UPSC Exam  >  UPSC Notes  >  Current Affairs (Hindi): Daily, Weekly & Monthly  >  Yojana Summary December 2024 (Hindi)

Yojana Summary December 2024 (Hindi) | Current Affairs (Hindi): Daily, Weekly & Monthly - UPSC PDF Download

Download, print and study this document offline
Please wait while the PDF view is loading
 Page 1


  
 Page - 1
 Page - PB
???????? ???? ??????: ?????? ????????
???? ???? ?????????? ?? ?
?????
???? ¾ ???? ???? ?????????? ?? ???? ???????? ????? ???, ?? ??
??
? ???? ??????? ?? 
???? ???? ?????????? ???? ?
???? ?? ???? ???? ???? ?? ?????? ?? ?
????? ?????? 
1986 ???? ? ?? ????? ??????? ?????????? ?????? ????? ?? ???, ??????? ????????? ? ? 
??????? ? ?? ????? ???? ?? ?????? ????? ???? ???
 ¾ ?????? 1999 ???? ?
??
???? ?????????? ??????? ?
??? ????? ????? ?????? 2012 ???? 
?????? ? ???? ?????? ? ?? ?????????? ? ? ??? ???
?????-? ?? ????? ????? ?????????? 
?? ?????? ? ?? ???? ???? ? ?? ?? ????????? ?? ?? ???????? ?????? 
 ¾ ?????? 2014 ???? ?????????? ?????? ? ? ??? 39% ??, ????? 55 ????? ?? 
???? ???, ????? ?? ??? ?? ??????? ??????? ???? ?
???????? ??????? ?? ?
?????? 
?? ?? ???? ?? ?? ?
??? ???? ??? ???? ???
 ¾ ?????????? ?
??
??? ?? ???????? ? ? ???? ???????
? ?? ?????? ?? ???????? 
?? ?????? ???? ???? ????? ???????????? ?? ?
????? ?????? ? ? ???-??? 
????????-????? ? ?
????????? ?? ???? ? ??
? ? 
 ¾ ????????
???? ????? ????? 2 ???
? ??, 2014 ?? ???????? ???? ??????? ?? 
?
????? ?? ????????? ?????????, ???? ??????? ????????, ?????????? ??????????? 
?? ???????? ??????-???? ?? ???? ? ? ?
????? ???? ?? ????? ?????? ?? 
?????? ?????? ?? ? ?????? ?? ?????? 2019 ?? ???? ?? ?
??? ???? ????? ??? 
(ODF) ???? ? ?? ?? ??????????
???? ?????? ????????? ?????, ???? ????? ?? 
??????? ????? ?????
????? ?? ???
Page 2


  
 Page - 1
 Page - PB
???????? ???? ??????: ?????? ????????
???? ???? ?????????? ?? ?
?????
???? ¾ ???? ???? ?????????? ?? ???? ???????? ????? ???, ?? ??
??
? ???? ??????? ?? 
???? ???? ?????????? ???? ?
???? ?? ???? ???? ???? ?? ?????? ?? ?
????? ?????? 
1986 ???? ? ?? ????? ??????? ?????????? ?????? ????? ?? ???, ??????? ????????? ? ? 
??????? ? ?? ????? ???? ?? ?????? ????? ???? ???
 ¾ ?????? 1999 ???? ?
??
???? ?????????? ??????? ?
??? ????? ????? ?????? 2012 ???? 
?????? ? ???? ?????? ? ?? ?????????? ? ? ??? ???
?????-? ?? ????? ????? ?????????? 
?? ?????? ? ?? ???? ???? ? ?? ?? ????????? ?? ?? ???????? ?????? 
 ¾ ?????? 2014 ???? ?????????? ?????? ? ? ??? 39% ??, ????? 55 ????? ?? 
???? ???, ????? ?? ??? ?? ??????? ??????? ???? ?
???????? ??????? ?? ?
?????? 
?? ?? ???? ?? ?? ?
??? ???? ??? ???? ???
 ¾ ?????????? ?
??
??? ?? ???????? ? ? ???? ???????
? ?? ?????? ?? ???????? 
?? ?????? ???? ???? ????? ???????????? ?? ?
????? ?????? ? ? ???-??? 
????????-????? ? ?
????????? ?? ???? ? ??
? ? 
 ¾ ????????
???? ????? ????? 2 ???
? ??, 2014 ?? ???????? ???? ??????? ?? 
?
????? ?? ????????? ?????????, ???? ??????? ????????, ?????????? ??????????? 
?? ???????? ??????-???? ?? ???? ? ? ?
????? ???? ?? ????? ?????? ?? 
?????? ?????? ?? ? ?????? ?? ?????? 2019 ?? ???? ?? ?
??? ???? ????? ??? 
(ODF) ???? ? ?? ?? ??????????
???? ?????? ????????? ?????, ???? ????? ?? 
??????? ????? ?????
????? ?? ???
  
