। इसमें जीवन, धर्म, कर्म और आत्मा के संबंध में गहरे दार्शनिक विचार दिए गए हैं। यह ग्रंथ न केवल धार्मिक दृष्टिकोण से महत्वपूर्ण है, बल्कि यह मानवता के लिए नैतिक और आध्यात्मिक मार्गदर्शन भी प्रदान करता है।
4. कुरुक्षेत्र की लड़ाई के प्रमुख पात्र कौन थे?
Ans. कुरुक्षेत्र की लड़ाई में मुख्य पात्रों में पांडवों के पांच भाई - युधिष्ठिर, भीम, अर्जुन, नकुल और सहदेव - और कौरवों के सौ भाई, प्रमुख रूप से दुर्योधन और दुःशासन शामिल हैं। इसके अलावा, भगवान कृष्ण, जो अर्जुन के सारथी थे, भी एक महत्वपूर्ण भूमिका निभाते हैं। ये पात्र न केवल युद्ध के दौरान बल्कि इसके नैतिक और दार्शनिक संदर्भ में भी महत्वपूर्ण हैं।
5. कुरुक्षेत्र से संबंधित प्रमुख त्योहार कौन से हैं?
Ans. कुरुक्षेत्र में कई प्रमुख त्योहार मनाए जाते हैं, जिनमें से एक 'धर्म युद्ध' और 'कुंभ मेला' है। कुंभ मेला, जो हर 12 वर्ष में आयोजित होता है, दुनिया के सबसे बड़े धार्मिक मेलों में से एक माना जाता है। इसके अलावा, हरियाणा में 'गंगा दशहरा' और 'शिवरात्रि' जैसे अन्य त्योहार भी बड़ी धूमधाम से मनाए जाते हैं, जो कुरुक्षेत्र की धार्मिक और सांस्कृतिक धरोहर को दर्शाते हैं।
Related Searches

shortcuts and tricks

,

Kurukshetra Summary March 2025 (Hindi) | Current Affairs (Hindi): Daily

,

pdf

,

Important questions

,

Summary

,

past year papers

,

Weekly & Monthly - UPSC

,

Extra Questions

,

Weekly & Monthly - UPSC

,

Semester Notes

,

mock tests for examination

,

practice quizzes

,

MCQs

,

video lectures

,

Weekly & Monthly - UPSC

,

Free

,

Sample Paper

,

Objective type Questions

,

Kurukshetra Summary March 2025 (Hindi) | Current Affairs (Hindi): Daily

,

Exam

,

Kurukshetra Summary March 2025 (Hindi) | Current Affairs (Hindi): Daily

,

ppt

,

Viva Questions

,

Previous Year Questions with Solutions

,

study material

;