 Page - 2
 Page - PB
???????? ???? ?????? ?? ????????? 
 ¾ ???????? ???? ????? ?? ? ? ?? ?? ? ? ???? ? ??? ????????? ?? ?? ?????????? ?? 
?????????? ?? ???? ??? ???? ?????????? ?????????? ????????????, ??????-?
????? 
???????, ????????????? ?
?????????? ?? ????? ? ?????? ?? ????????? 
???? ??? ???????? ???? ??????? ?? ?? ?????? ?
???? ?
????????? ?? ????? 
??? ?? ?
?????? ??? ? ?? ??????? ??????
 ¾ ??????????? ?? ???????: ??????? ??? ?????????? ?????????, ???? ?? ??????? 
???? ?????? ??????????? ?? ?? ????? ?? ???? ??? ?????? ???????????? ?
???? 
?? ?? ??????? ? ? ??
????, ???????? ???? ? ?????? ? ? ?????
?? ???? ?? ???? 
???? ???? ???? ?????????? ? ? ???? ?? ??? ???? 3 ??? ?????? ?? 
?? ????? ? ???? ??? 
 ¾ ??? ?? ???? ?? ???? ??????? ? ? ??
????, ???????? ???? ??????? ?? ???? 
?? ?? ??? 60,000-70,000 ?????? ?? ?? ????? ? ?? ????? ??? ? ?? ???
? ?? ????? ? 
?? ???? ????? ????? ???? ?? ???
 ¾ ??????
? ?? ???????? ?? ???????: ???????
? ?? ????? ?
??? ?? ?????? 
???? ??? ??? ? ? ? ??? ????
?? ???? ????? ?? ????? ???? ?? ???????? ?? 
????? ?? ???? ???? ??? ????? ?? ??? ?? ??????? ??????? ????, ??????? ??? ?????????? 
?
???????
? ? ? ???? ?????? ????? ? ? ????? ????????? ????? ???
? ? ???? 
???? ???, ???? ? ???? ??? ? ???
? ? ?????? ? ?? ?? ??? ???? ??? ??? 
?
?? ?? ???
??? ???
?? ???
????? ? ? ?? ???????? ? ? ??
????, ???????? ???? 
??????? ? ? ????? ?? ????????? ???? ?
???? ???? ???? ???? ?? ???
 ¾ ??????????? ???????: ?
??? ???? ??? ?? ??
???? ?????? ????
??? 
?????????? ???? ???? ??????? ???? ???? ?? ?????? ?? ?? ??????? ? ? ??
????, 
???????? ???? ?????? ? ?? ?????????? ?? ???? ? ???? ???? ?? ???????? ?
??? ???? 
??? ????? ??
????? ???? ???
??????? ? ? ???? ?
?-?? ?
??
? ??? ?? ?
??????? 12.70 
?
??? ??? ???
Page 3


  
 Page - 1
 Page - PB
???????? ???? ??????: ?????? ????????
???? ???? ?????????? ?? ?
?????
???? ¾ ???? ???? ?????????? ?? ???? ???????? ????? ???, ?? ??
??
? ???? ??????? ?? 
???? ???? ?????????? ???? ?
???? ?? ???? ???? ???? ?? ?????? ?? ?
????? ?????? 
1986 ???? ? ?? ????? ??????? ?????????? ?????? ????? ?? ???, ??????? ????????? ? ? 
??????? ? ?? ????? ???? ?? ?????? ????? ???? ???
 ¾ ?????? 1999 ???? ?
??
???? ?????????? ??????? ?
??? ????? ????? ?????? 2012 ???? 
?????? ? ???? ?????? ? ?? ?????????? ? ? ??? ???
?????-? ?? ????? ????? ?????????? 
?? ?????? ? ?? ???? ???? ? ?? ?? ????????? ?? ?? ???????? ?????? 
 ¾ ?????? 2014 ???? ?????????? ?????? ? ? ??? 39% ??, ????? 55 ????? ?? 
???? ???, ????? ?? ??? ?? ??????? ??????? ???? ?
???????? ??????? ?? ?
?????? 
?? ?? ???? ?? ?? ?
??? ???? ??? ???? ???
 ¾ ?????????? ?
??
??? ?? ???????? ? ? ???? ???????
? ?? ?????? ?? ???????? 
?? ?????? ???? ???? ????? ???????????? ?? ?
????? ?????? ? ? ???-??? 
????????-????? ? ?
????????? ?? ???? ? ??
? ? 
 ¾ ????????
???? ????? ????? 2 ???
? ??, 2014 ?? ???????? ???? ??????? ?? 
?
????? ?? ????????? ?????????, ???? ??????? ????????, ?????????? ??????????? 
?? ???????? ??????-???? ?? ???? ? ? ?
????? ???? ?? ????? ?????? ?? 
?????? ?????? ?? ? ?????? ?? ?????? 2019 ?? ???? ?? ?
??? ???? ????? ??? 
(ODF) ???? ? ?? ?? ??????????
???? ?????? ????????? ?????, ???? ????? ?? 
??????? ????? ?????
????? ?? ???
  
 Page - 2
 Page - PB
???????? ???? ?????? ?? ????????? 
 ¾ ???????? ???? ????? ?? ? ? ?? ?? ? ? ???? ? ??? ????????? ?? ?? ?????????? ?? 
?????????? ?? ???? ??? ???? ?????????? ?????????? ????????????, ??????-?
????? 
???????, ????????????? ?
?????????? ?? ????? ? ?????? ?? ????????? 
???? ??? ???????? ???? ??????? ?? ?? ?????? ?
???? ?
????????? ?? ????? 
??? ?? ?
?????? ??? ? ?? ??????? ??????
 ¾ ??????????? ?? ???????: ??????? ??? ?????????? ?????????, ???? ?? ??????? 
???? ?????? ??????????? ?? ?? ????? ?? ???? ??? ?????? ???????????? ?
???? 
?? ?? ??????? ? ? ??
????, ???????? ???? ? ?????? ? ? ?????
?? ???? ?? ???? 
???? ???? ???? ?????????? ? ? ???? ?? ??? ???? 3 ??? ?????? ?? 
?? ????? ? ???? ??? 
 ¾ ??? ?? ???? ?? ???? ??????? ? ? ??
????, ???????? ???? ??????? ?? ???? 
?? ?? ??? 60,000-70,000 ?????? ?? ?? ????? ? ?? ????? ??? ? ?? ???
? ?? ????? ? 
?? ???? ????? ????? ???? ?? ???
 ¾ ??????
? ?? ???????? ?? ???????: ???????
? ?? ????? ?
??? ?? ?????? 
???? ??? ??? ? ? ? ??? ????
?? ???? ????? ?? ????? ???? ?? ???????? ?? 
????? ?? ???? ???? ??? ????? ?? ??? ?? ??????? ??????? ????, ??????? ??? ?????????? 
?
???????
? ? ? ???? ?????? ????? ? ? ????? ????????? ????? ???
? ? ???? 
???? ???, ???? ? ???? ??? ? ???
? ? ?????? ? ?? ?? ??? ???? ??? ??? 
?
?? ?? ???
??? ???
?? ???
????? ? ? ?? ???????? ? ? ??
????, ???????? ???? 
??????? ? ? ????? ?? ????????? ???? ?
???? ???? ???? ???? ?? ???
 ¾ ??????????? ???????: ?
??? ???? ??? ?? ??
???? ?????? ????
??? 
?????????? ???? ???? ??????? ???? ???? ?? ?????? ?? ?? ??????? ? ? ??
????, 
???????? ???? ?????? ? ?? ?????????? ?? ???? ? ???? ???? ?? ???????? ?
??? ???? 
??? ????? ??
????? ???? ???
??????? ? ? ???? ?
?-?? ?
??
? ??? ?? ?
??????? 12.70 
?
??? ??? ???
 Page - 3
 Page - PB
 ¾ ???? ??? ??????? : ?????? ???? ? ? ?? ???????? ???? ??
????? ?????? ???? ?? 
?? ???? ?????????? ? ? ???? ???? ?? ?????? 2006 ???? ??? ? ??? ????
? 
?????? ?? ???? 6.4% ?? ?
????? ???? ?? ?????? ?? ?? ??????? ? ? 
??
????, ???????????? ?? ???? ???? ??? ? ? ???? ?
??? ???? ????? ??? ??? ?? ???? ?? 
??????? ????? ?????? 50,000 ???? ?? ??? ?? ???
???
? ?????? ???????? ?? ???????? ???? ?????? ?? ??????? ¾ ???????? ???? ????? ??, ???
? ?????? ???????? (SDG) ? ? ??? ?????? 
?? ?
??? ? ??? ??, ????? ?? ??? ?? ???
? ?????? ??????-6 (???????? ?? ?? 
??????????) ??, ????? ??? ????? ?????? 2030 ?? ‘??? ? ? ??? ???? ??? 
?????????? ?? ???????? ?? ???
? ????
??? ?
??????? ????’ ???
 ¾ ???????? ????? ????? ?? 11 ??? ???? ?????? 2019 ???? ?
??? ???? ????? ??? 
(ODF) ?????? ??? ? ?? ???? ?? ??????? ? ? ???? ????????? ?????, 
???????? ???
? ?????? ???????? ? ? ????? ? ?? ?? ??????????? ?? ??????? ??? ???
? 
?????? ??????-6 ?? ??-?????? 6.2 ?
??? ???? ??? ?? ??????? ??? ? ?? ??? 
? ? ??? ?????? ??? ??? ????? ?????????? ?? ?? ??? ?????? ??? ? ?? ??? ? ??? ??? 
 ¾ ???????? ???? ???????, ???
? ?????? ??????-3 (?????? ???????????? ?? 
?????????) ?? ?? ??????? ???? ??? 
 ¾ ?????? ???????????? ?
???? ? ? ??
????, ???????? ???? ??????? 
?? ???????? ? ? ? ???? ?????? 3 ??? ?????? ?? ???? ??  
????? ???? ???? ?? ??? ??? ??????? ???
? ?????? ??????-5 (??????-?
????? 
???????) ? ? ??? ?? ?
??? ??? ??? 
 ¾ ?? ?????? ? ? ?? ????? ??? ?? ??? ??? ?? ?? ?
??? ???? ??? ?? ?? ??? ??? ???? ???? 
93% ???????? ?? ???? ??????? ?? ???????? ? ? ???? ?
?????? ????
?? 
???? ???, ?? ????????? ? ? ??? ???
? ? ?? ??
???????? ???? ???? ???? ?? 
???
Page 4


  
 Page - 1
 Page - PB
???????? ???? ??????: ?????? ????????
???? ???? ?????????? ?? ?
?????
???? ¾ ???? ???? ?????????? ?? ???? ???????? ????? ???, ?? ??
??
? ???? ??????? ?? 
???? ???? ?????????? ???? ?
???? ?? ???? ???? ???? ?? ?????? ?? ?
????? ?????? 
1986 ???? ? ?? ????? ??????? ?????????? ?????? ????? ?? ???, ??????? ????????? ? ? 
??????? ? ?? ????? ???? ?? ?????? ????? ???? ???
 ¾ ?????? 1999 ???? ?
??
???? ?????????? ??????? ?
??? ????? ????? ?????? 2012 ???? 
?????? ? ???? ?????? ? ?? ?????????? ? ? ??? ???
?????-? ?? ????? ????? ?????????? 
?? ?????? ? ?? ???? ???? ? ?? ?? ????????? ?? ?? ???????? ?????? 
 ¾ ?????? 2014 ???? ?????????? ?????? ? ? ??? 39% ??, ????? 55 ????? ?? 
???? ???, ????? ?? ??? ?? ??????? ??????? ???? ?
???????? ??????? ?? ?
?????? 
?? ?? ???? ?? ?? ?
??? ???? ??? ???? ???
 ¾ ?????????? ?
??
??? ?? ???????? ? ? ???? ???????
? ?? ?????? ?? ???????? 
?? ?????? ???? ???? ????? ???????????? ?? ?
????? ?????? ? ? ???-??? 
????????-????? ? ?
????????? ?? ???? ? ??
? ? 
 ¾ ????????
???? ????? ????? 2 ???
? ??, 2014 ?? ???????? ???? ??????? ?? 
?
????? ?? ????????? ?????????, ???? ??????? ????????, ?????????? ??????????? 
?? ???????? ??????-???? ?? ???? ? ? ?
????? ???? ?? ????? ?????? ?? 
?????? ?????? ?? ? ?????? ?? ?????? 2019 ?? ???? ?? ?
??? ???? ????? ??? 
(ODF) ???? ? ?? ?? ??????????
???? ?????? ????????? ?????, ???? ????? ?? 
??????? ????? ?????
????? ?? ???
  
 Page - 2
 Page - PB
???????? ???? ?????? ?? ????????? 
 ¾ ???????? ???? ????? ?? ? ? ?? ?? ? ? ???? ? ??? ????????? ?? ?? ?????????? ?? 
?????????? ?? ???? ??? ???? ?????????? ?????????? ????????????, ??????-?
????? 
???????, ????????????? ?
?????????? ?? ????? ? ?????? ?? ????????? 
???? ??? ???????? ???? ??????? ?? ?? ?????? ?
???? ?
????????? ?? ????? 
??? ?? ?
?????? ??? ? ?? ??????? ??????
 ¾ ??????????? ?? ???????: ??????? ??? ?????????? ?????????, ???? ?? ??????? 
???? ?????? ??????????? ?? ?? ????? ?? ???? ??? ?????? ???????????? ?
???? 
?? ?? ??????? ? ? ??
????, ???????? ???? ? ?????? ? ? ?????
?? ???? ?? ???? 
???? ???? ???? ?????????? ? ? ???? ?? ??? ???? 3 ??? ?????? ?? 
?? ????? ? ???? ??? 
 ¾ ??? ?? ???? ?? ???? ??????? ? ? ??
????, ???????? ???? ??????? ?? ???? 
?? ?? ??? 60,000-70,000 ?????? ?? ?? ????? ? ?? ????? ??? ? ?? ???
? ?? ????? ? 
?? ???? ????? ????? ???? ?? ???
 ¾ ??????
? ?? ???????? ?? ???????: ???????
? ?? ????? ?
??? ?? ?????? 
???? ??? ??? ? ? ? ??? ????
?? ???? ????? ?? ????? ???? ?? ???????? ?? 
????? ?? ???? ???? ??? ????? ?? ??? ?? ??????? ??????? ????, ??????? ??? ?????????? 
?
???????
? ? ? ???? ?????? ????? ? ? ????? ????????? ????? ???
? ? ???? 
???? ???, ???? ? ???? ??? ? ???
? ? ?????? ? ?? ?? ??? ???? ??? ??? 
?
?? ?? ???
??? ???
?? ???
????? ? ? ?? ???????? ? ? ??
????, ???????? ???? 
??????? ? ? ????? ?? ????????? ???? ?
???? ???? ???? ???? ?? ???
 ¾ ??????????? ???????: ?
??? ???? ??? ?? ??
???? ?????? ????
??? 
?????????? ???? ???? ??????? ???? ???? ?? ?????? ?? ?? ??????? ? ? ??
????, 
???????? ???? ?????? ? ?? ?????????? ?? ???? ? ???? ???? ?? ???????? ?
??? ???? 
??? ????? ??
????? ???? ???
??????? ? ? ???? ?
?-?? ?
??
? ??? ?? ?
??????? 12.70 
?
??? ??? ???
 Page - 3
 Page - PB
 ¾ ???? ??? ??????? : ?????? ???? ? ? ?? ???????? ???? ??
????? ?????? ???? ?? 
?? ???? ?????????? ? ? ???? ???? ?? ?????? 2006 ???? ??? ? ??? ????
? 
?????? ?? ???? 6.4% ?? ?
????? ???? ?? ?????? ?? ?? ??????? ? ? 
??
????, ???????????? ?? ???? ???? ??? ? ? ???? ?
??? ???? ????? ??? ??? ?? ???? ?? 
??????? ????? ?????? 50,000 ???? ?? ??? ?? ???
???
? ?????? ???????? ?? ???????? ???? ?????? ?? ??????? ¾ ???????? ???? ????? ??, ???
? ?????? ???????? (SDG) ? ? ??? ?????? 
?? ?
??? ? ??? ??, ????? ?? ??? ?? ???
? ?????? ??????-6 (???????? ?? ?? 
??????????) ??, ????? ??? ????? ?????? 2030 ?? ‘??? ? ? ??? ???? ??? 
?????????? ?? ???????? ?? ???
? ????
??? ?
??????? ????’ ???
 ¾ ???????? ????? ????? ?? 11 ??? ???? ?????? 2019 ???? ?
??? ???? ????? ??? 
(ODF) ?????? ??? ? ?? ???? ?? ??????? ? ? ???? ????????? ?????, 
???????? ???
? ?????? ???????? ? ? ????? ? ?? ?? ??????????? ?? ??????? ??? ???
? 
?????? ??????-6 ?? ??-?????? 6.2 ?
??? ???? ??? ?? ??????? ??? ? ?? ??? 
? ? ??? ?????? ??? ??? ????? ?????????? ?? ?? ??? ?????? ??? ? ?? ??? ? ??? ??? 
 ¾ ???????? ???? ???????, ???
? ?????? ??????-3 (?????? ???????????? ?? 
?????????) ?? ?? ??????? ???? ??? 
 ¾ ?????? ???????????? ?
???? ? ? ??
????, ???????? ???? ??????? 
?? ???????? ? ? ? ???? ?????? 3 ??? ?????? ?? ???? ??  
????? ???? ???? ?? ??? ??? ??????? ???
? ?????? ??????-5 (??????-?
????? 
???????) ? ? ??? ?? ?
??? ??? ??? 
 ¾ ?? ?????? ? ? ?? ????? ??? ?? ??? ??? ?? ?? ?
??? ???? ??? ?? ?? ??? ??? ???? ???? 
93% ???????? ?? ???? ??????? ?? ???????? ? ? ???? ?
?????? ????
?? 
???? ???, ?? ????????? ? ? ??? ???
? ? ?? ??
???????? ???? ???? ???? ?? 
???
  
 Page - 4
 Page - PB
???????? ???? ?????? ? ? ???? ?? ???? ¾ ???????? ???? ????? ?? ?? ?? ???? ??????????? ?? ?
?????????? 
?
??????? ??? ? ?? ??????? ?????????? ?? ????? ?? ????? ? ? ? ??? ???-2 
(2020-2025) ???? ??? ? ?????? ?? ???????? ????? ??? ?? ????? ???? ??????? ???? 
?????? ? ??- 
 ? ?
??? ???? ??? ?
??????????
 ? ??? ?? ??? ??????
 ? ?????? ??????????
 ? ???? ??????? ???????? ?? ??????-??????? ?
??????? ? ? ??? ?? ?????? ????????
 ¾ ???????? ???? ??????? ???? 10oha ?????????? ? ? ???? ?? ??? ??? ??? 
???? ???????? ?? ????? ?? ???????? ?????????? ????? ? ?? ?????? ???? 
??, ?? ?????????? ???
???? ?? ?????? ? ?? ???? ???? ??-
 ¾ ????
????????
? ?? ???????? ?? ?
?????????: ?
????? ??? ?? 
??????? ?? ????? ??? ??? ? ??? ?????? ????
??? ????
????? ? ? ??????? ? 
???? ?? ???? ??, ????? ??? ?
??????? ??? ? ?? ?? ?? ?? ???? ??????? ??, 
???? ?????? ?? ?? ???? ?? ? ???? ????? ???? ?????? ????? ???? 
 ¾ ??????
? ?? ?????? ?? ? ?? ??? ?????: ???????? ???? ??????? ?? 
????? ???? ???????? ???? ??? ??? ???, ???????? ? ????????? ????????? ??? ? 
???? ????????
???? ?
?????? ????? ??? ???????
? ?? ??? ????? ? ??, ?????????? 
????????? ???? ??? ????? ?? ?
?????? ?????? ???? ???? ?????, ????? ?? ??? ?? 
???? ??????? ?????????? ????
?????????? ? ? ?
????? ?? ??????? ?????
Page 5


  
 Page - 1
 Page - PB
???????? ???? ??????: ?????? ????????
???? ???? ?????????? ?? ?
?????
???? ¾ ???? ???? ?????????? ?? ???? ???????? ????? ???, ?? ??
??
? ???? ??????? ?? 
???? ???? ?????????? ???? ?
???? ?? ???? ???? ???? ?? ?????? ?? ?
????? ?????? 
1986 ???? ? ?? ????? ??????? ?????????? ?????? ????? ?? ???, ??????? ????????? ? ? 
??????? ? ?? ????? ???? ?? ?????? ????? ???? ???
 ¾ ?????? 1999 ???? ?
??
???? ?????????? ??????? ?
??? ????? ????? ?????? 2012 ???? 
?????? ? ???? ?????? ? ?? ?????????? ? ? ??? ???
?????-? ?? ????? ????? ?????????? 
?? ?????? ? ?? ???? ???? ? ?? ?? ????????? ?? ?? ???????? ?????? 
 ¾ ?????? 2014 ???? ?????????? ?????? ? ? ??? 39% ??, ????? 55 ????? ?? 
???? ???, ????? ?? ??? ?? ??????? ??????? ???? ?
???????? ??????? ?? ?
?????? 
?? ?? ???? ?? ?? ?
??? ???? ??? ???? ???
 ¾ ?????????? ?
??
??? ?? ???????? ? ? ???? ???????
? ?? ?????? ?? ???????? 
?? ?????? ???? ???? ????? ???????????? ?? ?
????? ?????? ? ? ???-??? 
????????-????? ? ?
????????? ?? ???? ? ??
? ? 
 ¾ ????????
???? ????? ????? 2 ???
? ??, 2014 ?? ???????? ???? ??????? ?? 
?
????? ?? ????????? ?????????, ???? ??????? ????????, ?????????? ??????????? 
?? ???????? ??????-???? ?? ???? ? ? ?
????? ???? ?? ????? ?????? ?? 
?????? ?????? ?? ? ?????? ?? ?????? 2019 ?? ???? ?? ?
??? ???? ????? ??? 
(ODF) ???? ? ?? ?? ??????????
???? ?????? ????????? ?????, ???? ????? ?? 
??????? ????? ?????
????? ?? ???
  
 Page - 2
 Page - PB
???????? ???? ?????? ?? ????????? 
 ¾ ???????? ???? ????? ?? ? ? ?? ?? ? ? ???? ? ??? ????????? ?? ?? ?????????? ?? 
?????????? ?? ???? ??? ???? ?????????? ?????????? ????????????, ??????-?
????? 
???????, ????????????? ?
?????????? ?? ????? ? ?????? ?? ????????? 
???? ??? ???????? ???? ??????? ?? ?? ?????? ?
???? ?
????????? ?? ????? 
??? ?? ?
?????? ??? ? ?? ??????? ??????
 ¾ ??????????? ?? ???????: ??????? ??? ?????????? ?????????, ???? ?? ??????? 
???? ?????? ??????????? ?? ?? ????? ?? ???? ??? ?????? ???????????? ?
???? 
?? ?? ??????? ? ? ??
????, ???????? ???? ? ?????? ? ? ?????
?? ???? ?? ???? 
???? ???? ???? ?????????? ? ? ???? ?? ??? ???? 3 ??? ?????? ?? 
?? ????? ? ???? ??? 
 ¾ ??? ?? ???? ?? ???? ??????? ? ? ??
????, ???????? ???? ??????? ?? ???? 
?? ?? ??? 60,000-70,000 ?????? ?? ?? ????? ? ?? ????? ??? ? ?? ???
? ?? ????? ? 
?? ???? ????? ????? ???? ?? ???
 ¾ ??????
? ?? ???????? ?? ???????: ???????
? ?? ????? ?
??? ?? ?????? 
???? ??? ??? ? ? ? ??? ????
?? ???? ????? ?? ????? ???? ?? ???????? ?? 
????? ?? ???? ???? ??? ????? ?? ??? ?? ??????? ??????? ????, ??????? ??? ?????????? 
?
???????
? ? ? ???? ?????? ????? ? ? ????? ????????? ????? ???
? ? ???? 
???? ???, ???? ? ???? ??? ? ???
? ? ?????? ? ?? ?? ??? ???? ??? ??? 
?
?? ?? ???
??? ???
?? ???
????? ? ? ?? ???????? ? ? ??
????, ???????? ???? 
??????? ? ? ????? ?? ????????? ???? ?
???? ???? ???? ???? ?? ???
 ¾ ??????????? ???????: ?
??? ???? ??? ?? ??
???? ?????? ????
??? 
?????????? ???? ???? ??????? ???? ???? ?? ?????? ?? ?? ??????? ? ? ??
????, 
???????? ???? ?????? ? ?? ?????????? ?? ???? ? ???? ???? ?? ???????? ?
??? ???? 
??? ????? ??
????? ???? ???
??????? ? ? ???? ?
?-?? ?
??
? ??? ?? ?
??????? 12.70 
?
??? ??? ???
 Page - 3
 Page - PB
 ¾ ???? ??? ??????? : ?????? ???? ? ? ?? ???????? ???? ??
????? ?????? ???? ?? 
?? ???? ?????????? ? ? ???? ???? ?? ?????? 2006 ???? ??? ? ??? ????
? 
?????? ?? ???? 6.4% ?? ?
????? ???? ?? ?????? ?? ?? ??????? ? ? 
??
????, ???????????? ?? ???? ???? ??? ? ? ???? ?
??? ???? ????? ??? ??? ?? ???? ?? 
??????? ????? ?????? 50,000 ???? ?? ??? ?? ???
???
? ?????? ???????? ?? ???????? ???? ?????? ?? ??????? ¾ ???????? ???? ????? ??, ???
? ?????? ???????? (SDG) ? ? ??? ?????? 
?? ?
??? ? ??? ??, ????? ?? ??? ?? ???
? ?????? ??????-6 (???????? ?? ?? 
??????????) ??, ????? ??? ????? ?????? 2030 ?? ‘??? ? ? ??? ???? ??? 
?????????? ?? ???????? ?? ???
? ????
??? ?
??????? ????’ ???
 ¾ ???????? ????? ????? ?? 11 ??? ???? ?????? 2019 ???? ?
??? ???? ????? ??? 
(ODF) ?????? ??? ? ?? ???? ?? ??????? ? ? ???? ????????? ?????, 
???????? ???
? ?????? ???????? ? ? ????? ? ?? ?? ??????????? ?? ??????? ??? ???
? 
?????? ??????-6 ?? ??-?????? 6.2 ?
??? ???? ??? ?? ??????? ??? ? ?? ??? 
? ? ??? ?????? ??? ??? ????? ?????????? ?? ?? ??? ?????? ??? ? ?? ??? ? ??? ??? 
 ¾ ???????? ???? ???????, ???
? ?????? ??????-3 (?????? ???????????? ?? 
?????????) ?? ?? ??????? ???? ??? 
 ¾ ?????? ???????????? ?
???? ? ? ??
????, ???????? ???? ??????? 
?? ???????? ? ? ? ???? ?????? 3 ??? ?????? ?? ???? ??  
????? ???? ???? ?? ??? ??? ??????? ???
? ?????? ??????-5 (??????-?
????? 
???????) ? ? ??? ?? ?
??? ??? ??? 
 ¾ ?? ?????? ? ? ?? ????? ??? ?? ??? ??? ?? ?? ?
??? ???? ??? ?? ?? ??? ??? ???? ???? 
93% ???????? ?? ???? ??????? ?? ???????? ? ? ???? ?
?????? ????
?? 
???? ???, ?? ????????? ? ? ??? ???
? ? ?? ??
???????? ???? ???? ???? ?? 
???
  
 Page - 4
 Page - PB
???????? ???? ?????? ? ? ???? ?? ???? ¾ ???????? ???? ????? ?? ?? ?? ???? ??????????? ?? ?
?????????? 
?
??????? ??? ? ?? ??????? ?????????? ?? ????? ?? ????? ? ? ? ??? ???-2 
(2020-2025) ???? ??? ? ?????? ?? ???????? ????? ??? ?? ????? ???? ??????? ???? 
?????? ? ??- 
 ? ?
??? ???? ??? ?
??????????
 ? ??? ?? ??? ??????
 ? ?????? ??????????
 ? ???? ??????? ???????? ?? ??????-??????? ?
??????? ? ? ??? ?? ?????? ????????
 ¾ ???????? ???? ??????? ???? 10oha ?????????? ? ? ???? ?? ??? ??? ??? 
???? ???????? ?? ????? ?? ???????? ?????????? ????? ? ?? ?????? ???? 
??, ?? ?????????? ???
???? ?? ?????? ? ?? ???? ???? ??-
 ¾ ????
????????
? ?? ???????? ?? ?
?????????: ?
????? ??? ?? 
??????? ?? ????? ??? ??? ? ??? ?????? ????
??? ????
????? ? ? ??????? ? 
???? ?? ???? ??, ????? ??? ?
??????? ??? ? ?? ?? ?? ?? ???? ??????? ??, 
???? ?????? ?? ?? ???? ?? ? ???? ????? ???? ?????? ????? ???? 
 ¾ ??????
? ?? ?????? ?? ? ?? ??? ?????: ???????? ???? ??????? ?? 
????? ???? ???????? ???? ??? ??? ???, ???????? ? ????????? ????????? ??? ? 
???? ????????
???? ?
?????? ????? ??? ???????
? ?? ??? ????? ? ??, ?????????? 
????????? ???? ??? ????? ?? ?
?????? ?????? ???? ???? ?????, ????? ?? ??? ?? 
???? ??????? ?????????? ????
?????????? ? ? ?
????? ?? ??????? ?????
 Page - 5
 Page - PB
 ¾ ???? ??????? ?? ???????? ??? ????? ????: ?????????? ????????? ?? 
????? ? ??? ??? ?????? ????
???, ???????? ??????? ?? ?????? ?? ????? 
??????????? ???? ???? ?
????????? ?? ??????? ??? ? ? ? ??? ??????????-
???? ???????? ????????
???? ????? 
 ¾ ?
?????? ????????? ?? ??? ? ?? ???????? ????: ???????, ????? ?? 
?
???? (IEC) ????? ?? ???????? ???? ??????? ???-1 ?? ????? ? ? 
? ?? ?? ???? ??, ??? ???????? ???? ???? ?
?????? ?? ?? ????????
???? ????? ????????? 
????????? ?
???? ?? ?????? ???????, ???? ??????? ?
?????? ?? ????? 
?
?? ???? ? ? ?????? ?? ????
?? ??? ? ?? ?????????? ?? ?? ?????????? ?? 
????? ???? ??????? ? ? ??? ???? ??????? ? ??? ? ??? 
 ¾ ???????? ?? ?????? ????: ???????? ???
???????, ???? ????? ???????? 
?? ?????? ??????????? ?? ????? ?????????? ??????? ???? ????????? ????, 
???????? ???? ????? ?? ? ? ??????? ?? ?? ?? ???? ? ? ??? ????????
???? ??? 
????? ?? ?
?????????? ???? ?
???? ? ? ??? ?????? ??????? ?????, 
???????? ?????? ????
??? ??????? ?? ??????? ? ? ? ??
??
? ? ?????????? ?
???????? 
????? ???? ?????? ??????? ??? ??? ??? ? ??????
?
??
???? ?????????? ??????? ???? ? ? ??? ?
????? 
 ¾ ???????? ???? ????? ?? 2024-25 ?? ?
??? ???? ??? ?? ?
???? ???
??? ????? 
????? ??? ?? ???? ? ? ? ??? ????????? ??? ???????? ???? ??????? ?? ?
? ??? 
??? ?
??? ???? ??? ?? ?? ???? ?? ?????? ?? ??? ?? ?
??? ???? ??? ?? 
?
???? ???
??? ???
? ???? ?? ? ?? ???? ??, ?? ??? ?? ??? ?????? ????
???, 
?????? ?????????? ?? ???
??? ????????? ????????? ?? ??? ? ??? ??? ???????? ???? 
??????? ?? ????? ? ? ???? ??? ? ????? ??????? ? ?
???????? ????? ???? ????? 
??, ????? ??? ? ????? ??????? ?? ??????? ?????????? ?? ??????? ?? ?????? ?? 
???? ??????????? ???? ? ???? ?? ????? ???
Read More
2 videos|3440 docs|1078 tests

FAQs on Yojana Summary December 2024 (Hindi) - Current Affairs (Hindi): Daily, Weekly & Monthly - UPSC

1. योजना का मुख्य उद्देश्य क्या है ?
Ans. योजना का मुख्य उद्देश्य आर्थिक विकास, सामाजिक न्याय और समाज के सभी वर्गों के लिए समावेशी विकास को सुनिश्चित करना है। यह विभिन्न सरकारी योजनाओं के माध्यम से नागरिकों के जीवन स्तर को सुधारने और उन्हें आवश्यक सेवाएं प्रदान करने पर केंद्रित है।
2. योजनाओं के कार्यान्वयन में कौन-कौन से प्रमुख मंत्रालय शामिल होते हैं ?
Ans. योजनाओं के कार्यान्वयन में कई प्रमुख मंत्रालय शामिल होते हैं, जैसे कि वित्त मंत्रालय, सामाजिक न्याय और अधिकारिता मंत्रालय, ग्रामीण विकास मंत्रालय, और शिक्षा मंत्रालय। ये मंत्रालय विभिन्न योजनाओं के लिए नीतियों का निर्माण करते हैं और उनके कार्यान्वयन का संचालन करते हैं।
3. योजना में शामिल लाभार्थियों का चयन कैसे किया जाता है ?
Ans. लाभार्थियों का चयन विभिन्न मानदंडों के आधार पर किया जाता है, जिसमें आर्थिक स्थिति, सामाजिक पृष्ठभूमि और समुदाय की आवश्यकताएं शामिल होती हैं। इसके लिए कई बार सर्वेक्षण और डेटा संग्रह का उपयोग किया जाता है ताकि सही लाभार्थियों की पहचान की जा सके।
4. क्या योजनाओं का लाभ केवल ग्रामीण क्षेत्रों तक सीमित है ?
Ans. नहीं, योजनाओं का लाभ केवल ग्रामीण क्षेत्रों तक सीमित नहीं है। कई योजनाएं शहरी क्षेत्रों के लोगों के लिए भी उपलब्ध हैं, जैसे कि रोजगार सृजन, स्वास्थ्य सेवाएं, और शिक्षा के क्षेत्र में सुधार। इस तरह के प्रयासों का उद्देश्य सभी वर्गों के लोगों तक पहुंच बनाना है।
5. योजना के कार्यान्वयन में तकनीकी नवाचारों की भूमिका क्या है ?
Ans. तकनीकी नवाचारों की भूमिका योजना के कार्यान्वयन में अत्यंत महत्वपूर्ण है। डिजिटल प्लेटफार्मों के उपयोग से डेटा संग्रहण, लाभार्थियों की पहचान, और सेवाओं की पहुंच में सुधार होता है। इसके साथ ही, तकनीकी नवाचारों के माध्यम से पारदर्शिता और जवाबदेही भी बढ़ती है।
Related Searches

Extra Questions

,

study material

,

video lectures

,

Free

,

Viva Questions

,

practice quizzes

,

mock tests for examination

,

Semester Notes

,

Previous Year Questions with Solutions

,

Yojana Summary December 2024 (Hindi) | Current Affairs (Hindi): Daily

,

shortcuts and tricks

,

Sample Paper

,

Summary

,

ppt

,

Exam

,

Yojana Summary December 2024 (Hindi) | Current Affairs (Hindi): Daily

,

Important questions

,

MCQs

,

Objective type Questions

,

Weekly & Monthly - UPSC

,

pdf

,

Yojana Summary December 2024 (Hindi) | Current Affairs (Hindi): Daily

,

Weekly & Monthly - UPSC

,

Weekly & Monthly - UPSC

,

past year papers

;